ORIGINAL_ARTICLE
زیباشناختی تصاویر کنایی دنیا و آخرت در خطبههای نهجالبلاغه
محتوای غنی، تصاویر زیبا و موزون، توجه بسیاری از ادیبان و سخنوران را به خود جلب نموده است. دنیا و آخرت از جمله موضوعات اصلی و محوری نهجالبلاغه است که امام با ارائه تصاویری کنایی از آن، علاوه بر نشان دادن ماهیت اصلی دنیا و آخرت، خلاقیت، ابتکار، فصاحت و هنر سخنوری خویش را نیز به مخاطب نشان میدهد. آن حضرت با تعابیر کنایی، ناپایداری دنیا و جاودانگی آخرت و فرا رسیدن زود هنگام مرگ و فاش شدن اسرار در هنگام قیامت را بیان میکند. ایشان در تصاویر کنایی خود از همآهنگی و تناسب صوتی و آوایی و موسیقی درونی و بیرونی به خوبی بهره میگیرد و از این رهگذر بر زیبایی و جذابیت تصاویر خود میافزاید.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101524_814e2a5d97d8854ca6da44ffb769a504.pdf
2013-02-19
4
24
علی(ع)
تصاویر کنایی دنیا و آخرت
خطبههای نهجالبلاغه
مرتضی
قائمی
1
دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
سید مهدی
مسبوق
smm.basu@yahoo.com
2
استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
حسین
بیات
3
دانش آموختۀ کارشناسی ارشد دانشگاه بوعلی سینا
AUTHOR
قرآن کریم
1
نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1378ش.
2
ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار إحیاء الکتب العربیه، 1378ق.
3
ابن اثیر، ضیاء الدین، المثل السائر، قدمه و حققه احمد الحوفی و بدوی طبانه، قاهره، مکتبة النهضه، 1962م.
4
ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1412ق.
5
بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ترجمه قربانعلی محمدی مقدم، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1375ش.
6
الجارم، علی و امین مصطفی، البلاغة الواضحه، طهران، مؤسسة الصادق للطباعة و النشر، 1378ش.
7
جرجانی، عبدالقاهر، اسرار البلاغه.
8
جعفری، محمد مهدی، تلخیص و بازنویسی مباحثی از نهج البلاغه، تهران، نشر مؤسسه فرهنگی اهل قلم، 1382ش.
9
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، قم، نشر طلیعة النور، 1426ق.
10
شفیعی کدکنی، محمد رضا، صور خیال در شعر فارسی، تهران، انتشارات آگه، 1383ش.
11
عتیق، عبد العزیز، فی تاریخ البلاغة العربیه، بیروت، دار النهضة العربیه، بیتا.
12
فاضلی، محمد، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة هامّه، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، 1376ش.
13
قائمی، مرتضی، سیری در زیباییهای نهج البلاغه، قم، انتشارات ذوی القربی، 1388ش.
14
قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، چاپ چهارم، قم، نشر بقیّة الله، 1388ش.
15
مصباح، محمد تقی، اخلاق در قرآن، چاپ دوم، تهران، امیر کبیر، 1373ش.
16
الهاشمی بک، احمد، جواهر البلاغة فی المعانی والبیان و البدیع، قم، مکتبة المصطفوی، 1373ش.
17
ORIGINAL_ARTICLE
معیارهای علامه طباطبایی در بررسی و نقد دیدگاههای مفسران در تفسیر المیزان
علامه طباطبایی برای تفسیر و تبیین صحیح کلام خداوند متعال، معیارهای مختلفی را در نظر گرفته و بر اساس همین معیارها به تفسیر قرآن پرداخته است.مؤلف المیزان در تدوین تفسیر گرانسنگ خود، نظریات مفسران مختلف را یاد کرده، در جایجای کتابش، بر اساس ملاک و مؤلفههایی به نقد و بررسی برخی از آن نظریات اقدام میکند.برخی از ملاکهایی که علامه با توجه به آنها به بررسی و نقد نظریات مفسران میپردازد عبارتاند از: قرائت صحیح کلمات و آیات قرآن کریم، شأن نزول آیات، عدم توجه دقیق به قواعد ادبیات عرب، تعیین معنا و مفهوم مفردات و واژگان قرآن، تشخیص و تطبیق اشاره و مشارالیه، تشخیص صحیح مرجع ضمایر، شناخت صحیح مکی یا مدنی بودن آیات، دخالت پیشداوریها و اعتقادات مذهبی در تفسیر، تشخیص صحیحِ اعراب (نقش) حروف و کلمات، تطبیق ناصواب برخی از آیات بر جریانات تاریخی و ... .در این نوشتار با مطالعة همه مجلدات المیزان، مهمترین مبانی و ملاکهای علامه در بررسی و نقد نظریات مفسران استخراج و به شیوة کنونی با ذکر نمونههایی دستهبندی شده است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101533_49fc0ed3f800854de82b8cf10564071f.pdf
2013-02-19
25
48
بررسی و نقد نظریات مفسران
تفسیر المیزان
مبانی و مؤلفههای نقد
سهراب
مروتی
sohrab_morovati@yahoo.com
1
دانشیار دانشگاه ایلام
AUTHOR
امان اله
ناصری کریموند
amannaseri@gmail.com
2
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
AUTHOR
قرآن کریم، ترجمة الهی قمشهای، چاپ اوّل، تهران، 1386ش.
1
افندی آلوسی، سیّد محمود، تفسیر روح المعانی، چاپ دوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
2
بابایی، علیاکبر، مکاتب تفسیری، چاپ دوم، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385ش.
3
بخاری، محمّد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، دارالمعرفه، بیتا.
4
رازی، فخرالدین، تفسیر مفاتیح الغیب، تهران، بیتا.
5
رشید رضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفه، بیتا.
6
زمخشری، محمود، تفسیرالکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق.
7
سبحانی تبریزی، جعفر، «روش صحیح تفسیر قرآن»، مجلة قبسات، ش 29، 1382ش.
8
سیوطی، جلالالدین، الدرّ المنثور فی تفسیر المأثور، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1411ق.
9
ـــــــــــــــ ، الاتقان فی علوم القرآن، چاپ اول، قاهره، 1967م.
10
شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تهران، دفتر نشر راد، 1373ش.
11
طباطبایی، سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
12
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، موسسة الاعلمى، 1415ق.
13
فخر رازى، تفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1411ق.
14
فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر صافی، تهران، انتشارات مصدر، 1415ق.
15
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، دارالکتاب، بیتا.
16
ORIGINAL_ARTICLE
تأملاتی چند بر تأویل از دیدگاه علامه طباطبایی
تأویل از اصطلاحات مشکلی است که مفسّران در معناشناسی آن اختلاف نظر دارند. ریشة اختلافات آنها به طور عمده به کاربرد این واژه در آیة 7 سوره آل عمران باز میگردد. دلیل آن هم این است که در این آیه، واژه «تأویل» در کنار واژگانی چون «محکم» و «متشابه» آمده است و بسیاری از مفسران در ارتباطی تنگاتنگ با تعریفی که از محکم و متشابه ارائه دادهاند، به تعریف آن پرداختهاند. از جمله دیدگاههای نو در این خصوص، دیدگاه مفسّر بزرگ معاصر، علاّمه طباطبایی است که با دیگر دیدگاهها متفاوت است. در این تحقیق برآنیم دیدگاه علاّمه طباطبایی را بیان کرده، در پایان با ارائة الگوی پیشنهادی در موضوع قلمرو تأویل و تفسیر، دیدگاه خود را مطرح کنیم.[1]. )هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتَابَ مِنْهُ آیَاتٌ مُحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِیلِهِ وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلا أُولُو الألْبَابِ(.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101551_cee00ff34a175915f7432017fb9f88fe.pdf
2013-02-19
49
61
تفسیر
تأویل در دیدگاه علامه طباطبایی
محکم و متشابه
محمدمهدی
مسعودی
1
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اقلید
AUTHOR
ابن داوود حلی، رجال، انتشارات دانشگاه تهران، 1383ش.
1
احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1429ق.
2
سیوطی، جلال الدین عبد الرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، ذوی القربی، الطبعة الثانیه، 1429ق.
3
صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الخصال، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1403ق.
4
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، 1391ق.
5
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365ش.
6
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیرالعیاشی، تهران، 1380ق.
7
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365ش.
8
مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، 1404ق.
9
معرفت، محمدهادی، التأویل فی مختلف المذاهب و الآراء، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1427ق.
10
معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، انتشارات التمهید، قم، 1378ش.
11
ORIGINAL_ARTICLE
کاوشی نو دربارة مجمل در قرآن
بیشتر مفسران، اصولیون و پژوهشگران قرآنی معتقدند در قرآن کلام مجمل وجود دارد، در حالی که به نظر میرسد این سخن، با آیاتی که قرآن را مبین معرفی کرده در تناقض بوده، با بلاغت قرآن و اصل تفهیم مخاطب ناسازگار است.این پژوهش در صدد رفع این تناقض میباشد. بر این اساس، با تطبیق شواهد و موارد مورد استناد مدعیان اجمال قرآن با تعریف اصولی مجمل به تحلیل و نقد شواهد و موارد پرداخته میشود. آیات دالّ بر روشنگری قرآن نیز مورد بررسی قرار گرفته تا چگونگی روشنگری قرآن مشخص شود.بدینسان دیدگاهی ارائه میشود که قائل به اجمال در قرآن بوده، اما اجمالی که با تعاریف اصولیون از مجمل همسویی ندارد. بر این اساس، وجود برخی از مجملات در قرآن نه تنها با فصاحت و بلاغت و اصل تفاهم در تخاطب ناسازگار نبوده، بلکه از فنون بلاغی شمرده میشود.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101552_22b2460e70ab724fa6d260eec4bb2fe6.pdf
2013-02-19
62
84
مجمل
اجمال
مبین
فاطمه
موسوی
famo.912@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای تفسیر تطبیقی دانشگاه قم و مربی پارهوقت دانشگاه آزاد واحد شیراز
AUTHOR
آخوند خراسانى، محمدکاظم بن حسین، کفایة الأصول، قم، مؤسسة آل البیت، 1409ق.
1
ابن ابیحاتم رازی، عبد الرحمان بن محمد، الجرح والتعدیل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1271ق.
2
ابن جزى غرناطى، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل، بیروت، شرکت دار الارقم بن ابى الارقم، 1416 ق.
3
ابن خلکان، شمس الدین احمد بن محمد، وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان، تحقیق إحسان عباس، بیروت، دار صادر، 1390-1394م.
4
ابن عطیه اندلسى، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1422 ق.
5
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت ؛ دار صادر، 1414 ق.
6
بلخى، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت، دار إحیاء التراث، 1423 ق.
7
تمیمی، محمد بن عبد الوهاب، موسوعة أصول الفقه، تحقیق عبد العزیز بن زید الرومی، الریاض؛ جامعة الإمام محمد بن سعود، 1206ق.
8
حکیم، محمد باقر، علوم القرآن، بغداد (محاضرات وی در دانشکدة اصول دین)، نرم افزار المکتبة الشاملة.
9
حلی، جمالالدین حسن بن یوسف، مبادئ الوصول إلى علم الاصول، قم، چاپخانه علمیه، 1404ق.
10
خمینی، سید مصطفى، تحریرات فی الأصول، مؤسسة تنظیم آثار امام خمینی1، 1418ق.
11
خویى، سید ابو القاسم، دراسات فی علم الأصول، قم، مؤسسة دائرةالمعارف فقه اسلامى، 1419ق.
12
ــــــــــــــ ، محاضرات فی اصول الفقه، تحقیق محمد اسحاق فیاض، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1419ق.
13
دروزة، محمد عزت، التفسیر الحدیث، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیه، 1383ق.
14
درویش، محیى الدین، اعراب القرآن و بیانه، سوریه، دارالارشاد، 1415 ق.
15
دعاس، حمیدان قاسم، اعراب القرآن الکریم، دمشق، دارالمنیر و دارالفارابى، 1425ق.
16
دمشقی، عبدالقادر بن بدران، المدخل إلى مذهب الإمام أحمد بن حنبل، تحقیق عبدالله بن عبد المحسن الترکی، چاپ دوم: بیروت، مؤسسة الرساله، 1401ق.
17
رازی جصاص، احمد بن علی، الفصول فی الأصول، تحقیق عجیل جاسم النشمی، کویت، وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامیه، 1405-1414ق.
18
رازی، محمد بن عمر، المحصول فی علم الأصول، تحقیق طه جابر فیاض العلوانی، الریاض، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیه، بیتا.
19
راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم، الدار الشامیه، 1412 ق.
20
زرکشی، بدر الدین محمد بن بهادر، البحر المحیط فی أصول الفقه، تحقیق محمد محمد تامر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
21
زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407 ق.
22
سبحانی، جعفر، المناهج التفسیریة فی علوم القرآن، چاپ دوم: قم، مؤسسة الإمام الصادق7، 1422 ق.
23
سمرقندى، نصر بن محمد، بحرالعلوم، بیجا، بىتا.
24
سیوطی، عبد الرحمان بن ابیبکر، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد أبو الفضل إبراهیم، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1394ق.
25
سیوطی، جلالالدین، الدرّ المنثور فى التفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله العظمی مرعشى نجفى، 1404ق.
26
شوکانی، محمد بن علی، إرشاد الفحول إلی تحقیق الحق من علم الأصول، تحقیق أحمد عزو عنایه، دمشق، دار الکتاب العربی، 1419ق.
27
طباطبائی حکیم، محمد سعید، المحکم فی أصول الفقه، قم، مؤسسة المنار، 1414 ق.
28
طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرّسین حوزه علمیه قم، 1417 ق.
29
طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372 ش.
30
طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412ق.
31
طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشى مرتضوى، 1375ش.
32
طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى، بىتا.
33
طوفی حنبلی، سلیمان بن عبد القوی، إیضاح البیان عن معنى أم القرآن، تحقیق علی حسین البواب، بیجا، ثقافة الدینی، 1419ق.
34
ـــــــــــــــ ، شرح مختصر الروضه، تحقیق عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، بیجا، مؤسسة الرساله، 1407ق.
35
عراقی، ضیاء الدین، مقالات الأصول، تحقیق محسن العراقی و منذر الحکیم، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1414ق.
36
فتوحی، تقی الدین محمد بن أحمد، شرح الکوکب المنیر، تحقیق محمد الزحیلی و نزیه حماد، چاپ دوم: بیجا، مکتبة العبیکان، 1418ق.
37
فخر رازى، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1420ق.
38
قرشى، سید علىاکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1371ش.
39
قمی، میرزا ابوالقاسم، قوانین الاصول، قم، کتابفروشى علمیّه اسلامیّه، 1378ق.
40
گلپایگانی، سید محمدرضا، افاضة العوائد تعلیق على درر الفوائد، قم، دار القرآن الکریم، 1410ق.
41
مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
42
مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، چاپ چهارم: قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1370ش.
43
مفید، محمد بن محمد بن نعمان، تفسیر القرآن المجید، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 1424 ق.
44
نائینى، محمد حسین، أجود التقریرات، قم، انتشارات مصطفوى، 1368ش.
45
نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن (نحاس)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
46
نکونام، جعفر، درآمدی بر معنا شناسی قرآن، قم، انتشارات دانشکده اصول دین، 1390ش.
47
یوسفی غروی، محمدهادی، موسوعة التاریخ الاسلامی، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1417ق.
48
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخگذاری سورۀ «اعراف» و نقد روایات ترتیب نزول آن
سورة اعراف سی و نهمین سورة قرآن از لحاظ ترتیب نزول است. برخی بر مبنای روایات ترتیب نزول، و بدون توجه به مضامین این سوره، زمان نزول آن را سال سوم بعثت میدانند که البته با مضامین این سوره در تناقض است. این سوره به استثنای آیاتی از آن، که اختلافی است، از سورههای مکی محسوب میشود. تاریخگذاری این سوره، نقد و بررسی روایات ترتیب نزول آن بر اساس مضامین سوره و تطبیق مضامین این سوره با سور دیگر قرآن، مکی یا مدنی بودن سوره و اسباب نزول آیات آن، موضوع این مقاله است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101553_1b02a04df6bf56b1c59766056571cc60.pdf
2013-02-19
85
106
سوره اعراف
تاریخگذاری
مکی و مدنی
واحد نزول
ترتیب نزول
علی رضا
کوهی
1
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم و پژوهشگر حوزه علمیه قم
AUTHOR
قرآن کریم
1
آیتى، محمد ابراهیم، چکیده تاریخ پیامبر اسلام، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد، ۱۳۷۸ش.
2
اسلامی، محمدجعفر، شأن نزول آیات، نشر نی، تهران، 1383ش.
3
حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اوّل، 1411 ق.
4
سبحانی، جعفر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اوّل، ش1371.
5
طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، انتشارات اسلامی، قم، 1363ش.
6
طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، ترجمه تفسیر مجمع البیان، ترجمه و نگارش احمد بهشتی، تهران، فراهانی، بیتا.
7
دروزه، محمدعزت ، التفسیر الحدیث، دار الغرب الاسلامی، چاپ دوم، بیروت، 1421ق.
8
عیاشی، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، نشر چاپخانه علمیه، تهران، 1380ق.
9
قرائتی، محسن، تفسیر نور، مؤسّسه در راه حق، قم، ۱۳۷۴ش.
10
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۲ ق.
11
محقق، محمدباقر، نمونه بینات در شأن نزول آیات، انتشارات اسلامی، تهران، 1361ش.
12
مکارم شیرازی، ناصر، و جمعی از همکاران، تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ اوّل، 1374 ش.
13
منتظر القائم، اصغر، تاریخ اسلام، دانشگاه اصفهان، اصفهان، چاپ چهارم، 1373ش.
14
نکونام، جعفر، درآمدی بر تاریخگذاری قرآن، نشر هستینما، چاپ اوّل، 1380 ش.
15
واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1411ق.
16
یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ یعقوبی، دار صادر، بیروت، 1379 ش.
17
ORIGINAL_ARTICLE
تقدیرباوری در شاهنامه و مثنوی
تقدیرباوری از مباحث مهم علم کلام بهشمار میرود که ذهن و زبان شاعران را نیز به خود مشغول کرده است. اعتقاد به تقدیر از ویژگیهای اصلی یک اثر حماسی میباشد و مهمترین باور عارفان هم به خصوص اشعریان، تقدیر و سرنوشت است. این مقاله تقدیر را در دو اثر برجستة حماسی و عرفانی ـ شاهنامه و مثنوی ـ بررسی و مشابهتها و تفاوتهای آن را بیان میکند. نگاه فردوسی و مولوی در این زمینه، بسیار به هم شباهت دارد و با وجود تفاوت در موضوعهای کتابهایشان، چشمانداز آنان بسیار به هم نزدیک است. هر دو اثر، تقدیر را تجلّیگاه اراده و خواست کلی خداوند میدانند و با تأکید فراوانی که بر حاکمیّت مطلق او بر جهان و انسان میورزند، آن را نافی اختیار و آزادی انسان ارزیابی نمیکنند. در نظر آنان، توسل به تقدیر برای حفظ آرامش است، نه نفی مسئولیت انسان. توصیه به نیکی و کارهای پسندیده و رعایت عدالت و ترک ستم، از ویژگیهای مشترک این دو اثر است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101555_e42e8c25551b18e69ec4dbd4043e0e88.pdf
2013-02-19
107
130
تقدیرباوری
تقدیر در شاهنامه و مثنوی
حاکمیت خداوند
اختیار انسان
جلیل
مسعودیفرد
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
AUTHOR
قرآن کریم
1
بهشتی، احمد و علیرضا فارسینژاد (1390)، «فخر رازی، بر سر دوراهی جبرو اختیار»، فصلنامة اندیشة دینی دانشگاه شیراز، ش41، ص19-48.
2
پترسون، مایکل و دیگران (1376)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، طرح نو.
3
جعفری، محمدتقی (1367)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ یازدهم، ج3.
4
حیدری، حسین (1385)، «بررسی تطبیقی جبر و اختیار در آثار سنایی ومتکلمان مسلمان»، نشریه مطالعات عرفانی کاشان، ش3، ص91-122.
5
رکنی، محمدمهدی (1354)، «بررسی و نقد جبر و اختیار در آثار چند تن ازشاعران (2)»، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد، تابستان، ش15، ص49-74.
6
ـــــــــــــــــ (1354)، «بررسی و نقد جبر و اختیار در آثار چندتن از شاعران (2)»، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد، پاییز و زمستان، ش 16و17، ص104ـ 136.
7
ریاحی، محمدامین (1380)، فردوسی، تهران، طرح نو.
8
رینگرن، هلمر (1388)، تقدیرباوری در منظومههای حماسی فارسی (شاهنامه و ویس و رامین)، ترجمة ابوالفضل خطیبی، تهران، هرمس.
9
زنر، آر.سی. (1384)، طلوع و غروب زردشتیگری، ترجمة تیمور قادری، تهران، امیرکبیر.
10
طباطبایی، محمدحسین (1370)، نهایة الحکمه، ترجمة محمدمهدی تدین، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
11
فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، (دورة هشت جلدی).
12
فروزانفر، بدیعالزمان (1367)، شرح مثنوی شریف، چاپ چهارم، تهران، زوار.
13
کاویانی پویا، حمید (1389)، «جبر و اختیار در ایران باستان»، نامة تاریخپژوهان، سال ششم، بهار، ش21، ص116-133.
14
مولوی، جلالالدین (1368)، مثنوی، به تصحیح نیکلسون، چاپ ششم، تهران، انتشارات مولی.
15
نبیان، پروین (1388)، «تحریری نو بر مفهوم جبر و اختیار از نظر شیعه»، فصلنامة علمی - پژوهشی شیعهشناسی، تابستان، سال هفتم، ش26، ص201-230.
16
ORIGINAL_ARTICLE
سنگ یادمان واقعه توپ بستن حرم امام رضا(ع)
حمله وحشیانه قوای تزار روس به مشهد، قتل عام مردم و به توپ بستن حرم حضرت رضا(ع) هیچگاه از اذهان تاریخی مردم مشهد پاک نخواهد شد. در مخزنِ سنگِ موزه آستان قدس رضوی لوح سنگی نگهداری میشود که به این حادثه و بازسازیهای پس از آن اشاره دارد. در این مقاله نگارنده به اختصار به معرفی این سنگ یادمان و ویژگیهای آن پرداخته است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101556_a06da9a1160a07e4d71c8cae58de8cda.pdf
2013-02-19
131
136
حرم امام رضا(ع)
واقعه توپ بستن حرم امام رضا(ع)
دوره قاجار
قوای روس
سنگ یادمان توپ بستن حرم امام رضا(ع)
میثم
جلالی
jalali.meysam@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه باستان شناسی، تهران، ایران، کارشناس پژوهش موزۀ آستان قدس رضوی
AUTHOR
ادیب هروی، محمدحسن و ستار شهوازی، انقلاب طوس: واکاویجسارت ارتش تزار به حرم مطهر رضوی، مؤسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران، تهران، 1388ش.
1
اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی به شمارههای 1/104396، 4/66996.
2
جلالی، میثم، پیمایش، 1391.
3
خراسانی، محمدهاشم، منتخب التواریخ، انتشارات علمیه اسلامیه، بیتا.
4
مدرّس رضوی، محمدتقی، سالشمار وقایع مشهد در قرنهای پنجم تاسیزدهم، به کوشش ایرج افشار، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1378ش.
5