ORIGINAL_ARTICLE
بررسی رویکردهای انسجام مضمونی آیات و سورههای قرآن
بیشتر مفسران و دانشمندان علوم قرآنی، مسئلة پیوستگی و انسجام مضمونی قرآن را با ابزارها و الگوهایی مانند: ایده نظم، تناسب، غرض سوره، سیاق و ترتیب آیات، وجوه و نظائر، کلیدهای همبستگی و وحدت سورهها و... دنبال کرده و تحلیل نمودهاند و برخی از آنان مانند سید قطب، سعید حوّی، اصلاحی و فراهی، مسئله مزبور را در کانون نظریه تفسیری خود قرار داده و از آن دفاع کردهاند. مسئله اصلی این نوشتار آن است که ضمن معرفی رویکردهای مزبور و در حد امکان بررسی و نقد آنها، نشان دهد که هر یک از آنها تا چه میزان و با چه اسلوبی توانستهاند انسجام مضمونی قرآن را اثبات کنند. به نظر نویسنده گرچه برخی نظریههای انسجام مضمونی از نوعی ابهام، ناسازگاری و عدم شمول رنج میبرند و نیازمند احتیاط و نقد فزونتری میباشند، لیکن اولاً ضرورت عصری در مواجهه با شبهات مستشرقان اهمیت رهیافت مزبور را نشان میدهد و ثانیاً نظریههای انسجام مضمونی با وجود مبانی متفاوت و اختلاف رویهای که دارند، معارض با هم نبوده، بهرغم وجوه افتراق، حاکی از حد نصابی از سازگاری درونی معانی قرآن و انسجام مضمونی آن میباشند و از اینرو میتوانند به عنوان رهیافتی برای فهم بهتر قرآن به کار گرفته شوند.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104586_fc5f3924347cd289778000e7866a8ad9.pdf
2010-08-23
4
28
انسجام مضمونی
نظم
تناسب
سیاق
کلیدهای همبستگی
وحدت سورهها
مستشرقان
ایوب
اکرمی
1
عضو هیأت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
قرآن کریم.
1
اسکندر لو، محمدجواد، مستشرقان و تاریخگذاری قرآن، قم، نشر پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، 1385ش.
2
بازرگان، مهدی، سیر تحول قرآن، چاپ چهارم: تهران، شرکت سهامی انتشار، 1360ش.
3
بازرگان، عبدالعلی، نظم قرآن، تهران، نشر قلم، 1375ش.
4
بلاشر، رژی، در آستانه قرآن، ترجمه دکتر محمود رامیار، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1359ش.
5
بیآزار شیرازی، عبدالکریم، میثاق در قرآن، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1371ش.
6
پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی،
7
حجتی، سید محمدباقر، اسباب النزول، چاپ یازدهم: تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1384ش.
8
خامهگر، محمد، ساختار هندسی سورههای قرآن، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1382ش.
9
خویی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالزهراء، 1408ق.
10
دروزه، عزه، التفسیر الحدیث، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، 1999م.
11
رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثه، 1405ق.
12
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تهران، دفتر نشر کتاب، 1404 ق.
13
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، چاپ دوم: تهران، انتشارات امیرکبیر، 1362ش.
14
رجبی، محمود، روش تفسیر قرآن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1383ش.
15
رشید رضا، محمد (و محمد عبده)، المنار فی تفسیر القرآن الحکیم، مصر، بیتا و بیجا.
16
زرکشی، بدرالدین محمد، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، 1408ق (افست مصر).
17
زمانی، محمدحسن، مستشرقان و قرآن، قم، بوستان کتاب، 1385ش.
18
سعید، حوّی، الاساس فی التفسیر، چاپ دوم: مصر، دارالسلام للطباعة والنشر والتوزیع، 1409ق.
19
سعیدی روشن، محمدباقر، تحلیل زبان قرآن و روششناسی فهم آن، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1383ش.
20
سیوطی، جلالالدین، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1363ش.
21
شحاته، محمد عبدالله، درآمدی بر تحقیق در اهداف و مقاصد سورههای قرآن، ترجمه سید محمدباقر حجتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1376ش.
22
شلتوت، محمود، تفسیر القرآن الکریم (الاجزاء العشرة الاولی)، مصر، نشر مکتبة القاهرة، 1379ق.
23
طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم: بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1394ق.
24
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1379ق.
25
قطب، سید، فی ظلال القرآن، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، 1391ق.
26
متعال الصعیدی، عبدالله، النظم الفنی فی القرآن، قاهره، نشر مکتبة الآداب، بیتا.
27
مستنصر میر، انسجام در قرآن (مجموعه)، مجله پژوهشهای قرآنی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ش 49، 50.
28
مصباح یزدی، محمدتقی، قرآنشناسی، تحقیق محمود رجبی، چاپ چهارم: قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1385ش.
29
معرفت، محمدهادی، شبهات و ردود حولالقرآن الکریم، چاپ دوم: مؤسسه التمهید، 2002م.
30
مولوی، مثنوی معنوی.
31
نصر، سید حسین، آرمانها و واقعیتهای اسلام، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران، نشر جامی، 1382ش.
32
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسى روش تفسیر ادبى
یکی از کهنترین و اصیلترین و در عین حال اثرگذارترین روشهای تفسیر قرآن، روش تفسیر ادبی است. مقصود ما از تفسیر ادبى تفسیر کردن کلام خدا با تکیه بر علوم زبان عربى یا علوم ادبى است. اما به دلیل انعطافها و لغزندگیهایی که ویژگی طبیعی هر زبانی است، زمینه استفاده نادرست از علوم ادبى یکی از مهمترین عوامل انحراف تفسیر از مسیر صحیح و سردرآوردن به وادى تفسیر به رأى و تحریف معنوى قرآن بهشمار میآید. در مقاله حاضر پنج آسیب مهم روش تفسیر ادبی قرآن که در عموم تفاسیر ادبی وجود دارد بررسی شده است:1. نقل و بیان وجوه مختلف اعرابى بدون نقد و بررسى کافى. 2. ذکر معانى متعدد و مختلف بدون نقد و بررسى کافى و ترجیح آنها. 3. افراط در تأویل ادبى آیات با تأویلهاى نادرست. 4. نادیده گرفتن تفاوتهاى معنایى کلمات قریبالمعنی. 5. توجه نکردن به معناى دقیق واژگان در عصر نزول. وجود این آسیبها و پیآمدهای آنها در تفسیر ضرورت دوچندان اهتمام به آسیبشناسی تفاسیر ادبی و بهطور کلی تفسیر را به عنوان یک وظیفه خطیر آشکار میسازد.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104636_06fb41685181bedda9a4291538376755.pdf
2010-08-23
29
51
تفسیر ادبی
آسیبشناسی تفسیر
تأویل ادبی
روش تفسیر ادبی
سید محمود
طیب حسینی
tayyebhoseini@rihu.ac.ir
1
استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
AUTHOR
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمة ابن خلدون، بیروت، دارالکتاب العربی، 1425ق.
1
ابن قتیبه، تأویل مشکل القرآن، تحقیق السید احمد صقر، بیجا، المکتبة العلمیه، بیتا.
2
ابن الانبارى، عبدالرحمن، البیان فى غریب اعراب القرآن، بیروت، دارالارقام بن الارقم، بىتا.
3
ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر والتنویر، بىجا، بىنا، بىتا.
4
ابن عطیه، عبدالحق، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1422ق.
5
ابن کثیر، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419ق.
6
ابن هشام، مغنى اللبیب، قم، منشورات مکتبة آیةالله العظمى المرعشى النجفى، 1404ق.
7
ابوالبقاء العکبرى، التبیان فى اعراب القرآن، بیروت، دارالفکر، 1421ق.
8
ابوالبقاء العکبرى، املاء ما مَنّ به الرحمن، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1399ق.
9
ابوحیان، البحر المحیط، بیروت، دارالفکر، 1420ق.
10
ابوعبیده معمر بن مثنى، مجاز القرآن، بیروت، مؤسسة الرساله، 1410ق.
11
الخالدی، صلاح عبدالفتاح، التفسیر و التأویل فی القرآن، اردن، دارالنفائس، 1416ق.
12
الکلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، بیتا.
13
برگنیسی، کاظم، تأملی در تشبیه آیه 31 سوره حج، مجلة گلستان قرآن، شماره 109-112، دورة جدید، سال چهارم.
14
بنت الشاطى، اعجاز بیانى، ترجمه حسین صابرى، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1376ش.
15
بنت الشاطى، الاعجاز البیانى للقرآن و مسائل نافع بن الأزرق، قاهره، دارالمعارف، 2004م.
16
بیضاوى، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1418ق.
17
حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامى الکتب والفنون، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1413ق.
18
حیدرى، السیدکمال، تأویل القرآن، النظریة والمعطیات، ایران، دار فراقد، 1426ق.
19
درویش، محییالدین، اعراب القرآن و بیانه، سوریه، دارالارشاد، 1415ق.
20
راغب اصفهانى، المفردات، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء تراث الجعفریه، بىتا.
21
راغب اصفهانى، مقدمة جامع التفاسیر، کویت، دارالدعوه، 1405ق.
22
رشید رضا، المنار، الطبعة الثالثه، دارالفکر، بىجا، بىتا.
23
رفیده، ابراهیم عبدالله، نحو و کتب التفسیر، طرابلس، الدار الجماهیریه، 1399ق.
24
زجاج، ابراهیم بن السرى، اعراب القرآن المنسوب الى الزجاج، تحقیق ابراهیم ابیارى، بیروت، دارالکتاب المصرى، 1420ق.
25
زجاج، ابراهیم بن السرى، معانى القرآن و اعرابه، قاهره، دارالحدیث، 1418ق.
26
زرقانى، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فى علوم القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1420ق.
27
زرکشى بدرالدین، البرهان فى علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالجیل، 1408ق.
28
زمخشرى، کشاف، بیروت، دارالکتاب العربى، 1407ق.
29
زیر نظر حداد عادل، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامى، 1382ش.
30
سالم مکرم، عبدالعال، الترادف فى الحقل القرآنى، بیروت، مؤسسة الرسالة ناشرون، 1422ق.
31
سعدى، عبدالقادر عبدالرحمن، اثر الدلالةالنحویةواللغویة فى استنباط الاحکام الشرعیه، بیجا، بینا، 1406ق.
32
سمین حلبى، الدرّ المصون فى علوم الکتاب المکنون، دمشق، دارالقلم، 1406ق.
33
سیوطى، الاتقان فى علوم القرآن، دمشق، دار ابن کثیر، 1416ق.
34
سیوطى، الدرّ المنثور فى تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى، 1404ق.
35
شاکر، روشهاى تأویل قرآن، قم، بوستان کتاب، 1376.
36
شیخ طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى، بىتا.
37
شیخ طوسى، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، بیروت، دارالاضواء، 1413ق.
38
طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق.
39
طبرسى، جوامع الجامع، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، 1377ش.
40
طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، 1412ق.
41
عالم سبیط النیلى، النظام القرآنى، بیروت، دارالمحجة البیضاء، 1427ق.
42
فراء، ابوزکریا یحیى بن زیاد، معانى القرآن، مصر، دارالمصریة للتألیف والترجمه، بىتا.
43
قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو، 1364ش.
44
کامل على سعفان، المنهج البیانى فى تفسیر القرآن الکریم، مصر، مکتبة الانجلو المصریه، 1981م.
45
مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم، دایرة المعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، 1383ش.
46
مصطفوى، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن، تهران، وزارة الثقافه والارشاد الاسلامى، 1417ق.
47
معرفت، محمدهادى، التأویل فى مختلف المذاهب والآراء، طهران، المجمع العالمى للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 1427ق.
48
مکی بن ابیطالب، مشکل اِعراب القرآن، بیجا، مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی نور، 1362ش.
49
منجد، محمد نورالدین، الترادف فى القرآن الکریم، دمشق، دارالفکر، 1419ق.
50
نحاس، ابوجعفر، اعراب القرآن، بیروت، منشورات محمدعلى بیضون ـ دارالکتب العلمیه، 1421ق.
51
نیشابورى، محمود بن ابىالحسن، ایجاز البیان عن معانى القرآن، بیروت، دارالغرب الاسلامى، 1995م.
52
هدایت، شهرام، بررسى زبانشناختى واژههاى قرآن کریم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، 1384ش.
53
ORIGINAL_ARTICLE
روشهای امام صادق(ع) در تفسیر قرآن با نگاهی به روایات تفسیری اهل سنت
آگاهی از روش تفسیری معصومان - بهویژه امام صادق(ع) بنیانگذار مکتب جعفری- نه تنها ما را به سوی استفاده صحیح و روشمند از قرآن رهنمود ساخته، بلکه به ما مینمایاند که امام چه موقع از این روشها بهره بردهاند. ضرورت پرداختن به این موضوع وقتی دوچندان مینماید که بدانیم روایات فراوانی از این امام در مصادر تفسیری اهل سنت انعکاس یافته و مفسران عامیمذهب به نقل آنها همت گماشتهاند.در این مقاله ابتدا روایات تفسیری امام صادق(ع) در منابع تفسیری اهل سنت را پیجویی و استخراج نموده، آنگاه با تتبع در آنها روشهای به کار رفته از سوی امام را در تفسیر قرآن - نه تأویل آن - مشخص نموده و چنین نتیجه گرفتهایم که: صادق آل محمد(ص) در سخنان گوهربار خود، بسته به ظرفیت شنونده و فضای حاکم، با روشهای گوناگونی قرآن را تفسیر و تبیین نمودهاند. آنحضرت گاه معنای لغوی واژگان را بیان نموده و گاه با بیان مصداق یا جری و تطبیق، پرده از ابهام آن برداشتهاند. ایشان در پارهای از موارد با تمثیلی زیبا مشکلترین مطالب را با زبانی ساده بیان میکنند. و این همه غیر از مصداقهای باطنی است که امام در برخی موارد ارائه کرده، به تأویل آیه میپردازند.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104638_29af9d2783f5a18a20174a520103241f.pdf
2010-08-23
52
65
امام صادق(ع)
روشهای تفسیری
تفسیر
قرآن
اهل سنت
حسین
خاکپور
dr.khakpour@theo.usb.ac.ir
1
استادیار دانشکده الهیات دانشگاه سیستان و بلوچستان - گروه علوم قرآن و حدیث
AUTHOR
قرآن کریم
1
ابن بطریق، یحیی بن حسن الحلی (المعروف بابن البطریق)، خصائص الوحی المبین، تحقیق محمدباقر محمودی، طهران، منشورات مطبعة وزارة الارشاد الاسلامی، 1406ق.
2
ابن الجوزی، عبدالرحمن بن علی بن محمد ابوالفرج، صفةالصفوة، تحقیق محمود فاخوری، بیروت، دار المعرفة، 1406ق.
3
ابن صباغ مالکی، نورالدین، الفصول المهمة فی معرفةالائمة، المطبعة الحیدریة، نجف اشرف.
4
ابن عطیه، ابیمحمد عبدالحق، تفسیر المحرر الوجیز، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1992م.
5
اسفراینی، تفسیر تاج التراجم، تهران انتشارات علمی- فرهنگی، 1375.
6
الجوینی، ابراهیم، فرائد السمطین، بیروت، مؤسسة المحمودی للطباعة و النشر.
7
حسکانی، عبید الله بن احمد الحنفی، شواهد التنزیل لقواعد التفصیل، تحقیق محمد باقر المحمودی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1393ق.
8
حمدون، محمد بن الحسن بن محمد بن علی، تذکرةالحمدونیة، تحقیق احسان عباس و بکر عباس، بیروت، دار صادر، 1996م.
9
الخوارزمی، الموفق بن احمد، مناقب الامام علی، تحقیق الشیخ مالک المحمودی، قم.
10
الذهبی، ابوعبدالله محمد بن احمد، سیر أعلام النبلاء، تحقیق شعیب الأرنؤوط و علی ابوزید، بیروت، مؤسسة الرساله، الطبعة الرابعة، 1406ق.
11
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، محاضرات الادباء، بیروت، منشورات دار مکتبة الحیاة.
12
سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، تحقیق الشیخ حسین تقیزاده، بیروت، مؤسسة اهلالبیت، 1426ق.
13
السیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدرّ المنثور، بیروت، دار الفکر، 1403ق.
14
شاکر، محمدکاظم، روشهای تأویل قرآن، انتشارات قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، زمستان 1376.
15
الشبلنجی، مؤمن بن حسن بن مؤمن، نور الابصار، بیروت، دار الکتب العلمیة.
16
الشوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، اعتنی به یوسف الغوش، بیروت، دار المعرفة.
17
الصنعانی، عبد الرزاق بن همام، تفسیر، تحقیق محمود محمد عبده، بیروت، دار الکتب العلمیة.
18
عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم، امام صادق(ع) پیشوا و رئیس مذهب، تهران، دفتر نشر نوید اسلام.
19
علویمهر، حسین، روشها و گرایشهای تفسیری، قم، انتشارات اسوه، 1381.
20
قرطبی، ابوعبد الله بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1405ق.
21
القندوزی الحنفی، ابراهیم، ینابیع المودّة لذوی القربی، تحقیق سید علی جمال اشرف الحسینی، قم، دار الاسوه، 1422ق. و ترجمه سید مرتضی توسلیان، تهران، چاپخانه بزرگمهر.
22
الکنجی، محمد بن یوسف، کفایة الطالب، تحقیق محمدهادی الامینی، طهران، دار احیاء تراث اهل البیت، الطبعة الثانیة، 1404ق.
23
المحمودی، محمدباقر، ترجمة الامام امیر المؤمنین من تاریخ دمشق لابن عساکر، مؤسسة المحمودی، الطبعة الثانیة، 1398ق.
24
المظهری، القاضی محمد ثناءالله، تفسیر المظهری، تحقیق احمد غرو عنایة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1425ق.
25
مقدّمتان فی علوم القرآن، تحقیق آرتور جفری، طبع الخانجی، 1372.
26
الواحدی، ابی الحسن علی بن احمد، اسباب النزول، ریاض، دار الثقافة الاسلامیة، 1984م.
27
الهیتمی المکی - ابن حجر، الصواعق المحرقة، بیروت، دار الکتب العلمیة.
28
ORIGINAL_ARTICLE
راهکارهای اساسی حل مسئلۀ نشوز و شقاق زوجین در قرآن و حدیث
در این نوشتار نگارنده در نگاه اوّل، با التفات به یک واقعیت زیستشناختی و روانشناختی در خصوص ماهیت زن، به این نکته رهنمود مییابد که زن با این که استعداد تنها زیستن را بیشتر از مرد دارد، لیکن شدت نیاز روانی او به همزیستی با مرد، وی را وادار به قبول بسیاری از شرایط سخت و احیاناً خارج از چارچوب وظیفة حقوقی او مینماید و توجه به این امر موجب میشود تا در درجۀ اوّل، شوهر و در درجة دوم، دو حَکَم بهتر بتوانند ریشة اختلاف و ناسازگاری پدید آمده میان آنها را کشف نمایند.در نگاه دوم، التفات نگارنده به طرفینی بودن امر نشوز است؛ که هر چند از نظر فقهی ابهامی در این رابطه نبوده است، لیکن در فرهنگ دینی اجتماعی ما امری یک جانبه و متعلق به زن شناخته شده، تا آنجا که شاید گاه، امر بر دانایان نیز مشتبه گردیده است.در ارتباط با این چشمانداز، نگارنده مسئلۀ نشوز را با مراجعه به آیات و روایات و متون تفسیری - فقهی بررسی نموده و آن را به عنوان یک مفهوم کلی دارای مراتبی - از نظر شدت و ضعف - دانسته است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104746_0b29529e3f011b13c4753c2ffe7b6ef7.pdf
2010-08-23
66
81
صلح
نشوز
شقاق
حَکَم
خانواده
حقوق زوجین
محمدحسین
پژوهنده
1
رئیس گروه فرهنگ و معارف اسلامی مجله اندیشه حوزه
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابن ادریس، محمد ابو عبدالله العجلی الحلی، السرائر، تهران، المعارف الاسلامیة، 1390ق.
2
امام رضا، على بن موسى(ع)، فقه الرضا، انتشارات کنگره جهانى امام رضا(ع)، مشهد، 1406ق.
3
امام علی(ع)، نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، افست ایران: قم، انتشارات الهجرة، 1395ق.
4
حر عاملى، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت:، 1409ق.
5
الحلی، جعفر بن الحسن المعروف بالمحقّق الحلی، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، مؤسسة الاعلمی، افست از چاپ اوّل نجف: مطبعة الاداب، 1389ق.
6
الکوفی، ابوعلی محمد بن محمد الاشعث، الاشعثیات، (القسم الآخر من کتاب قرب الاسناد)، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة. طبع افست سنگی، بیتا.
7
رشید رضا، سید محمد، حقوق النساء فیالاسلام، بیروت، 1310ق.
8
شیخ صدوق، أبوجعفر محمد بن علی ابن الحسین بن موسى بن بابویه الفقیه القمی، منلا یحضره الفقیه، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1413ق.
9
کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365.
10
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق.
11
محدث نورى، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البیت، 1408ق.
12
مکی، محمد بن علی بن عطیة الحارثی، المشهور بابی طالب المکی، قوّة القلوب، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1417ق.
13
النشار، الشیخ ابراهیم علی مصطفی، الاسلام و المرأة، بیروت، عالم الکتب؛ القاهرة، مکتبة الکلیات الازهریة، 1407ق.
14
نجفی، شیخ محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م.
15
ORIGINAL_ARTICLE
مشکلالحدیث و سهم آن در مجموعه دانشهای حدیثی
سنت به عنوان گستردهترین منبع دریافت قوانین و احکام شرع مقدس اسلام از اهمیت بسزایی برخوردار است. علومی که به این منبع میپردازند، علوم حدیثی نامیده میشوند که سه بخش «مصطلح الحدیث»، «رجال الحدیث» و «فقه الحدیث» را دربر میگیرد. مختلف الحدیث و مشکلالحدیث نیز به عنوان شاخههای فقهالحدیث از طلایهداران این رسالت عظیم هستند؛ اما سهم مشکلالحدیث در این مجموعه موضوعی است که در مقاله حاضر بررسی خواهد شد.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104747_746e951aaaf9b655abec386ffe1ba865.pdf
2010-08-23
82
98
دانشهای حدیثی
مشکل الحدیث
فقه الحدیث
اختلاف الحدیث
محمد مهدی
مسعودی
1
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اقلید
AUTHOR
ابراهیم انس، عبدالحلیم منتصر و...، المعجم الوسیط، دارالدعوة، استانبول، 1410ق.
1
ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم، دَرء تعارض العقل و النقل، دارالکنوز الأدبیة، بیتا، بیجا.
2
ابن الجوزی، ابیالفرج عبدالرحمان، کشف المشکل من حدیث الصحیحین، دارالوطن، ریاض، 1418ق.
3
ابن فارس، ابیالحسین احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغة، مکتب الاعلام الإسلامی، قم، 1404ق.
4
ابن فورک، ابیبکر، مشکلالحدیث و بیانه، عالم الکتب، بیروت، 1405ق.
5
ابن قتیبه، ابیمحمد عبدالله بن مسلم، تأویل مختلف الحدیث، دارالکتب العلمیة، بیروت، بیتا.
6
ابن منظور، لسان العرب، دار احیاء التراث العربی، 1405ق.
7
احسانیفر لنگرودی، محمد، اسباب اختلاف الحدیث، دارالحدیث، 1385ش.
8
انصاری، حسن، سهم سید عبدالله شبّر در نزاع میان اصولی و اخباری، سایت کاتبان (www.kateban.com).
9
حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون (به همراه ترجمه لاتین، غوستاف فلوغل)، دار صادر، بیروت، بیتا.
10
دیلمی، حسن بن ابیالحسن، اعلام الدین، مؤسسة آل البیت:، قم، 1408ق.
11
حسینی، سید احمد، فهرست نسخههای خطی کتابخانه آیة الله مرعشی، نشر کتابخانه آیةالله مرعشی، قم، 1370و1371ش.
12
حماد، دکتر نافذ حسین، مختلف الحدیث بین الفقهاء و المحدّثین، دارالوفاء، مصر، 1414ق.
13
حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آلالبیت:، قم، 1409ق.
14
سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، مؤسسة الامام الصادق(ع)، قم، 1422ق.
15
صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه، معانی الاخبار، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1361ش.
16
الطریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، نشر الثقافة الاسلامیة، 1408ق.
17
طباطبایی، سید محمد کاظم، روش فهم حدیث، جزوه درسی دانشکده علوم حدیث، قم.
18
طبری، ابیجعفر، تهذیب الآثار، مطبعة المدنی، قاهره، 1402ق
19
طبری، ابیجعفر، تهذیب الآثار (الجزء المفقود)، دراسة و تحقیق علیرضا بن عبدالله بن علیرضا، دار المأمون للتراث، بیروت، 1416ق.
20
الطحاوی، ابیجعفر احمد بن محمد بن سلامة، مشکلالآثار، مطبعة مجلس دائرةالمعارف النظامیة، هند، حیدرآباد دکن، 1333ق.
21
الطحاوی، ابیجعفر احمد بن محمد بن سلامة، مشکلالآثار، مؤسسة الرسالة، بیروت، 1415ق.
22
الطوسی، ابیجعفر محمد بن الحسن، الفهرست، مؤسسة نشر الفقاهة، 1417ق.
23
طهرانی، آقا بزرگ، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، دارالاضواء، بیروت، بیتا.
24
عتر، دکتر نورالدین، منهج النقد فی علوم الحدیث، دارالفکر، دمشق، 1412ق.
25
العسعس، ابراهیم، دراسةنقدیة فی علم مشکل الحدیث، بیروت، 1416ق.
26
کراجکی، ابوالفتح، کنز الفوائد، دارالذخائر، قم، 1410ق.
27
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1365ش.
28
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، بیروت، 1411ق.
29
مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق.
30
مدنی بجستانی، سید محمود، فرهنگ کتب حدیثی شیعه، شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1385ش.
31
مرعشی نجفی، سید محمود، فهرست نسخههای خطی کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، قم، 1383ش.
32
موسوی و متقی، میر محمود و حسین، فهرست نسخههای خطی کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، قم، 1382ش.
33
مسعودی، عبدالهادی، روش فهم حدیث، سمت، 1384ش.
34
معارف، مجید، «ضوابط فهم حدیث در لسان اهل بیت:»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال اول، ش1، 1383ش.
35
النجدی القمیصی، عبدالله بن علی، مشکلات الأحادیث النبویة و بیانها، المجلس العلمی السلفی، پاکستان، 1406ق.
36
نراقی، ملا محمد مهدی، مشکلات العلوم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367ش .
37
نجاشی، ابیالعباس احمد بن علی، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی، 1416ق.
38
النعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، مکتبة الصدوق، تهران، 1397ق.
39
النووی الشافعی، محیالدین ابوزکریا یحیی ابن شرف الدین، التقریب و التیسیر لمعرفة سنن البشیر النذیر فی اصول الحدیث، مؤسسة الکتب الثقافیة، 1406ق.
40
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی پیرامون مفهوم کفایت الهی در قرآن کریم
در نظام فکری و اعتقادی اسلام برگرفته از قرآن مجید، بندگان مؤمن همواره در پرتو کفایت الهی هستند. باور به این نکته که همة وقایع در جهان هستی به حول و قوۀ لهی انجام میگیرد، موجب آرامش خاطر و اعتماد به خداوند و همچنین ایجاد انگیزه برای تلاش مستمر انسان برای رسیدن به قرب الهی و کمال میگردد. در این مقاله، به عنوان نمونه برخی از مظاهر «کفایت الهی»، کفایت رسول گرامی اسلام(ص) در برابر مشرکان و کافران و کفایت بندگان مؤمن و پرهیزگار در تمامی طول زندگی آنان مورد بحث قرار گرفته است. همچنین ذیل برخی از آیات به این موضوع که چه کسانی از کفایت الهی بیبهره خواهند بود پرداخته شده و موضوع مهم پیوند «کفایت الهی» با «توکل» از دیدگاه قرآن کریم و احادیث معصومین مورد بررسی قرار گرفته است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104803_d2db8f1cdb134a33f8ea93c0c0b4450b.pdf
2010-08-23
99
110
کفایت الهی
توکّل
تفسیر موضوعی
مفردات قرآن
آذردخت
شمس اشراق
1
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی – واحد کرج
AUTHOR
قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، تهران، تابان، 1387ش.
1
ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، قم، ادب الحوزه، 1405ق / 1363ش.
2
الخوری الشرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة والشوارد، مکتبة آیةالله مرعشی نجفی، 1304ق.
3
جعفر بن محمد، امام ششم، مصباح الشریعه، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1403ق.
4
راغب اصفهانی، ابیالقاسم الحسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط محمد خلیل عتیانی، چاپ سوم: بیروت، دارالمعرفة، بیتا.
5
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ چهارم: تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1361ش.
6
طبرسی، ابوعلی الفضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، به کوشش هاشم رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه، بیتا.
7
کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمرهای، چاپ سوم: اسوه، 1375ش.
8
کمپانی، فضلالله، منتخب الغرر، (به نقل از غرر الحکم و درر الکلم)، مفید، 1375ش.
9
لسانی فشارکی، محمدعلی، و مرادی زنجانی، حسین، روش تحقیق موضوعی، زنجان، قلم مهر، 1385ش.
10
مجلسی، محمدتقی، بحارالأنوار، چاپخانة اسلامیه، بیجا، 1366.
11
محمدی ریشهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، چاپ چهارم: قم، دارالحدیث، 1383ش.
12
نراقی، احمد بن محمد مهدی، معراج السعاده، چاپ ششم: قم، هجرت، 1378.
13
ORIGINAL_ARTICLE
تعالی عقل و عشق و عقیده در شخصیت حضرت زینب (ع)
بدون شک پرداختن به شخصیت حضرت زینب بدان معنی نخواهد بود که او نمونهای است از زنان قرن اوّل هجری در جامعه اسلامی؛ چرا که چون او فقط یکی بود و تالی تلوی نداشت، لکن در هر صورت باید پذیرفت او زنی بود برخاسته از جامعه و محیط و فرهنگی که به اسلام منسوب و مربوط بود. هرچند مثل و مانندی نداشت، نه از آسمان به زمینش آورده بودند و نه جنسی فوق و وراء و خلاف جنس بشر داشت. انسانی بود از جنس انسان و از میان انسانها و در میان انسانها و پرورندة دامان انسانی از تبار و سیاق خویش.عقل و درایت در او به کمال بود و ایمان و اعتقاد به غایت. عشق و احساس و عاطفه چون سایر زنها، بلکه بیشتر و عمیقتر از او به ظهور میرسید. این همه اوصاف در او به تعادل و تناسب ممزوج گشته بود و رفتار و گفتارش را چنان نظام بخشیده بود که کمتر محل اشکال و انکار قرار گرفته است. با آنکه راهی سخت و وظیفهای سهمگین در یکی از دورههای پر تشنج تاریخ اسلام در پیش داشت، یکی از با نام و نشانترین قیامهای تاریخ را به همراه برادرش امام حسین(ع) رهبری کرد و در بخش بخش این حادثه بزرگ در صحنههایی که حضورش الزامآور میساخت تجلیگاهی از ترکیب عقل و عشق و عقیده برای همیشه تاریخ به یادگار گذاشت.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104804_90e06ed1ad93c4ae89c9df7536e7c575.pdf
2010-08-23
111
119
زن در اسلام
زینب
قیام کربلا
عاشورا
مصطفی
پیرمرادیان
1
عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، تهران، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1366 ش.
1
اسدالغابة فی معرفةالصحابة،تحقیق الشیخ خلیل مأمون شیحا، بیروت، دارالمعرفة، 1992م.
2
ابن اعثم، ابیمحمد احمد، کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، 1991م.
3
ابن عبدالبر، احمد بن محمد، العقد الفرید، چاپ سوم: بیروت، دارالکتب العلمیة، 1987م.
4
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة فی التاریخ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بیتا.
5
ابوحنیفه دینوری، اخبار الطوال، قم، منشورات الرضی، 1370 ش.
6
ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، چاپ سوم: بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1998م.
7
ابیمخنف، لوط بن یحیی، وقعة الطف، تحقیق محمد هادی یوسفی غروی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1367 ش.
8
تاریخ ابیمخنف، استخراج و تنسیق و تحقیق کامل سلمان الجبوری، بیروت، دارالمحجة البیضاء، 1999م.
9
امام علی بن ابیطالب، نهج البلاغة، شرح الامام محمد عبده، دارالمعرفة، 2005م.
10
بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمود الفردوس العظم، دمشق، دار الیقظة العربیة، 1996م.
11
زبیری، مصعب بن عبدالله، نسب قریش، دار المعارف للطباعة والنشر، 1. لیفی برو فینسال.
12
طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، چاپ سوم: بیروت، روائع التراث العربی، 1967م.
13
عسقلانی، ابن حجر، الاصابة فی تمییز الصحابة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1328ق.
14
مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1979م.
15
المبرد، ابیالعباس محمد بن یزید، الکامل فی اللغة، بیروت، دارالفکر، 1998م.
16
نویری، شهابالدین احمد، نهایة الارب، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1364ش.
17
یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر - 1960م.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی منابع لباس و پوشش اسلامی
لباس بخشی از مظاهر فرهنگی یک کشور را تشکیل میدهد که بدون شک اهمیت آن کمتر از سایر جلوههای فرهنگی از قبیل هنر، معماری، ادبیات و موسیقی نیست. بهرغم قابل توجه بودن موضوع، در آثار مسلمانان مواد تاریخی که باید ما را در عرضه شرحی کافی در مورد پوشش اسلامی یاری دهد پراکنده و ناقص است، ولی با استفاده از آثاری که محققان اروپایی در این زمینه تألیف کردهاند این کاستی تا حدودی جبران میشود. از اینرو، نوشته حاضر علاوه بر بررسی آثار مسلمانان در باب پوشش اسلامی، به نوشتههای غربیها دربارة این موضوع نیز پرداخته؛ همچنین غالباً از منابع مزبور نمونههایی هم در زمینه پوشاک مسلمانان ارائه داده است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104807_6f10cea1b36e2be83a031604feb8db1a.pdf
2010-08-23
120
140
اسلامی
پوشش
لباس
پوشاک
عبدالله
همتی
1
دانشکده الهیات مشهد – گروه تاریخ
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابن حوقل، سفرنامه ابن حوقل، «ایران در صورة الارض»، ترجمه جعفر شعار، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1366ش.
2
ابن سیده، ابی الحسن علی بن اسماعیل اندلسی، المخصِّص، بیروت، بینا، بیتا.
3
ابن طقطقی، محمد بن علی بن طباطبا، الفخری فی الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیة، قاهره، بینا، 1927م.
4
الاصفهانی، ابی الفرج، الأغانی، بیروت، دارالثقافة، 1955م.
5
بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیجا، بینا، بیتا.
6
پیکولوسکایا،ن. و.، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سدههای چهارم – ششم میلادی، ترجمه عنایتالله رضا، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372ش.
7
ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد نیشابوری، لطائف المعارف، ترجمه علیاکبر شهابی خراسانی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1368ش.
8
جاحظ، ابیعثمان عمرو بن بحر، البیان والتبیین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قاهره، بینا، 1949م.
9
الجَبّوری، یحیی، الملابس العربیة فی الشعر الجاهلی، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1989م.
10
جهشیاری، محمد بن عبدوس، کتاب الوزراء والکتّاب، تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم الابیاری، عبدالحفیظ شلبی، قاهره، بینا، 1938م.
11
دوزی، رینهارت، فرهنگ البسه مسلمانان، ترجمه حسینعلی هروی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1345ش.
12
دهخدا، علیاکبر، لغتنامه دهخدا، زیر نظر محمد معین، تهران، بینا، 1337ش.
13
دیوان الاعشی، تحقیق فوزی خلیل عطوی، بیروت، بینا، 1968م.
14
دیوان امرئ القیس، محمد ابوالفضل ابراهیم، دارالمعارف بمصر، بیتا.
15
السیدادی شیر، معجم الالفاظ الفارسیةالمُعَرَّبة، بیروت، مکتبة لبنان، 1980م.
16
الصابی، هلال بن محسن، رسوم دارالخلافه، تصحیح میخائیل عوّاد، ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، بیجا، بینا، بیتا.
17
---------- ، الوزراء او تحفة الامراء فی تاریخ الوزراء، تحقیق عبدالستار احمد فراج، بیجا، بینا، بیتا.
18
علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، بیتا، بینا، 1970م.
19
کلینی رازی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، الفروع من الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1379ش.
20
مجمل التواریخ و القصص، تصحیح ملک الشعراء بهار، تهران، چاپخانه خاور، 1318ش.
21
مسعودی، علی بن حسین بن علی، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق عبدالامیر مهنّا، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1991م.
22
مقدسی، شمسالدین محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، لیدن، بینا، 1901م.
23
مقریزی، احمد بن علی، کتاب المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار المعروف بالخطط المقریزیه، قاهره، بینا، 1987م.
24
الوشّاء، محمد بن اسحاق بن یحیی، الموشَّی او الظرف و الظرفاء، بیروت، دار صادر، 1965م.
25
The Encyclopaedia of Islam, First edition (EI1, 1913-1931), Brill.
26
---------- , New edition (EI2, 1991), Brill.
27
Lane, Edward William, (1980), Manners and Customs of the Modern Egyptians, London.
28
Stillman, Y.K., (2000), Arab Dress from the Dawn of Islam to Modern Times, Brill.
29
Tritton, A.S., (1970), the Caliphs and their non-muslim subject, London.
30
ORIGINAL_ARTICLE
ویژگیهای رجالی کتاب اختیار معرفة الرجال
علم رجال یکی از دانشهای اساسی در بهرهگیری از احادیث معصومین است. هماکنون اختیار معرفةالرجال یکی از مهمترین کتب رجالی شیعه در میان اصول چهارگانه این علم است که به روش علمای متقدم توسط فردی خبره، متخصص و بصیر به حدیث و رجال نگارش یافته است. امتیازات فنی این کتاب، مانند: کاربرد دقیق اصطلاحات، معرفی مبسوط فرق شیعه، جایگاه معصومین در علم رجال، مباحث رجالی بسیار مهم و دقیق چون «اصحاب اجماع» و غیره نشان میدهد که بهرغم برخی نقدها، این کتاب جایگاه علمی مهمی در مباحث رجالی دارد.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104809_e4beda1f1a97efb7b4652f8595d9b5dd.pdf
2010-08-23
141
153
حدیث
رجال
اختیار معرفةالرجال
ابوعمرو کشی
محمد بن عمر بن عبدالعزیز
سید حسین
کنعانی
1
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
AUTHOR
بهبودی، محمدباقر، معرفة الحدیث، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1403ق.
1
تهرانی، آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، مشهد، انتشارات دارالمرتضی، 1404ق.
2
دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، 1342ش.
3
طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، کربلا، بیتا.
4
---------- ، رجال الطوسی، نجف، کتابخانه حیدریه، 1381ق.
5
علیاری، ملاعلی، بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال، قم، بنیاد فرهنگ اسلامی.
6
کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1348ق.
7
کلباسی، میرزا ابوالمهدی، سماء المقال، بیتا.
8
لسترنج، جی، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمة محمد عرفان، چاپ دوم: تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1364ش.
9
نجاشی، احمد بن عباس، اسماء المصنفین، چاپ اوّل: قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1407ق.
10
ORIGINAL_ARTICLE
نقدی بر مقالۀ «رسم المصحف، ویژگیها و دیدگاهها»
در این مقال به نقد و بررسی ادلّه نگارنده بر توقیفی بودن رسمالخط قرآن پرداخته شده، و این نتایج به دست آمده است: 1. رسمالخط قرآن توقیفی نیست. 2. اصطلاح رسم العثمانی صحیح است. 3. میتوان بخش قابل توجهی از دلایل اختلاف نگارش کلمات در رسمالخط قرآن را بر اساس اختلاف قراءات آشکار ساخت. 4. اختلاف نگارش کلمات در رسمالخط قرآن بر اساس معنی نیست، بلکه چه بسا بتوان بخش عمدهای از آن را زاییدة اختلاف قراءات دانست. 5. بهنظرمیرسد همانطور که قرآن در به کارگیری ادبیات عرب شیوهای نو در نینداخته است در نگارش قرآن نیز چنین کرده و چون و چند آن را به مردم وانهاده است.
https://mishkat.islamic-rf.ir/article_104811_0735431a4e1d515db13bee73a715f9de.pdf
2010-08-23
154
163
رسمالخط قرآن
توقیفی بودن رسمالخط قرآن
رسمالخط عثمانی
رسمالخط عثمان طه
اختلاف قراءات
جواد
آسه
1
کارشناس ارشد تفسیر و علوم قرآن از مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
AUTHOR
قرآن کریم.
1
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1362ش.
2
زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، به کوشش احمد شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1424ق.
3
عمر، احمد مختار؛ مکرم، عبدالعال سالم، معجم القراءات القرآنیة، مع مقدمة فی القراءات و اشهر القرّاء، ایران، انتشارات اسوه، 1412ق.
4
قدوری الحمد، غانم، رسمالخط مصحف، ترجمه یعقوب جعفری، اسوه، 1376ش.
5
معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، مؤسسة التمهید، 1388ش.
6
الصالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، منشورات الرضی، 1368ش.
7
ابن منظور، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408ق.
8
زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، به کوشش مصطفی عبد القادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1408ق.
9
سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، ایران، منشورات الشریف الرضی، بیتا.
10
الامین، السید محسن، أعیان الشیعه، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1403ق.
11