-
-
از آنجا که بررسی و تحقیق در اسناد و متون ادعیه مأثوره از وظایف دانش حدیثشناسی است، این پژوهش معیارهایی از قبیل بررسی سند ادعیه و صحت انتساب آن به معصوم را بازشناسی نموده و به صورت تطبیقی متن برخی از دعاها را با توجه به نکاتی مانند سازگاری عبارات آنها با آهنگ کلی دعا وتوجه به معانی تعابیر آنها واکاویده، سپس با مقایسه برخی از آنها و بررسی مواردی همانند تقدیم و تأخیر عبارات، اسباب ورود و عدم نقل به معنا و توجه به سیاق یا سازگاری ادعیه با نص قرآن، روایات صحیح وتاریخ و کلام شیعی، به نقد آنها پرداخته است.نتیجه اینکه پس از نقل آرای گوناگون در بررسی یا عدم بررسی سند ادعیه و موضوع جواز یا عدم جواز نقل به معنا، ضرورت و اهمیت توجه به معیارهای از پیشگفته نمایانتر شده است.
گروهی معتقدند که مهمترین دستاورد اخباریان، یعنی تکیه بر روایات بدون نقد اصولی آن، در مکتب تفکیک بازسازی شده است، از اینرو مکتب یادشده را نوعی اخباریگری جدید میشمرند. بررسی تطبیقی این دو دیدگاه میتواند ضمن ارائه مبانی فهم معارف هر یک، بیانگر میزان صحت و سقم این ادعا و نقاط افتراق و اشتراک آنها باشد.این بررسی به روش کتابخانهای، نشانگر آن بود که اخباریان در مواجهه با ادله اربعه، بهرغم تفکیکیان که برهر چهار رکن تکیه میکنند، تنها سنت را برگزیدهاند. آنان معتقدند تنها معیار فهم معارف، احادیث ائمه: میباشد، اما احادیث نبوی همچون قرآن، فاقد حجیت ظاهری است. آنان عقل و اجماع را ساخته اهل تسنن دانسته، به آنها تمسک نمیجویند. نقطه اشتراک این دو مکتب، در تمسک به احادیث ائمه: منحصر میگردد که البته موضعگیری متضادی که هر یک در زمینه بهرهگیری از احادیث در پیش گرفتهاند، انتساب تفکیکیان به اخباریگری را خدشهدار نموده است.
یکی از اصولی که میتواند سعادت و سلامت جامعه را در ابعاد گسترده آن فراهم آورد، سالمسازی جامعه از انحرافات اخلاقی میباشد. سؤال اصلی دراین نوشتار پژوهشی آن است که راهکار عملی برای سالمسازی جامعه از انحرافات اخلاقی در قصص قرآن چیست؟روش تحقیق، کتابخانهای و با بهرهگیری از نتایج دستاوردهای پژوهشی و تحقیقات صورت گرفته در این موضوع میباشد. با حرکتی تدریجی و انقلابی فرهنگی و گسترش امر به معروف و نهی از منکر و مجازات منحرفان و طرد عوامل فساد و تباهی و بهره جستن از شیوههای تربیتی گوناگون میتوان جامعه را از آلودگی های اخلاقی زدود.
پژوهش حاضر با روش توصیفی_ تحلیلی به واکاویِ برجستهترین دلایل، جنبهها و نتایج تجلی آیات قرآن در خطبههای حضرت زینب(س) در شهرهای کوفه و شام میپردازد و این نتایج را به دست میدهد: 1_ استفاده از نقطه مشترک برای هدایت و اتمام حجت و نفی تبلیغات دستگاه اموی پیرامون خارجی دانستن امام حسین(ع) برجستهترین دلایل تجلی قرآن در خطبههای آن حضرت بود.2_ از جنبههای تجلی قرآن در خطبههای کوفه و شام میتوان به نکوهش عهدشکنی، نقش اعمال در تعیین سرنوشت انسان، شباهت کوفیان و یهودیان، یادآوری سنت املاء و امهال به یزید و اشاره به اصل اختیار و تکلیف مداری اشاره کرد. 3_ برجستهترین نتایج این تجلی نیز برملا شدن چهره منافقانه یزید و اطرافیان او، یادآوری مجدد شایستگی آل پیامبر(ص) برای ولایت و حکومت و اصلاح نگرش و جهان بینی مردم بود.
کشورهای اسلامی با تکیه بر تمدن کهن و درخشان اسلامی، برای اتحاد و ایفای نقش در تحولات جهانی، سازمان کنفرانس اسلامی را تشکیل دادند. این سازمان در راستای اهداف خود، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی کشورهای اسلامی، آیسسکو را تاسیس کرد. آیسسکو فعالیتهای گوناگونی انجام میدهد که یکی از آنها انتخاب شهرهایی به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی در هر سال است. پایتخت معنوی ایران، مشهد مقدس، که رشد و توسعه خود را مدیون بارگاه امام رضا(ع) است، در سال2017م ؛ 11دی ماه 1395 تا10دی ماه 1396؛ یکی از پایتختهای فرهنگ اسلامی است. این مقاله دو هدف را مدنظر دارد. نخست شناخت کلی آیسسکو و دیگر بررسی میزان آمادگی شهرمشهد و مدیران آن برای پذیرش این نقش مهم. روش تحقیق توصیفی است و نشان میدهد که برای بهرهوری از فرصت فراهم شده، مدیران شهری و مراکز مرتبط در فرصت کمِ باقی مانده باید بیشتر تلاش کنند.
شکلگیری قیام مختار ثقفی در سال 66 ق و تغییراتی که به واسطه این قیام در فضای سیاسی _ اجتماعی شهر کوفه به وجود آمده بود این فرصت را به ایرانیان مقیم شهر کوفه داد تا بتوانند برای اولین بار بعد از اسلام در حوادث سیاسی _ اجتماعی منطقۀ عراق حضوری چشمگیر داشته، نقش بسزایی در وقایع زمان قیام و بعد از قیام ایفا کنند. ایرانیان قبل از شکلگیری قیام مختار در شهر کوفه و دیگر مناطق اسلامی از جایگاه اجتماعی مناسبی برخوردار نبودند و به واسطه قیام مختار و تغییراتی که در موقعیت اجتماعی _ اقتصادی آنان به وجود آمد، واکنش اشراف و اعراب شهر کوفه را برانگیخت؛ زیرا اشراف و اعراب شهر کوفه تا این زمان از امتیازاتی بهره میبردند که بنا بر عرف جامعه آن روز، غیر عرب حق استفاده از آن را نداشت و ایرانیان در این برهه به آن امتیازات دست یافته بودند. در این مقاله برآنیم تا به بررسی علل واکنشهای اشراف و اعراب شهر کوفه نسبت به حضور ایرانیان در قیام مختار و تأثیرات آن بر کامیابی یا متضرر شدن ایرانیان و مختار ثقفی بپردازیم.
در عصر حاضر استفاده از منابع سندی به اعتبار مطالعات تاریخی و اجتماعی افزوده است. برخی اسناد حاوی اطلاعات منحصربهفردی هستند که در زمان خود به برگهای کتاب تاریخ زمانشان افزوده نشدهاند. مطالعۀ این اسناد به پژوهشگران امکان تحلیل دقیقتری از وقایع را میدهند. آستان قدس رضوی اسناد کاغذی بسیار ارزشمندی مربوط به تشکیلات حرم مطهر را از عصر صفوی تا زمان حاضر در اختیار دارد. در این میان، وجود کتیبههای تاریخی بر بعضی آثار حرم مطهر در موزه و خزانه نیز بهعنوان سندی برای تکمیل مطالعات تاریخی و باستانشناسی قابلتوجه است. مطالعۀ نوشتههای ثبتشده بر این آثار به پژوهشگران کمک میکند تا به تطبیق تاریخی وقایع صورتگرفته نیز بپردازند. مستندسازی یک دوستکامی مسی قلمزنیشده در موزۀ آستان قدس، که دارای کتیبههایی مهم و نقوش بسیار زیباست، نشاندهندۀ روزشماری از تاریخ آستان قدس بر روی این اثر است. این مقاله که با استفاده از مطالعات میدانی و کتابخانهای انجام گرفته، با برداشت کتیبهها و جستوجو و تکمیل اطلاعات نقششده بر آن در منابع کتابی و اسناد، اهمیت امر مستندسازی و استفاده از آن در مطالعات تاریخی را بیان میکند. همچنین به فرضیۀ نقش تأثیرگذار آثار تاریخی در بیان وقایع مهم در زمانی خاص قوت میبخشد. نتیجۀ این پژوهش نشان میدهد که اطلاعات ثبتشده بر این اثر چگونه به پژوهشگران کمک میکند تا از طرفی به کاربرد آن و از سوی دیگر به اهمیت اثر و اتفاق ثبتشده بر آن توجه کنند.