TY - JOUR ID - 162626 TI - قرآن کریم و ادبیات انتقادی JO - مشکوة JA - MISHKAT LA - fa SN - 1683-8033 AU - نجفی, علی AD - پژوهشگر علوم قرآنی، حوزۀ علمیۀ قم Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 41 IS - 2 SP - 128 EP - 148 KW - قرآن کریم KW - اعجاز بیانی KW - نقد هنری KW - انتقاد هنری KW - طنز KW - هزل KW - هجو DO - N2 - قرآن کریم گذشته از اعجاز بیانی، در تنوع و خلاقیت بیان هم اعجازآمیز است. تاکنون دربارۀ برخی از روش‌های بیانی قرآن؛ مانند بیان استدلالی، داستانی و ... مباحثی مطرح شده؛ امّا دربارۀ پوشیده‌گویی و معنی‌دهی‌های تأمل‌برانگیز این کتاب مقدّس  پژوهش شایسته‌ای صورت نگرفته ‌است. از قرن سوم هجری، برخی از مفسران گوشۀ چشمی به چنین زبانی داشته‌اند و الفاظی چون «تعریض»، «تهکُّم»، «تعییر» و ... _ که از صنایع گوناگون «نقد هنری» به حساب می‌آیند_ در کتاب‌های تفسیری به چشم می‌خورند. در دوران معاصر، تک‌نگاری‌هایی در قالب مقاله و یا کتاب به‌صورت استطرادی و یا مستقل دراین‌باره منتشر شده است، امّا نشان دادن چنین زبانی در قالب «ادبیات انتقادی و هنری» نکته‌ای است که این مقاله به‌عنوان یک پدیدۀ نوپیدا، با نگاهی بیرونی و با روش توصیفی _ تحلیلی در مقام تبیین و ارزیابی آن است تا با چهارچوب و تعریف خاص نمود یابد و مسائلی چون طنز، هجو، لطیفه، هزل، تصاویر زاویه‌دار، قصه، روایت و نمایش‌های انتقادی_ فکاهی در قالب یک دانش منسجم شود. چنین نگرشی هم گره از بسیاری از مشکلات تفسیری خواهد گشود و هم به قرآن به‌عنوان منبعی برای الهامات انتقادی_ هنری، چه به لحاظ محتوایی و ساختاری، نگاهی نو خواهد داشت. UR - https://mishkat.islamic-rf.ir/article_162626.html L1 - https://mishkat.islamic-rf.ir/article_162626_aeb904aee6aca1ac90fa495cd89f5f34.pdf ER -