بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219An Introduction to the Allegorical Interpretation of Ambiguous Verses, Attributes, and Approachesدرآمدی بر مسئلۀ تأویل: متشابهات صفات و رویکردها418107974FAمحمّد اسعدیاستادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاهJournal Article20200601Understanding the Divine Attributes as a significant part of the ambiguous verses of the Qur'an is, according to most thinkers, among the most challenging issues of the Islamic schools of thought. In order to delve into this issue, the present article makes a critical review of the current division, while touching upon the two general approaches as externalist and rationalist and introducing the approaches of sanctification-consignment and anthropomorphic-corporeal generally entitled as externalist; and Mu‘tazilite-Ash‘rite and Imāmite generally entitled as rationalist.فهم آیات صفات الهی به مثابه بخش مهمی از متشابهات قرآنی در باور بیشتر اندیشمندان، از عرصههای پرچالش مذاهب اسلامی است. در این نوشتار در راستای بررسی دقیقتر این موضوع، ضمن نقد تقسیم رایج، از دو رویکرد کلی با عنوان ظاهرگرا و عقلگرا یاد شده و رویکردهای تنزیهی ـ تفویضی و تشبیهی ـ تجسیمی در ذیل رویکرد کلی ظاهرگرا و سه رویکرد اعتزالی، اشعری و امامی در ذیل رویکرد کلی عقلگرا معرفی شده است.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219Innovation in the Qur'an and Traditionsنوآوری خداوند در قرآن و احادیث1942107975FAمحمد حسین خواجه بمیمربی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی کرمانJournal Article20200601<strong>Innovator (<em>Al-Badī‘</em>) is among the Divine Attributes, which relates to Divine Action. In view to this meaning and its derivatives, the writer takes a look at the expression of this attribute in the Qur'an. Besides that, he also brings up some of the traditions by the Infallible Imams, which are pertinent to this topic</strong>.یکی از صفاتی که در قرآن و روایات برای خداوند متعال بیان شده، «نوآور بودن» است. نویسنده این صفت را از همین منظر مورد بررسی قرار داده است. از اینرو نوشتار حاضر پژوهشی است در مفهوم نوآوری الهی و زوایا و ابعاد مربوط به آن، و همچنین ویژگیها و اقسام آن.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219Goldziher's Hadīth Approach from the Viewpoint of the Muslim Scholars and Orientalistsدیدگاه حدیثی گلدزیهر از منظر دانشوران اسلامی و مستشرقان4358107976FAعلیرضا حیدریعضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور کرمان ـ واحد شهدادJournal Article20200601<strong>One of the orientalists' fields of study, which has been mostly accompanied by raising doubts, is the issue of <em>hadīth</em>. Gldziher seems to have been the most influential in this respect. In this article, the writer has reviewed four of the latter's viewpoints while trying to make use of the original sources. He has also brought up some of the viewpoints of the orientalists as opposed to Goldziher's</strong>.آشنایی غربیان با فرهنگ شرقی به ویژه فرهنگ اسلامی سابقهای دیرین دارد و میتوان نخستین گامهای آن را به قرون اولیه رساند، چنانکه مرحله پیشرفتهاش به پس از جنگهای صلیبی بر میگردد. یکی از حوزههای مطالعاتی مستشرقان که بیشتر با طرح شبهه و ایراد همراه بوده، حوزه مطالعات حدیثی است و در این میان به نظر میرسد بیشترین تأثیرگذاری را در زمینة مطالعات حدیثی گلدزیهر دارد، به گونهای که در آثار مستشرقان بعدی تأثیر افکار و پیگیری آرای او به خوبی نمایان است. امروزه در عصر اطلاعات، بیتوجهی پژوهشگران مسلمان به این مقوله قطعاً آثار زیانباری بر عقاید و باورهای مسلمانان خواهد داشت. در این مقاله پس از ارائة مختصری از زندگینامه علمی گلدزیهر، چهار نظریة او در حدیث مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در نقد و بررسی نظریات او سعی شده از منابع اصلی و مطمئن استفاده شود و از سخنان دیگر مستشرقان و خاورشناسان که با پارهای از دیدگاههای او مخالفت کردهاند بهرهبرداری گردد.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219The Shi‘ite Attributes and Virtues in the Words of Imam al-Rizā (A.S.)صفات و فضایل شیعه در کلام امام رضا(ع)5976107977FAمحمد رضا جواهریاستادیار دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20200601<strong>Traditions of Imam al-Rizā (A.S.) are an exquisite treasury of Shi‘ite Studies. Going over the credible sources of the Shi‘ite and Sunnī jurisprudence and history, the writer has attempted to translate and interpret all traditions of Imam al-Rizā (A.S.) concerning Shī‘a studies and presented to the interested readers the chains of transmission for the traditions referring to the origin of Shī‘ism and its principles and attributes.</strong>منبع اصلی شیعهشناسی، احادیث پیامبر (ص) و امامان (ع) است. در این پژوهش ارتباط بنیادی تعریف امروز شیعه با دیروز، با استناد به کتب معتبر فقه و تاریخ شیعه و اهل سنت نشان داده شده و پیوند تعریف معاصران از شیعه با کلام رسول اﷲ ثابت گردیده است. بنابراین هر حدیثی که در آن واژة شیعه وجود دارد و از امام رضا (ع) رسیده است یکی از زوایای پنهان و تاریخ تشیع را آشکار و روشن میکند. احادیث امام رضا (ع) گنجینة بینظیر شیعهشناسی است و در اینجا کوشش شده است تمام احادیث امام رضا (ع) دربارة شیعه، شناسایی ترجمه و تفسیر گردد و اسناد حدیثی منشأ تشیع و اصل و اصول و صفات و فضایل آن در اختیار جامعه علمی قرار گیرد.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219Development of Historiography in the Realm of Islamic Civilizationرشد تاریخنگاری در قلمروِ تمدن اسلامی7799107978FAمحمد نبی سلیماستادیار دانشگاه آزاد اسلامی شاهرودJournal Article20200601<strong>Historiography is mainly aiming at recording the nations' cultural track records and their scientific exploration. Muslim historians have not been negligent of this task either; and consequently, have created precious works. This research is trying, with a brief glance at the development process of historiography in Islamic Civilization, to study the backgrounds and the outcomes of the science of history in Muslim world, particularly in relation to Iranian culture in the Islamic era.</strong>هدف اصلی دانش تاریخنگاری، ثبت کارنامه فرهنگی ملتها یا به عبارتی تحول علمی و عملی بشر در زمینه نگارش پیشینة خود در راستای تکاپو برای شناخت هویت خویشتن و تفسیر جهان میباشد. از آنجا که تدوین تاریخ ترسیم سرگذشت حیات و جوشش یک قوم و ملت است؛ فرهنگ و تمدن درخشان و پویای اسلام نیز از پرداختن به این معرفت و پویش غافل نبوده و کوشندگان عرصه فرهنگ و مدنیت ایرانی ـ اسلامی با هدف به تصویر کشیدن زمینههای پیدایش، بستر حرکت، عوامل و موانع، چگونگی روابط و سایر شئون و مظاهر زندگی، تفکر و سرنوشت جامعه بزرگ مسلمانان، آثارِ گرانسنگی را به وجود آوردهاند.<br /><br />این جستار میکوشد تا با نگاهی اجمالی به روند تحولات تاریخنویسی در تمدن اسلامی، زمینهها و نتایج شکوفایی دانش تاریخ و تاریخپردازی را در جهان اسلام و به ویژه حوزة فرهنگ ایران عهد اسلامی، مورد کنکاش و بررسی قرار دهد. ارائه تصویری از روند تحولات تاریخنگاری اسلامی ـ ایرانی، میتواند نکات قوت و ضعف این دانش و فن را روشن سازد و زمینههای باقیمانده و بایسته برای پژوهشهای بیشتر در این حوضه را به تصویر بکشاند.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219Pathology of Researchآسیبشناسی پژوهش100120108117FAمحمدحسین پژوهندهمدیر گروه علوم و معارف قرآن مجلۀ اندیشه حوزهJournal Article20200606<strong>This article consists of an introduction, three sections, and a conclusion. In the first section, the writer addresses the general deficiencies of research and in the second he deals with the problems of research outside the researcher's personal domain. In the third section, he analyzes the intrapersonal pathologies of the researchers; and in conclusion, he presents three strategies in brief.</strong>نویسنده در مقدمه به یادکرد چند نکتة تمهیدی پرداخته، سپس در سه عرصة مرتبط اما مختلف، بحث را پی میگیرد:<br /><br />در بخش نخست نگاهی دارد به کاستیهای عمومی پژوهش چون: رویکرد به کمیت به جای کیفیت در برنامهها، رویکرد به تألیف به جای تحقیق، آفت ترجمهگرایی و اتکا بر بنیانهای سست فلسفة غرب.<br />در بخش دوم به مسائل پژوهش بیرون از حوزة شخصی پژوهشگر میپردازد که در دوعنوان کلی مسائل مادی و معنوی جای میگیرند.<br />آسیبهای درون شخصی معطوف به پژوهشگران، مسئلة دیگر در بخش سوم این نوشتار میباشد که از رخنههای روانی، فکری، معرفتی، تجربی و غیره در پژوهشگر سخن میگوید؛ پایان گفتمان را نیز سه راهبرد چکیده از متن تشکیل میدهد که به دلیل رعایت اختصار مطلوب، اطلاع بر همة آنها را به مطالعة مقاله وامیگذارد.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219A Critical Review of ‘Ilm al-Hadīth wa Dirāyat al-Hadīthنقدی بر کتاب علمالحدیث و درایة الحدیث121130108118FAمهدی ارجمندفرعضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مبارکه اصفهانJournal Article20200606<strong>No scholarly work, however highly creditable, is free from criticism, and this would not ruin the scholarly status of the author, either. The late Ustad Muhsin Shānachī's <em>‘Ilm al-Hadīth wa Dirāyat al-Hadīth</em> enjoys a special stand among the works on <em>hadīth</em>. This article takes a critical look at the above book, through which the writer has found certain instances which, according to his arguments, are not compatible with the historico-<em>hadīth </em>standards</strong>.هر اثر علمی با بالاترین درجه اعتبار، بینیاز از نقد نیست و این، مقام علمی نویسنده را خدشهدار نمیکند. کتاب علمالحدیث و درایة الحدیث، تألیف مرحوم استاد کاظم مدیر شانهچی در میان آثار حدیثی از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد. این نوشتار، نگاهی دارد نقّادانه به متن کتاب که حاصل آن، دستیابی نویسنده به مواردی است که طبق استدلالات وی با موازین حدیثی ـ تاریخی سازگاری ندارد.بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219-دایرة المعارف آستان قدس رضوی131135108119FAJournal Article20200606بنیاد پژوهشهای اسلامیمشکوة1683-803327420090219-گزارشی از سفر تبلیغی به آفریقا136141108120FAابوالقاسم حسنپوربنیاد پژوهشهای اسلامی ـگروه قرآنJournal Article20200606