%0 Journal Article %T سیر تحوّل روشنایی در بارگاه رضوی از عصر صفوی تا دورۀ معاصر مطالعۀ موردی، ضریح مطهر %J مشکوة %I بنیاد پژوهشهای اسلامی %Z 1683-8033 %A جلالیان, سعیده %D 2018 %\ 12/21/2018 %V 37 %N 3 %P 92-128 %! سیر تحوّل روشنایی در بارگاه رضوی از عصر صفوی تا دورۀ معاصر مطالعۀ موردی، ضریح مطهر %K ضریح امام رضا %K روشنایی %K سوخت %K ابزار و وسایل %K موقوفات %R %X از دیرباز تاکنون، تأمین نور و روشنایی در بارگاه امام رضا، یکی از موضوعات مورد توجّه متولیان امر بوده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تحولّات روشنایی در پُر ازدحام‌ترین مکان این بارگاه، یعنی ضریح مطهر است که بیشتر با بهره‌گیری از منابع دست اوّل آرشیوی انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، سعی شده است شناخت دقیق و کاملی از وضعیت روشنایی ضریح مطهر در بازۀ زمانی عصر صفوی تا دورۀ معاصر به دست آید. مهمترین یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که در هشت وقفنامه، همه یا بخشی از درآمدهای موقوفات به تأمین روشنایی ضریح اختصاص یافته است. انواع شُرفه، شمعدان، لاله، مَردنگی، قندیل، کچکولی، چلچراغ و لوستر، مهم‌ترین وسایل روشن‌کنندۀ ضریح رضوی، در این دوران بوده است. در فاصلۀ عصر صفوی تا دورۀ قاجار انواع شمع و موم، تنها مواد سوختی برای وسایل روشنایی ضریح بوده است؛ امّا از دورۀ پهلوی اوّل، چراغ‌های الکتریکی و انرژی برق، جایگزین این ابزار و سوخت‌های قدیمی می‌شود. همچنین اصلی ترین منابع تأمین روشنایی در ضریح مطهر، وقف و نذر بوده است که از سوی قشرهای مختلف جامعه به آن، توجّه نشان داده شده است. %U https://mishkat.islamic-rf.ir/article_82107_bafe40db6dbce5f141fb3b7f65884786.pdf