TY - JOUR ID - 101555 TI - تقدیرباوری در شاهنامه و مثنوی JO - مشکوة JA - MISHKAT LA - fa SN - 1683-8033 AU - مسعودی‌فرد, جلیل AD - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 31 IS - 4 SP - 107 EP - 130 KW - تقدیرباوری KW - تقدیر در شاهنامه و مثنوی KW - حاکمیت خداوند KW - اختیار انسان DO - N2 - تقدیرباوری از مباحث مهم علم کلام به‌شمار می‌رود که ذهن و زبان شاعران را نیز به خود مشغول کرده است. اعتقاد به تقدیر از ویژگی‌های اصلی یک اثر حماسی می‌باشد و مهم‌ترین باور عارفان هم به خصوص اشعریان، تقدیر و سرنوشت است. این مقاله تقدیر را در دو اثر برجستة حماسی و عرفانی ـ شاهنامه و مثنوی ـ بررسی و مشابهت‌ها و تفاوت‌های آن را بیان می‌کند.   نگاه فردوسی و مولوی در این زمینه، بسیار به هم شباهت دارد و با وجود تفاوت در موضوع‌های کتاب‌هایشان، چشم‌انداز آنان بسیار به هم نزدیک است. هر دو اثر، تقدیر را تجلّی‌گاه اراده و خواست کلی خداوند می‌دانند و با تأکید فراوانی که بر حاکمیّت مطلق او بر جهان و انسان می‌ورزند، آن را نافی اختیار و آزادی انسان ارزیابی نمی‌کنند. در نظر آنان، توسل به تقدیر برای حفظ آرامش است، نه نفی مسئولیت انسان. توصیه به نیکی و کارهای پسندیده و رعایت عدالت و ترک ستم، از ویژگی‌های مشترک این دو اثر است. UR - https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101555.html L1 - https://mishkat.islamic-rf.ir/article_101555_e42e8c25551b18e69ec4dbd4043e0e88.pdf ER -