Ph.D., Research Director, the World Center for Shi’ite Studies, Qom
Abstract
Imamate is one of the most important and multifaceted issues in Islamic theology. The main issue of the research is the evaluation of Tabarsi's interpretation of the Imamate verses by comparing his interpretation with the Twelvers narrators such as al-Sharīf al-Murtaḍā, al-Shaykh al-Mufid, Shaykh Tusi and Abu al-Futuh al-Razi. The research hypothesis is the continuation of Shaykh Tusi's approach in Tabarsi's commentary and the predominance of comprehensive commentary compilation tools in the 6th century on the interpretation of Imamate verses. Present research innovation is to focus on the Imamate verses and Tabarsi's interpretation. Based on what has been analyzed in five areas, it is possible to consider Tabarsi's interpretation of these verses as influenced by his position in Twelvers exegesis. Before Tabarsi, Shaykh Tusi tried to interpret the Imamate verses with an approximate approach and to avoid sensitive topics in these verses interpretation, while explaining the Shi'ite interpretation point of view. He established the Twelvers interpretation method in the form of the first Shi’ite comprehensive interpretation. Tabarsi also established and promoted his path.
آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذّریعة إلى تصانیف الشّیعة، دار الأضواء، بیروت، 1403ق.
ابن بابویه، محمد بن على، اعتقادات الإمامیة، کنگرۀ شیخ مفید، قم، 1414ق.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، 1408ق.
اسدی، لیلا و عبدالمجید طالبتاش، «تأثیرپذیری مجمع البیان در مباحث کلامى از مفسران و محدثان پیشین با تأکید بر التبیان شیخ طوسى»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شمارۀ 63، 1397ش.
ایماندوست، علیاصغر، آیات ولایت در تفسیر فخر رازی، دلیل ما، قم، 1395ش.
جبرئیلی، محمدصفر، سیر تطور کلام شیعه، دفتر دوم: از عصر غیبت تا خواجه نصیر طوسی، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، تهران، 1389ش.
خطیب، عبدالکریم محمود، علی بن أبی طالب بقیة النبوة و خاتم الخلافة، دار المعرفة للطباعة و النشر، بیروت، 1390ق.
خویى، سید ابو القاسم موسوى، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، مؤسسة الخوئی الإسلامیة، بیجا، بیتا.
دوانی، علی، «شلتوت و تفسیر مجمع البیان»، درسهایی از مکتب اسلام، سال پنجم، شمارۀ 5، 1342ش.
دهقانی فارسانی، یونس، «تفسیر طبری»، در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، پایگاه اطلاعرسانی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی www.cgie.org، 21/10/1401.
ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، مکتبة وهبة، قاهرة، 1396ق.
ساعدی، محمد، آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار، مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی، قم، 1394ش.
شاکری زواردهی، روحالله و دیگران، «تحلیل و بررسی رویکرد شیخ طوسی در تفسیر آیات امامت و ولایت»، دو فصلنامۀ پژوهشنامه کلام، سال نهم، شمارۀ 16، 1401ش.
شریف مرتضى، على بن حسین، الشافى فى الإمامة، تحقیق: عبدالزهراء حسینى، مؤسسة الصادق، تهران، 1410ق.
طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم، قم، 1412ق.
طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.
طبرسى، فضل بن حسن،مجمع البیان فى تفسیر القرآن، دار العلوم، بیروت، 1426ق.
طوسى، ابو جعفر محمد، الأمالی، دار الثقافة، قم، 1414ق.
طوسى، ابو جعفر محمد، الاقتصاد الهادی إلى طریق الرشاد، نشر کتابخانه، بیجا، 1375ق.
طوسى، ابو جعفر محمد، التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: احمد قصیر عاملى، دار إحیاء التراث العربى، بیروت، بیتا.