The Effect of Textual and Hypertextual Context on the Hapax Legomenon Meaning "Ḥasūm" in the Qur'an

Document Type : technical paper

Authors

Department of Theology, Shiraz University, Department of Quranic Sciences and Jurisprudence

Abstract

One of the hapax legomenon words is "Ḥasūm" in the Holy Qur’an, Al-Haqqa Surah, seventh verse. There is disagreement about its exact meaning in the sources of lexical knowledge and interpretations. It seems that a precise meaning can be achieved by relying on the first meaning of the word, the role of linguistic elements in discovering the meaning and the context of text production. The present study uses descriptive-analytical method and relying on textual and hypertextual context to examine the views and explain the meaning of "Ḥasūm". The results of the studies show that the commentators, more than paying attention to the meaning of the word, have been affected by the combination of numbers in the verse and the similar verses and they have interpreted the word accordingly; however, It should be noted that although the words in the sentence find their final identity alongside the surrounding context; But this ultimate identity can never be without considering the core of the word meaning. By analyzing the differences origins between lexicographers and commentators, "eradication" can be chosen as the best interpretation for "Ḥasūm".

Keywords

References

  1. قرآن کریم.
  2. ابن حموش، مکی‏، مشکل اعراب القرآن، تصحیح یاسین محمد سواس، دار الیمامه، بیروت، چاپ سوم،1423ق.
  3. ابن درید، ابو بکر محمد بن حسن، جمهرة اللغه، تحقیق رمزی منیر بعلبکی، دار العلم للملایین، بیروت، 1987م.
  4. ابن سلیمان، مقاتل‏ ، تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، تحقیق عبدالله محمود شحاته، دار احیاء التراث العربی‏، بیروت، 1423ق.
  5. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبد السلام محمد هارون، مکتب الاعلام الاسلامی‏، قم‏، 1404ق.
  6. __________ ، مجمل اللغه، مؤسسة الرساله، بیروت، 1406ق.
  7. ابن منظور، محمد بن مکرم، ‏لسان العرب‏، تصحیح جمال الدین‏میر دامادى، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق.
  8. ابوحیان، محمد بن یوسف‏، البحر المحیط فى التفسیر، دار الفکر، بیروت، 1420ق.
  9. الابیاری، ابراهیم، الموسوعة القرآنیه، بی‌تا.
  10. الازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  11. بغوى، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن (تفسیر البغوى)، تحقیق عبدالرزاق مهدی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1420ق.
  12. بیضاوى، عبدالله بن عمر ، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوى)، دار احیاء التراث العربی‏، بیروت، 1418ق.
  13. ثعلبى، احمد بن محمد، الکشف و البیان فی تفسیر القرآن (تفسیر الثعلبی)‏، تحقیق ابی‌محمد بن عاشور، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت، 1422ق.
  14. جوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد ، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ چهارم، 1407ق.
  15. خطیب شربینى، محمد بن احمد، تفسیر الخطیب الشربینى المسمى السراج المنیر، تحقیق ابراهیم شمس الدین، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1425ق.
  16. راغب اصفهانى، حسین بن محمد ، مفردات ألفاظ القرآن‏، ‏دار القلم _ الدار الشامیه، دمشق، 1412ق.
  17. زمخشری، محمود بن عمر ، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل، مکتبة العبیکان، ریاض، 1426ق.
  18. صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنّه‏، فرهنگ اسلامى‏، قم، چاپ دوم، 1406ق.
  19. صفوی، کوروش، معناشناسی کاربردی، همشهری، تهران، 1394ش.
  20. صنعانى، عبدالرزاق بن همام‏، تفسیر القرآن العزیز المسمّى تفسیر عبدالرزاق‏، دار المعرفه، بیروت، 1411ق.
  21. طباطبایى، محمدحسین، ‏المیزان فی تفسیر القرآن‏، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1390ق.
  22. طبرسى، فضل بن حسن، ‏مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح‏ فضل‏الله ‏یزدى طباطبایى و هاشم رسولی، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.
  23. طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین،‏ تصحیح احمد حسینى اشکورى،  مرتضوى‏، تهران، چاپ سوم، 1375ش.
  24. طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن‏، تصحیح احمد حبیب‏عاملى، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی­تا.
  25. 25.    عبد الله بن عباس بن عبد المطلب القرشی الهاشمی، ابو العباس، غریب القرآن فی شعر العرب (مسائل نافع بن الأزرق لعبدالله بن عباس )، بی­تا.
  26. فراء، یحیى بن زیاد، معانى القرآن، تحقیق محمدعلی نجار و احمد یوسف نجاتی، الهیئة المصریة العامة للکتاب‏، مصر، چاپ دوم، 1980م.
  27. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، نشر هجرت‏، قم، چاپ دوم‏، 1409ق.
  28. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، دار العلم، بیروت، بی­تا.
  29. قطب، سید، فی ظلال القرآن، دار الشروق، بیروت، 1972ق.
  30. قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى _ سازمان چاپ و انتشارات‏، تهران، 1368ش.
  31. کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین‏، کتاب‌فروشی اسلامیه، تهران، بی­تا.
  32. ماوردى، على بن محمد، النکت و العیون (تفسیر الماوردى)، دار الکتب العلمیه، بیروت، بی‌تا.
  33. مصطفوى، حسن، ‏التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏، تهران، 1368ش.
  34. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1388ش.
  35. میبدى، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار (تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، امیرکبیر، تهران، چاپ پنجم، 1371ش.
  36. نیشابوری، محمود بن ابوالحسن، ‏إیجاز البیان عن معانی القرآن‏، دار الغرب الاسلامی، بیروت، 1415ق.
  37. واحدى، على بن احمد، الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق صفوان عدنان‏داوودى، دار القلم، بیروت، 1415ق.
  38. واعظ‌زاده خراسانی، محمد، المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1388ش.

39. Brown, G. & G. Yule, Discourse Analysis. Cambridge: Cambridge, University Press,1983.

1.     قرآن کریم.

2.     ابن حموش، مکی‏، مشکل اعراب القرآن، تصحیح یاسین محمد سواس، دار الیمامه، بیروت، چاپ سوم،1423ق.

3.    ابن درید، ابو بکر محمد بن حسن، جمهرة اللغه، تحقیق رمزی منیر بعلبکی، دار العلم للملایین، بیروت، 1987م.

4.    ابن سلیمان، مقاتل‏ ، تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، تحقیق عبدالله محمود شحاته، دار احیاء التراث العربی‏، بیروت، 1423ق.

5.    ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبد السلام محمد هارون، مکتب الاعلام الاسلامی‏، قم‏، 1404ق.

6.    __________ ، مجمل اللغه، مؤسسة الرساله، بیروت، 1406ق.

7.    ابن منظور، محمد بن مکرم، ‏لسان العرب‏، تصحیح جمال الدین‏میر دامادى، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق.

8.    ابوحیان، محمد بن یوسف‏، البحر المحیط فى التفسیر، دار الفکر، بیروت، 1420ق.

9.     الابیاری، ابراهیم، الموسوعة القرآنیه، بی‌تا.

10.   الازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.

11.   بغوى، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن (تفسیر البغوى)، تحقیق عبدالرزاق مهدی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1420ق.

12.  بیضاوى، عبدالله بن عمر ، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوى)، دار احیاء التراث العربی‏، بیروت، 1418ق.

13.ثعلبى، احمد بن محمد، الکشف و البیان فی تفسیر القرآن (تفسیر الثعلبی)‏، تحقیق ابی‌محمد بن عاشور، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت، 1422ق.

14.  جوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد ، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ چهارم، 1407ق.

15.  خطیب شربینى، محمد بن احمد، تفسیر الخطیب الشربینى المسمى السراج المنیر، تحقیق ابراهیم شمس الدین، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1425ق.

16.  راغب اصفهانى، حسین بن محمد ، مفردات ألفاظ القرآن‏، ‏دار القلم _ الدار الشامیه، دمشق، 1412ق.

17.زمخشری، محمود بن عمر ، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل، مکتبة العبیکان، ریاض، 1426ق.

18.صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنّه‏، فرهنگ اسلامى‏، قم، چاپ دوم، 1406ق.

19.  صفوی، کوروش، معناشناسی کاربردی، همشهری، تهران، 1394ش.

20.  صنعانى، عبدالرزاق بن همام‏، تفسیر القرآن العزیز المسمّى تفسیر عبدالرزاق‏، دار المعرفه، بیروت، 1411ق.

21.  طباطبایى، محمدحسین، ‏المیزان فی تفسیر القرآن‏، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1390ق.

22.طبرسى، فضل بن حسن، ‏مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح‏ فضل‏الله ‏یزدى طباطبایى و هاشم رسولی، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.

23.طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین،‏ تصحیح احمد حسینى اشکورى،  مرتضوى‏، تهران، چاپ سوم، 1375ش.

24.طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن‏، تصحیح احمد حبیب‏عاملى، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی­تا.

25.  عبد الله بن عباس بن عبد المطلب القرشی الهاشمی، ابو العباس، غریب القرآن فی شعر العرب (مسائل نافع بن الأزرق لعبدالله بن عباس )، بی­تا.

26.فراء، یحیى بن زیاد، معانى القرآن، تحقیق محمدعلی نجار و احمد یوسف نجاتی، الهیئة المصریة العامة للکتاب‏، مصر، چاپ دوم، 1980م.

27. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، نشر هجرت‏، قم، چاپ دوم‏، 1409ق.

28. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، دار العلم، بیروت، بی­تا.

29.قطب، سید، فی ظلال القرآن، دار الشروق، بیروت، 1972ق.

30.  قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى _ سازمان چاپ و انتشارات‏، تهران، 1368ش.

31.کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین‏، کتاب‌فروشی اسلامیه، تهران، بی­تا.

32.ماوردى، على بن محمد، النکت و العیون (تفسیر الماوردى)، دار الکتب العلمیه، بیروت، بی‌تا.

33.  مصطفوى، حسن، ‏التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏، تهران، 1368ش.

34.  مکارمشیرازی،ناصر،تفسیرنمونه، دار الکتبالاسلامیه، تهران، 1388ش.

35.   میبدى، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار (تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، امیرکبیر، تهران، چاپ پنجم، 1371ش.

36.نیشابوری، محمود بن ابوالحسن، ‏إیجاز البیان عن معانی القرآن‏، دار الغرب الاسلامی، بیروت، 1415ق.

37. واحدى، على بن احمد، الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق صفوان عدنان‏داوودى، دار القلم، بیروت، 1415ق.

38. واعظ‌زاده خراسانی، محمد، المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1388ش.

 

Files

Share

How to cite

Statistics