دکتر شهیدی و تاریخ نگاری امام علی بن الحسین(ع)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

آثار دکتر شهیدی (1297-1386ش) نشان می‌دهد نسبت به پژوهش دربارة امامان (ع) علاقه بسیاری داشته است. از این میان، به امام علی بن الحسین توجه ویژه‌ای نشان داده، به طوری که هم در جوانی و هم در سالمندی به آن حضرت پرداخته است. روش وی در پژوهش تاریخ اسلام وزندگانی ائمه (ع) انتقادی تحلیلی است و اسناد و متن سند، هر دو مورد توجه او بوده است. در مقاله حاضر، نقدها و تحلیل‌های دکتر شهیدی بر برخی نظرات در باره امام چهارم بررسی شده است. به این منظور ابتدا آثار ایشان دربارة امام سجاد، سپس منابع مورد استفاده و آن‌گاه نقادی‌ها و تحلیل‌های ایشان را مطرح می‌کند؛ در ادامه، روش تحقیق دکتر مورد توجه قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد دکتر شهیدی در قسمت اول زندگانی امام علی بن الحسین (ع) (تا قیام عاشورا) با دقت و فرصت بیشتری نسبت به بعد از آن، به نقد وتحلیل پرداخته است و زندگانی و سیره امام پس از عاشورا به روش دکتر شهیدی هنوز به بررسی نیاز دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dr. Shahīdī and the Historiography of Imam ‘Alī b. al-Husayn (A.S.)

نویسنده [English]

  • Tāhira ‘Azīmzāda Tehrānī
چکیده [English]

The works of Dr. Shahīdī (1297-1386 sh/1918-2007) indicate that he had been much interested in research concerning the Imams (A.S.). Among others, his special interest was for Imam ‘Alī b. al-Husayn (A.S.) to the extent that he used to address him both in his youth and old age. His methodology in researching the History of Islam and the life of the Imams (A.S.) is critical-analytical and both the chains of transmission (isnād) and the texts of the sanad were of interest to him. This article studies Dr. Shahīdī’s critiques and analyses concerning the fourth Imam. To this end, the article first touches upon his works on Imam al-Sajjād (A.S.) and then addresses his critiques and analyses and finally deals with Dr. Shahīdī’s research methodology. It seems Dr. Shahīdī has reviewed and analyzed the early parts of the life of Imam ‘Alī b. al-Husayn (A.S.) [up to the Āshūrā uprising] more accurately and extensively than the later parts of his life. The life and sīra of the Imam after Āshūra by Dr. Shahīdī’s method seems to require further examination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam ‘Alī b. al-Husayn (A.S.)
  • Shahrbānū
  • the birth year of Imam ‘Alī b. al-Husayn (A.S.)
  • Farazdaq’s poem about Imam ‘Alī b. al-Husayn (A.S.)
  • critical review of the chains of transmission
  1. اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، تحقیق کاظم المظفر، منشورات المکتبة الحیدریة، نجف اشرف، 1385ق/1965م.
  2. بویس، ماری، «بی بی شهربانو وبانوپارس»، ترجمه حسن جوادی، مجله بررسی‌های تاریخی، ش9و10، 1346ش.
  3. جعفری، حسین محمد، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه محمد تقی آیت اللهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ پنجم، 1368ش.
  4. جعفریان، رسول، «چرا دکتر شهیدی لباس روحانیت را کنار گذاشت»، مصاحبه با سایت تابناک، دی 1386، کد خبر4940.
  5. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی‌طالب امیرالمؤمنین، ج‌اول: استانداران و فرمانداران، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ سوم، 1375ش.
  6. زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ در ترازو؛ درباره تاریخنگری و تاریخ‌نگاری، امیرکبیر، تهران، چاپ دوم: 1362ش.
  7. شهیدی، جعفر، پس از پنجاه سال؛ پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین7، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ چهاردهم، 1371ش.
  8. ـــــــــــــــ، تاریخ تحلیلی اسلام تاپایان امویان، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1362ش.
  9. ـــــــــــــــ، تاریخ تحلیلی اسلام از آغاز تا نیمه نخست سده چهارم، مرکز نشر دانشگاهی - انتشارات علمی فرهنگی، تهران، 1383ش.
  10. ـــــــــــــــ، چراغ روشن در دنیای تاریک، چاپخانه محمد حسن علمی، تهران، بی‌تا.
  11. ـــــــــــــــ، حیاة الامام علی بن الحسین، ترجمه احمد الحلبوئی، دارالهادی، بیروت، 1421ق/2001م.
  12. ـــــــــــــــ، زندگانی علی بن الحسین7، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ پنجم: 1372ش.
  13. ـــــــــــــــ، زندگانی فاطمه زهرا3، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ دهم: 1368ش.
  14. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبرغفاری، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1363ش.
  15. مسعودی، علی بن الحسین، التنبیه والاشراف، دارصعب، بیروت، بی‌تا.
  16. مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام وایران، صدرا، قم، چاپ هجدهم، 1371ش.
  17. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، تحقیق مؤسسه آل البیت:، دارالمفید للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت، 1414ق/1993م.