زیباشناختی تصاویر کنایی دنیا و آخرت در خطبه‌های نهج‌البلاغه

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

3 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

محتوای غنی، تصاویر زیبا و موزون، توجه بسیاری از ادیبان و سخنوران را به خود جلب نموده است. دنیا و آخرت از جمله موضوعات اصلی و محوری نهج‌البلاغه است که امام با ارائه تصاویری کنایی از آن، علاوه بر نشان دادن ماهیت اصلی دنیا و آخرت، خلاقیت، ابتکار، فصاحت و هنر سخنوری خویش را نیز به مخاطب نشان می‌دهد. آن حضرت با تعابیر کنایی، ناپایداری دنیا و جاودانگی آخرت و فرا رسیدن زود هنگام مرگ و فاش شدن اسرار در هنگام قیامت را بیان می‌کند. ایشان در تصاویر کنایی خود از هم‌آهنگی و تناسب صوتی و آوایی و موسیقی درونی و بیرونی به خوبی بهره می‌گیرد و از این رهگذر بر زیبایی و جذابیت تصاویر خود می‌افزاید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Aesthetic Aspects of Allusive Images of this World and the Hereafter in the Sermons of Nahj al-Balāgha

نویسندگان [English]

  • Murtazā Qā’imī 1
  • Sayyid Mahdī Masbūq 2
  • Husayn Bayāt 3
1
2
3
چکیده [English]

Nahj al-Balāgha is an encyclopedia of Islamic culture on various topics, whose rich, beautiful, and harmoniously shaped contents have attracted the attention of many literary scholars and orators. This world and the Hereafter are among the pivotal subjects of Nahj al-Balāfga that Imam ‘Alī (A.S.), with his allusive speeches, has portrayed their real nature. With these speeches, the Imam expresses the transitoriness of this world and the eternality of the Hereafter, the unexpected and early occurring of death, and the disclosure of secrets on the Resurrection; in this way, he adds on the beauty and attractiveness of his words.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ‘Alī (A.S.)
  • the allusive images of this world and the Hereafter
  • sermons of Nahj al-Balāgha‘
  1. قرآن کریم
  2. نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1378ش.
  3. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار إحیاء الکتب العربیه، 1378ق.
  4. ابن اثیر، ضیاء الدین، المثل السائر، قدمه و حققه احمد الحوفی و بدوی طبانه، قاهره، مکتبة النهضه، 1962م.
  5. ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1412ق.
  6. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ترجمه قربانعلی محمدی مقدم، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1375ش.
  7. الجارم، علی و امین مصطفی، البلاغة الواضحه، طهران، مؤسسة الصادق للطباعة و النشر، 1378ش.
  8. جرجانی، عبدالقاهر، اسرار البلاغه.
  9. جعفری، محمد مهدی، تلخیص و بازنویسی مباحثی از نهج البلاغه، تهران، نشر مؤسسه فرهنگی اهل قلم، 1382ش.
  10. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، قم، نشر طلیعة النور، 1426ق.
  11. شفیعی کدکنی، محمد رضا، صور خیال در شعر فارسی، تهران، انتشارات آگه، 1383ش.
  12.  عتیق، عبد العزیز، فی تاریخ البلاغة العربیه، بیروت، دار النهضة العربیه، بی‌تا.
  13.  فاضلی، محمد، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة هامّه، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، 1376ش.
  14.  قائمی، مرتضی، سیری در زیبایی‌های نهج البلاغه، قم، انتشارات ذوی القربی، 1388ش.
  15.  قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، چاپ چهارم، قم، نشر بقیّة الله، 1388ش.
  16.  مصباح، محمد تقی، اخلاق در قرآن، چاپ دوم، تهران، امیر کبیر، 1373ش.
  17.  الهاشمی بک، احمد، جواهر البلاغة فی المعانی والبیان و البدیع، قم، مکتبة المصطفوی، 1373ش.