معیارهای علامه طباطبایی در بررسی و نقد دیدگاه‌های مفسران در تفسیر المیزان

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه ایلام

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

چکیده

علامه طباطبایی برای تفسیر و تبیین صحیح کلام خداوند متعال، معیارهای مختلفی را در نظر گرفته و بر اساس همین معیارها به تفسیر قرآن پرداخته است.
مؤلف المیزان در تدوین تفسیر گرانسنگ خود، نظریات مفسران مختلف را یاد کرده، در جای‌جای کتابش، بر اساس ملاک و مؤلفه‌هایی به نقد و بررسی برخی از آن نظریات اقدام می‌کند.
برخی از ملاک‌هایی که علامه با توجه به آنها به بررسی و نقد نظریات مفسران می‌پردازد عبارت‌اند از: قرائت صحیح کلمات و آیات قرآن کریم، شأن نزول آیات، عدم توجه دقیق به قواعد ادبیات عرب، تعیین معنا و مفهوم مفردات و واژگان قرآن، تشخیص و تطبیق اشاره و مشارالیه، تشخیص صحیح مرجع ضمایر، شناخت صحیح مکی یا مدنی بودن آیات، دخالت پیش‌داوری‌ها و اعتقادات مذهبی در تفسیر، تشخیص صحیحِ اعراب (نقش) حروف و کلمات، تطبیق ناصواب برخی از آیات بر جریانات تاریخی و ... .
در این نوشتار با مطالعة همه مجلدات المیزان، مهم‌ترین مبانی و ملاک‌های علامه در بررسی و نقد نظریات مفسران استخراج و به شیوة کنونی با ذکر نمونه‌هایی دسته‌بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Allāma Tabātabā’ī’s Criteria in Criticism of the Viewpoints of the Exegetes in Tafsīr Al-Mīzān

نویسندگان [English]

  • Suhrāb Muruvvatī 1
  • amanalah naseri karimvand 2
1
2
چکیده [English]

In his interpretation of the Qur’ān, ‘Allāma Tabātabā’ī has taken different criteria into consideration, on the basis of which has critically examined the viewpoints of different exegetes.
Some of these criteria include: correct recitation of the words and the verses of the Holy Qur’ān; revelation occasions of the verses; lack of careful attention to the rules of the Arabic literature; determining the meaning and concept of the single words and vocabulary of the Qur’ān; recognition and comparison of indication and the indicated; correct recognition of the antecedents; correct recognition of the verses being Meccan or Medinan; the role of the presuppositions and religious beliefs in the interpretation; correct recognition of the diacritical marks of the letters and words; incorrect application of some verses of the Qur’ān to the historical events, etc.
In this research, with a study of all the volumes of Al-Mīzān, the most important criteria of ‘Allāma Tabāṣabā’ī in his critical review of the exegetes’ viewpoints are extracted and categorized by the present method and with some examples given.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critical review of the exegetes’ viewpoints
  • Tafsīr Al-Mīzān
  • ‘Allāma Tabāṣabā’ī’s criteria in exegesis

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمة الهی قمشه‌ای، چاپ اوّل، تهران، 1386ش.
  2. افندی آلوسی، سیّد محمود، تفسیر روح المعانی، چاپ دوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
  3. بابایی، علی‌اکبر، مکاتب تفسیری، چاپ دوم، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385ش.
  4. بخاری، محمّد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
  5. رازی، فخرالدین، تفسیر مفاتیح الغیب، تهران، بی‌تا.
  6. رشید رضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
  7. زمخشری، محمود، تفسیرالکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق.
  8. سبحانی تبریزی، جعفر، «روش صحیح تفسیر قرآن»، مجلة قبسات، ش 29، 1382ش.
  9. سیوطی، جلال‌الدین، الدرّ المنثور فی تفسیر المأثور، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1411ق.

  10.  ـــــــــــــــ ، الاتقان فی علوم القرآن، چاپ اول، قاهره، 1967م.

  11.  شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تهران، دفتر نشر راد، 1373ش.

  12. طباطبایی، سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.

  13.  طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، موسسة الاعلمى، 1415ق.

  14.  فخر رازى، تفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1411ق.

  15.  فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر صافی، تهران، انتشارات مصدر، 1415ق.

  16. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، دارالکتاب، بی‌تا.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار