افعال اختصاصی پیامبر(ص) و فراگیری تأسّی به ایشان

نوع مقاله : علمی _ پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی

چکیده

نزدیک به چهل نمونه از افعال پیامبر(ص)، به عنوان افعال اختصاصی ایشان معرفی شده است. طبق نظریۀ مشهور، افعال اختصاصی قابل الگوگیری نیستند. در نتیجه، این تعداد از افعال پیامبر(ص) از دامنۀ افعال قابل تأسّی خارج می‌گردند. مقالۀ حاضر با رویکردی تحلیلی و نقد دو مقدمۀ نخست، نتیجۀ متفاوتی را در میان نهاده است. از یک سو، با تعیین ملاک‌هایی علمی، تعداد افعال اختصاصی پیامبر(ص) را بسیار کمتر از آمار ذکر شده دانسته است و از سوی دیگر، با گونه‌شناسی افعال اختصاصی به دو دستۀ مشکک و متواطی، بعضی از افعال اختصاصی را قابل تأسّی دانسته است. بدین‌سان که در افعال متواطی، محدودیت اختصاصی بودن را متوجه حکمِ وجوب یا حرمت فعل کرده است و در افعال مشکک، محذوریت اختصاصی بودن را به مراتب شدید آن بازگردانده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Range of the Prophet’s (S.A.W.) Specific Actions and Learning to Imitate Him

نویسنده [English]

  • Mahdi Mardani
Assistant Professor, Institute of Islamic Sciences
چکیده [English]

Nearly forty Prophet’s (S.A.W.) actions have been introduced as his specific actions. According to popular theory, specific verbs are not patternable. As a result, these numbers of Prophet’s actions (S.A.W.) go beyond the scope of imitable actions. This article, with an analytical approach, presents a different result by criticizing the first two introductions. On the one hand, by determining scientific criteria, the number of Prophet’s specific actions (S.A.W.) is much less than the statistics mentioned so far. On the other hand, by dividing the specific actions into two categories, univocal and equivocal, some specific actions are imitable and not in the specific rank of the Prophet (S.A.W.). In this way, in univocal actions, the limitation of specificity is due to the precept of the action (obligatoriness and prohibition), and in equivocal actions, the constraint of specificity is changed to its extreme degree.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophet’s (S.A.W.) tradition
  • characteristics of the Prophet (S.A.W.)
  • Imitation of the Prophet (S.A.W.)

مراجع

  1. ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیه، دار سیدالشهداء، قم، 1405 ق.
  2. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1404ق.
  3. بحر العلوم، محمد، الاجتهاد اصوله و احکامه، دار الزهراء، بیروت، 1977م.
  4. بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهره‌، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1405ق.
  5. حسن، عباس، النحو الوافی، دار المعارف، بیروت، بی‌تا.
  6. حسینی سمنانی، بتول، دانشنامۀ جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، تهران، 1393ش.
  7. خوانساری، محمد، منطق صوری، نشر آگاه، تهران، 1359ش.
  8. رازی، فخرالدین محمد بن عمرو، المحصول فی علم اصول الفقه، مؤسسة الرساله، بیروت، چاپ دوم، 1412ق.
  9. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، دار الهجره، قم، 1414ق.
  10. سید مرتضی، علی بن حسین ، الذریعة إلی أصول الشریعه، دانشگاه تهران، 1376ش.
  11. سیوطی، عبد الرحمن بن ابی‌بکر، کفایة الطالب اللبیب فی خصائص الحبیب، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1405ق.
  12. شهید ثانی، زین الدین، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام‌، مؤسسة المعارف الإسلامیه، قم، 1413ق.
  13. شیخ بهائی، محمد بن حسین، مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، مکتبه بصیرتی، قم، بی تا.
  14. صدر الدین شیرازی، محمد، منطق نوین، نشر آگاه، تهران، 1362 ش.
  15. صدر، سید محمد، ماوراء الفقه، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع‌، بیروت، 1420ق.
  16. طباطبایی، سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، بیروت، 1390 ق.
  17. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران، 1372 ش.
  18. طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، المکتبة المرتضویه، تهران، 1387ش.
  19. طوسی، نصیر الدین، اساس الاقتباس، دانشگاه تهران، 1367ش.
  20. علامه حلّی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، مؤسسة الامام علی؟ع؟، لندن، 1380ش.
  21. علامه حلّی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، مؤسسة آل البیت؟عهم؟، قم، 1388ق.
  22. علامه حلّی، حسن بن یوسف، نهایة الوصول إلی علم الأصول‏، مؤسسة الامام الصادق؟ع؟، قم، 1425ق.
  23. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1415ق.
  24. فیوّمی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، مؤسسۀ دار الهجره، قم، 1414ق.
  25. کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد‌، مؤسسة آل البیت؟عهم؟، قم، 1414ق.
  26. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، بیروت، 1407 ق.
  27. مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، دار احیاء التراث العربی‏، بیروت، 1403ق.
  28. مجلسی، محمدباقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی، قم، 1406 ق.
  29. محقّق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، اسماعیلیان، قم، 1408ق.
  30. مردانی گلستانی، مهدی، «فرایند عصری‌سازی افعال پیامبر؟ص؟»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، شمارۀ 45، 1400ش، ص109_ 130.
  31. مردانی گلستانی، مهدی، توسعۀ استنباط از فعل معصوم، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد، 1398ش.
  32. مغنیه، محمدجواد، علم أصول الفقه فی ثوبه الجدید، دار العلم للملایین، بیروت، 1975م.
  33. نجاشی، احمد بن علی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعه، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، 1365 ش.
  34. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1404ق.
  35. نراقی، محمدمهدی، أنیس المجتهدین فی علم الأصول، مؤسسۀ بوستان کتاب، قم، 1388ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار