تحلیل مکان‌مندی عوالم بعد از مرگ بر مبنای نظریه «استعاره مفهومی»

نوع مقاله : علمی _ پژوهشی

نویسنده

عضو گروه پژوهشی مطالعات میان رشته ای علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا

چکیده

بیشتر اندیشمندان اسلامی بر این نکته اتفاق نظر دارند که قرآن کریم درتوصیف مفاهیم انتزاعی، به‌ویژه مفاهیم مربوط به عوالم بعد از مرگ، از زبان استعاره استفاده کرده است، همچنین آنان بر این عقیده‌اند که بر مبنای تفسیر سنتی، به‌کارگیری استعاره در آیات، برای سهولت درک این مفاهیم و زیبایی کلام بوده است. در مقابل، بر مبنای نظریه استعاره مفهومی، استعاره‌ها علاوه بر درک مفاهیم انتزاعی، در تولید پیام و مقصود کلام نیز به کار می‌روند. لذا با تحلیل شناختی عبارات استعاری قرآن کریم می‌توان به پیام نهفته در این عبارات دست یافت. نتایج حاصل از بررسی آیات مربوط به عوالم بعد از مرگ از منظر معناشناسی شناختی و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که مکان‌مندی عوالم بعد از مرگ، ساختار بیانی آیات بر مبنای حرکت و نتایج آماری حوزه‌های مبدأ و مقصد در آیات، دلیل بر ادامه مسیر زندگی انسان در این عوالم است تا با تغییر و دگرگونی‌ها، ظرفیت لازم را برای رسیدن به مقصد دریافت نماید. همچنین تحقق هدف و تطابق مقصد بر مبدأ در سیر حرکتی انسان از دیگر پیام‌های عبارات استعاری آیات مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Afterlife Placiality Analysis Based on Conceptual Metaphor Theory

نویسنده [English]

  • seyyedh shirin hejazi
Member of Al-Zahra University Interdisciplinary Studies Research Group
چکیده [English]

Most Islamic thinkers agree that the Holy Qur'an uses the language of metaphor in describing abstract concepts, especially those related to the afterlife. According to the traditional interpretation, metaphor in Qur’anic verses has been used to facilitate the understanding of these concepts and the beauty of discourse. In contrast, according to conceptual metaphor theory, in addition to understanding abstract concepts, metaphors are used to produce the message and purpose of speech. Therefore, by cognitive analysis of the Holy Qur'an metaphorical expressions, the message hidden in these expressions can be achieved. The results of the study of verses related to the afterlife from the perspective of cognitive semantics and data analysis based on the theory proposed by Lakoff and Johnson (1980), show that the afterlife placiality, the verses' expressive structure based on motion and the verses' expressive structure based on the movement and statistical results of the origin and destination areas in the verses are the reason for human life continuation in these worlds in order to receive the necessary capacity to reach the destination through changes and transformations. Also, the realization of the goal and the destination adaptation to the origin in the human movement course are some other messages of the studied verses metaphorical expressions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Qur’an
  • conceptual metaphor
  • after life worlds
  • placiality
  • movement

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، 1374.
  2. قرآن کریم ، ترجمه محمدمهدی فولادوند، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، تهران، 1418.
  3. قرآن کریم، ترجمه علی گرمارودی، قدیانی، تهران، 1384.
  4. قرآن کریم ، ترجمه علی مشکینی، نشر الهادی، تهران، 1381.
  5. آیتی، عبدالمحمد، معلقات سبع، سروش، تهران، 1387.
  6. آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و سبع المثانی، محقق: علی عبدالباری عطیه، بی‌جا، 1415.
  7. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، معاد از دیدگاه حکیم زنوزی، حکمت، تهران، 1391.
  8. ابن‌درید، محمد بن حسن، جمهرة اللغه، دار العلم للملایین، بیروت، 1988.
  9. ابن‌عاشور، محمدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت، 1420.
  10. ابن‌فارس، احمد، مقاییس اللغه، چاپ اول، انتشارات علوم اسلامی، تهران، 1404.
  11. ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، دار الفکر، بیروت، 1420.
  12. افراشی، آزیتا، مبانی معناشناسی شناختی، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1395.
  13. بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1418.
  14. حجازی، سیده شیرین و دیگران، «تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی حرکت در قرآن کریم»، مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، دوره 2، ش3، 1397.

15.حلی، حسن‌بن یوسف، الباب الحادی عشر، مؤسسه مطالعات اسلامی، تهران، بی‌تا.

  1. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، دارالعلم، الدار الشامیه، بیروت، 1412.
  2. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، چاپ اول، دارالکتاب العربی، بیروت، 1407.
  3. صدر المتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، ج9، داراحیاء التراث، بیروت، 1410.
  4. صدر المتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، ج6، بیدار، قم، 1366.
  5. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1417.
  6. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  7. فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1420.
  8. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، نشر هجرت، قم، 1409.
  9. فلسفی، محمدتقی، معاد از نظر روح و جسم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1379.
  10. لیکاف، جورج و جانسون مارک، استعاره‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم، ترجمه: هاجر آقا ابراهیمی، نشر علم، تهران، 1394.
  11. لیکاف، جورج، «نظریه‌ معاصر استعاره»، استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی، ترجمه: فرهاد ساسانی، سوره مهر، تهران، 1383.
  12. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1357.
  13. مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه(چاپ اول)، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1374.

29- Kovecses,z, Metaphor and Emotion: Language,Culture and body in Human Feeling. Cambridge University Press, Cambridge, 2000.

30- Lakoff,G. Johnson, M. Metaphor We Live by. University of Chicago Press, Chicago and Lon don, 2003

31- Johnson, M. The Body In The Mind. University of Chicago Press, Chicago and Lon don, 1987.

32 - Johnson, M. Metaphor: A Practical Introduction, Edition, Oxford University press, Lon don, 2010.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار