تقدّم اخلاق برقدرت سیاسی در سیرۀ امام علی(ع)با تاکید بر نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی _ پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه معارف، دانشکده دانشکدۀ ادبیات دانشگاه کاشان.

چکیده

یکی از مباحث پیچیده در جهان سیاست رابطۀ اخلاق و سیاست در صحنۀ عمل سیاسی است. ازاین­‌رو افراد، جریان‌­ها و مکاتب مختلف فکری، ضمن ارائۀ دیدگا­ه‌­ها و افکار سیاسی خویش کوشیده‌­اند چگونگی رابطه میان این دو مقوله را توضیح دهند. عده‌ای کاربرد مؤثر قدرت سیاسی را با رعایت اصول و موازین اخلاقی سازگار نمی­‌دانند. در مقابل، دیدگاهی‌ست که رعایت اصول اخلاقی را در این حوزه، فرض و لازم می‌­شمارد. سؤال ‎اساسی این است که آیا «قدرت» و حفظ آن اصالت دارد یا اینکه ارزش‌ها و اصول اخلاقی مهم هستند و سیاست، ابزار تأمین آن‌هاست؟ پژوهش حاضر برای پاسخ به این پرسش به نهج‌­البلاغه رجوع کرده که سیاست دینی و زیست اخلاقی را در خود جمع کرده است. هدف عمدۀ پژوهش که به روش تحلیلی_ ­توصیفی سامان یافته، عبارت است از: نشان دادن ابعاد رفتارهاى سیاسىِ مبتنی بر اخلاق امام علی(ع) در سه حوزۀ؛ رفتار با مـردم، کـارگزاران و مـخالفان برای یافتن مـدلی تفسـیری از رفتـار و عملکـرد جهت‌دار امام(ع) در حوزۀ تقابل قـدرت سیاسی و اخلاق. یافته‌­های پژوهش گویای تقدّم اخلاق در سیرۀ سیاسی علوی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ethics Priority over Political Power In Imam Ali's Lifestyle (A.S.), with Emphasis on Nahj al-Balagha

نویسنده [English]

  • Mohammad Sobhaninia
Assistant Professor, Department of Education, Faculty of Literature, Kashan University
چکیده [English]

The relationship between ethics and politics is one of the complex mysteries in the political world. Therefore, different people and schools, while presenting their political thoughts and views, have tried to explain the relationship between these two categories. Some people think the effective use of political power is incompatible with moral principles and standards. On the contrary, it is a point of view that considers the observance of moral principles in this area necessary. The basic question is whether power and maintaining it is authentic, or values and moral principles are important and politics is the means of providing them? To answer this question, the present research referred to Nahj al-Balagha, which includes religious politics and ethical lifestyle. The main purpose of this research, which is organized by analytical-descriptive method, is to show the political behavior dimensions based on the ethics of Imam Ali (A.S.) in three areas of dealing with people, officials and opponents, in order to find an interpretive model of Imam Ali's (A.S.) morals and directed actions in the field of confrontation between political power and ethics. The research findings show the primacy of morality in the Alawites political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali's (A.S.) morals
  • Nahj al-Balagha
  • ethics
  • political power

مراجع

  1. قرآن مجید.
  2. نهج البلاغه، تصحیح و تنظیم صبحی صالح، دار الهجرة، قم، چاپ اول، 1414ق.
  3. ابن ابى الحدید، عز الدین، شرح نهج البلاغه، کتابخانۀ آیت­الله مرعشى، قم، چاپ اول، 1404ق.
  4. ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة، دار المنتظر، بیروت، چاپ اول، 1405ق.
  5. ابن الأثیر، ابوالحسن على بن محمد، الکامل فی التاریخ، دار صادر، بیروت، چاپ اول، 1385ق.
  6. اسلامی، سیّدحسن، «نسبت اخلاق و سیاست»، فصلنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 26، 1383ش.
  7. ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق علی شیری، دار الأضواء، بیروت، 1411ق.
  8. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام، مؤسسة آل البیت؟عهم؟، قم، چاپ دوم، 1385ق.
  9. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، 1414ق.
  10. ابن مسکویه، احمد، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، مکتبة الثقافة الدینیّة، مصر، بی­تا.
  11. حرّ عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعة، کتاب­فروشی اسلامی، تهران، چاپ پنجم، بی­تا.
  12. خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهة، بی­نا، بی­جا، 1421ق.
  13. درخشه، جلال، «نسبت اخلاق و سیاست از دیدگاه امام علی؟ع؟، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 42، شمارۀ3، 1391ش، ص 37_ 55.
  14. دشتی، محمد، ترجمۀ نهج­البلاغه، نسیم حیات، قم، چاپ چهارم، 1388ش.
  15. دلشاد تهرانی، مصطفی، دولت آفتاب، دریا، تهران، چاپ دوم، 1380ش.
  16. دهخدا، علی‌اکبر، لغت­نامه، دانشگاه تهران، تهران، 1377ش.
  17. رشاد، علی‌­اکبر، دانشنامۀ امام علی؟ع؟، پژوهشگاه ‌فرهنگ‌ و اندیشۀ‌ اسلامی، تهران، چاپ دوم‌، 1383ش.
  18. رنجبر، مقصود، «اخلاق سیاسی از دیدگاه امام علی؟ع؟»، پژوهش­نامۀ تاریخی انقلاب اسلامی، شمارۀ 15، 1387ش، ص 85_ 118.
  19. سلطان­محمدی،حسین و فاطمه سلطان­محمدی، «مؤلفه­های سیاست اخلاقی امام علی؟ع؟ پس از رسیدن به امامت و حکومت»، پژوهشنامۀ علوی، سال سوم، شمارۀ اول، 1391ش، ص91_116.
  20. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، مؤسسة البعثة، قم، چاپ اول، 1414ق.
  21. طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم،1403ق.
  22. عنایت، حمید، بنیاد فلسفۀ سیاسی در غرب، ، نشر زمستان، تهران، چاپ اول، 1377ش.
  23. عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، امیرکبیر، چاپ چهارم، 1368ش.
  24. مولوی، محمد، «اصول و مبانی اخلاقی سیاست در دیدگاه امام علی؟ع؟»، پژوهش­نامۀ نهج­البلاغه، دورۀ 4، شمارۀ 14، 1395ش، ص 1_ 18.
  25. ماکیاولی، نیکولو، شهریار، ترجمۀ محمود محمود، عطار، تهران، چاپ سوم، 1388ش.
  26. مفید، محمد بن محمد، الجمل، مکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ اول، 1373ش.
  27. مسعودى، على بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، السعادة، مصر، چاپ چهارم، 1384ق.
  28. مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، انتشارات مدرسۀ امام علی؟ع؟، قم، چاپ دوم، 1377ش.
  29. نصر بن مزاحم، پیکار صفین، ترجمۀ پرویز اتابکی، آموزش انقلاب اسلامی، تهران، چاپ دوم،1370ش.
  30. نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، مؤسسة آل‌البیت لإحیاء التراث، بیروت، چاپ اول،1408ق.
  31. یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، بیروت، بی­تا.
  32. وبر، ماکس، مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، ترجمۀ احمد صدراتی، نشر مرکز، چاپ دهم، 1395ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار