مبادی سیره پژوهی

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی

چکیده

سیره‌پژوهی گونه‌­ای از مطالعات اسلامی است که به تحقیق و پژوهش دربارۀ سیرۀ معصومان(ع) می‌­پردازد. این شاخه از مطالعات، نیازمند برخی پیش­‌دانسته­‌ها و آگاهی‌های بنیادین است که در ذیل مبادی علم قرار می­‌گیرد. به این منظور در تحقیق حاضر، با الهام از دانش منطق و بهره­‌گیری از اصول هشت­‌گانه، برخی از مهم­ترین مباحث مقدماتی مانند: تعریف، جایگاه، موضوع، مباحث و اهداف سیره‌­پژوهی بررسی شده و چیستی و ماهیت این اصطلاح نوبنیاد تبیین شده است. نتیجۀ حاصل از تحقیق که به روش توصیفی‌ - تحلیلی انجام شده، نشان‌­دهندۀ آن است که سیره‌­پژوهی شاخه‌ای بینارشته‌ای است که با استمداد از برخی دانش‌های اسلامی نظیر: تاریخ، حدیث، اصول ‌فقه و کلام اسلامی به تحقیق دربارۀ مسائل سیرۀ معصومان(ع) می­‌پردازد. سیره‌­پژوهی با موضوع فعل معصوم دارای سه مبحث اصلی؛ سیره­‌نگاری، اعتبارسنجی و معنایابی‌ست و با سه هدف؛ استنباط، واقع‌­­نمایی و الگوگیری مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hagiographical Research Basics

نویسنده [English]

  • mahdi mardani
Assistant Professor, Institute of Islamic Sciences
چکیده [English]

Hagiography research is an Islamic study that deals with the innocents’ lifestyle. This study requires some basic knowledge that is included under the principles of science. For this purpose, inspired by logic and using the eight principles, some of the most important preliminary topics such as: definition, position, topics and goals are examined about the study of history and the nature of this new foundational term is explained. The result of this research, which was conducted in a descriptive-analytical method, shows that the hagiography study is an interdisciplinary field that researches the issues of the biography of the innocents with the help of some Islamic knowledge such as history, tradition, jurisprudence and Islamic theology. Biography research with the subject of innocent action has three main topics: biography, validation and meaning-finding, and studied with the three goals of inference, realization, and modeling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hagiography
  • hagiography entrance
  • hagiography philosophy
  • innocent’s behavior
  1. آقایی، سیّدعلی، «فراز و فرود سیره‌پژوهی در غرب»، آینۀ پژوهش، شمارۀ 2 و 3، 1387ش، ص45_ 54.
  2. ‏‫ابن ‌بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، 1363ش.
  3. ‏‫ابن قیّم، محمد بن ابی‌بکر، زاد المعاد فی هدی خیر العباد، مؤسسة الرسالة، بیروت، 1415ق.
  4. ‏‫افشاری، محمدحسین، «بازشناسی هندسۀ علوم حدیثی»، حدیث حوزه، شمارۀ 1، زمستان 1389ش، ص149_ 169.
  5. ‏‫برقی، احمد بن محمد، المحاسن، تصحیح جلال‌الدین محدّث، دار الکتب الإسلامیه، قم، بی‌تا.
  6. ‏‫بیات، علی و سمیه طلوع برکاتی، «بایسته‌های منبع­شناسی سیرۀ نبوی»، پژوهش­نامۀ تاریخ تمدن اسلامی، شمارۀ 2، پاییز و زمستان 1393ش، ص 214_ 226.
  7. ‏‫پناهی خیاوی، شهرام، «تأملی در ماهیت تاریخ‌نگاری سیره‌پژوهی». سیره‌پژوهی اهل‌بیت، شمارۀ 2، فروردین 1395ش، ص 7_ 26.
  8. ‏‫ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تصحیح جلال‌الدین محدّث، انجمن آثار ملی، تهران، 1395ش.
  9. ‏‫جعفریان، رسول، تاریخ سیاسی اسلام، سازمان چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1372ش.
  10. ‏‫ حسن‌­بگی، علی، «واکاوی تأثیر باورهای کلامی بر فهم حدیث و آسیب‌های آن»، علوم حدیث، دورۀ 22، شمارۀ 83، بهار 1396ش، ص 42_ 70.
  11. ‏‫ حسینیان مقدم، حسین، تطورشناسی سیره­نگاری با تکیه بر اصحاب امامان، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، 1396ش.
  12. ‏‫ دلشاد تهرانی، مصطفی، سیرۀ نبوی (منطق عملی)، انتشارات دریا، تهران، ۱۳۸۳ش.
  13. ‏‫شریف القرشی، باقر، موسوعة سیرة أهل البیت؟عهم؟، دار المعروف، قم، ۱۴۳۰ق.
  14. ‏‫صفری فروشانی، نعمت­الله، «الارشاد و تاریخ­نگاری زندگانی ائمه»، شیعه­شناسی، دورۀ 5، شمارۀ 18، 1386ش، ص 37_ 76.
  15. طباطبایی، سید محمدحسین، سنن النبی، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، 1416ق.
  16. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365ش.
  17. ‏‫طیبی، سیّدمحمد، «سیره­نگاری در تاریخ اسلام»، نامۀ تاریخ­پژوهان، شمارۀ 8 و 9، 1385ش، ص 127_ 139.
  18. ‏‫عالم­زاده نوری، محمد، استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1391ش.
  19. ‏‫ غلامی دهقی، علی، «آسیب‌‌شناسی مبانی و پیش‌انگاره‌ها در مطالعات تاریخ اهل­بیت»، سیره‌پژوهی اهل‌بیت، شمارۀ 10، 1399ش، ص 11_ 23.
  20. ‏‫ فارابی، محمد، الألفاظ المستعملة فى المنطق، تحقیق محسن مهدی، دار المشرق، بیروت، 1404ق.
  21. ‏‫ فیضی، محمد، سیره­پژوهی (سلسله­نشست­های علمی گروه سیرۀ معصومین)، پژوهشکدۀ تاریخ اسلام، تهران، 1397ش.
  22. ‏‫ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1363ش.
  23. محمدی ری­شهری، محمد، سیرۀ پیامبر خاتم، دار الحدیث، قم، 1394ش.
  24. ‏ مرتضی عاملی، سید جعفر، الگوی سیره‌پژوهی و اندیشه‌های اسلامی (مصاحبه‌ها و گفتگوها)، گردآوری و تحقیق سید محمد مرتضی عاملی، مرکز نشر و ترجمۀ آثار علامۀ محقق سیدجعفر مرتضی عاملی، قم، 1396ش.
  25. مرتضی عاملی، سید جعفر، الصحیح من سیرة النبی الأعظم؟ص؟، دار الحدیث، قم، 1385ش.
  26. مرتضی عاملی، سید جعفر، «گفتگو با استاد جعفر مرتضی عاملی»، آینۀ پژوهش، شمارۀ 5، بهمن و اسفند 1369ش، ص60_ 72.
  27. مردانی گلستانی، مهدی، «بازپژوهی مفهوم «سیره» در مطالعات شیعه»، عیار پژوهش در علوم انسانی، شمارۀ 2، پاییز و زمستان 1398ش (الف)، ص 85_ 102.
  28. مردانی گلستانی، مهدی، توسعۀ استنباط از فعل معصوم، بنیاد پژوهش­های اسلامی، مشهد، 1398ش (ب).
  29. ‏‫ مطهری، مرتضی، سیری در سیرۀ نبوی، صدرا، تهران، 1398ش.
  30. ‏‫ مظفر، محمدرضا، أُصول الفقه، اسماعیلیان، قم، بی­تا.
  31. ‏‫ مهریزی، مهدی، «دانش­های حدیثی؛ گذشته، حال، آینده»، علوم حدیث، شمارۀ 16، تابستان 1379ش، ص2_ 24.
  32. واسعی، سیّدعلیرضا، «سخنی در ضرورت سیره­پژوهی»، سیره‌پژوهی اهل‌بیت، دورۀ 6، شمارۀ 10، 1399ش، ص7_ 9.
  33. واسعی، سیّدعلیرضا، «سیره/ سیره‌پژوهی و تنگنای کارآمدی در دنیای امروز»، پژوهش‌نامۀ تاریخ تشیع، دورۀ 3، شمارۀ 3، پاییز 1398ش، ص91_ 106.
  34. ‏‫ یزدی، ملاعبدالله، الحاشیة على تهذیب المنطق للتفتازانى، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، بی‌تا.