بررسی مصونیت اولیای الهی از خوف و حزن با محوریت عبارت «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُون»

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، نویسنده مسئول

2 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده تربیت مدرّس قرآن مشهد

چکیده

بسیاری از آیات قرآن کریم، عبارت «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُون» را در مقام مدح و پاداش مؤمنان ذکر کرده‏اند و نداشتنِ خوف و حزن را از امتیازهای ایشان برمی‌شمارند. از سوی دیگر، آیاتی وجود دارد که خوف و حزن را از ویژگی‌های اهل ایمان بر شمرده است و حتی از وجود این حالت‏ها در پیامبران خبر می‌دهند. این مسئله، بررسی این دو صفت در حالت نفی و اثبات و نیز توجه به تفاوت آن‏ها را ضروری می‌کند. پژوهش حاضر، از رهگذر تقسیم خوف و حزن به دو گونۀ دنیوی و اخروی، نفی موجود در این عبارت را ناظر به خوف و حزن دنیوی دانسته و آنچه را که مورد تمجید خداوند قرار گرفته است، به نوع اخروی این حالت‏ها مربوط می‌داند. با این حال، بنا بر بعضی آیات، برخی پیامبران در دنیا دچار خوف و حزن شده‌اند؛ اما بی‏درنگ امداد الهی شامل حالشان شده و بیم و اندوهشان برطرف شده است. در نتیجه، اولیای الهی به لطف خداوند، از خوف و حزن دنیوی مصون هستند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Divine Saints’ Immunity from Fear and Grief Focusing on the Phrase "Those who follow My guidance shall have no fear, nor shall they grieve"

نویسندگان [English]

  • Zeinab Shishechi 1
  • Elahe Shahpasand 2
چکیده [English]

Many verses of the Holy Qur'an have mentioned the phrase "Those who follow My guidance shall have no fear, nor shall they grieve" and consider lack of the fear and grief as their privileges. On the other hand, there are verses that have counted the believers’ fear and grief, and even inform its existence in the prophets. Therefore, it is necessary to examine these two traits in the state of negation and affirmation, as well as their difference. The present study, by dividing the fear and grief into worldly and otherworldly, regards the negation of this phrase as a worldly fear and grief, and that which is praised by God, as otherworldly form. However, according to the verses, some prophets were involved in fear and grief in the world, but they are immediately subjected to divine help and their fear and grief have been resolved. As a result, Saints remain immune from worldly fear and grief by the grace of God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fear and grief
  • the world and the Hereafter
  • believers
  • Saints
قرآن کریم، ترجمۀ آیت الله مکارم شیرازی.
ابن‌عاشور، محمد بن طاهر، التحریر والتنویر، بیروت، موسسة التاریخ العربی، 1420ق.
ابن‌عطیه اندلسی، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام عبدالشافی محمد، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1422ق.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر‏‏، 1414ق.
امین اصفهانى، سیده نصرت، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361ش.
بروجردی، سید محمد ابراهیم، تفسیر جامع، تهران، انتشارات صدر، 1366ش.
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، تحقیق احمد قدسی، بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء، چاپ پنجم، 1389.
حجازی، محمد محمود، التفسیر الواضح، بیروت، دارالجیل الجدید، 1413ق.
حسینى شیرازى، سید محمد، تقریب القرآن إلى الأذهان، بیروت، دارالعلوم، 1424ق.
حقی بروسوی، اسماعیل ، روح البیان، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، انتشارات هجرت، 1410ق.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، بیروت، دارالعلم- الدار الشامیة، 1412ق.
سورآبادی، ابوبکر، تفسیر سور آبادى، تحقیق علی‏اکبر سعیدی، تهران، فرهنگ نشر نو، 1380ش.
سید رضی، نهج البلاغه، ترجمه دشتی، قم، انتشارات بیان الحق، 1390ش.
شبر، سید عبدالله، تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالبلاغة للطباعة والنشر، 1412ق.
صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات اسلامی، 1365ش.
طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1417ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر، 1372ش.
طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1412ق.
عکبرى، عبدالله بن حسین ، التبیان فى اعراب القرآن، ریاض، بیت الافکار الدولیه، بی‌تا.
قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1383ش.
قرشی، سیدعلی اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت _ مرکز چاپ و نشر، چاپ دوم، 1375ش.
قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، کنز الدقائق وبحر الغرائب، تحقیق حسین درگاهی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات ارشاد اسلامی، 1368ش.
کلینى، محمد بن یعقوب، اصول کافی، تهران، انتشارات اسلامیه، 1362ش.
گنابادى، سلطان محمد، بیان السعادة فى مقامات العبادة، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1408ق.
مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، موسسه الوفاء، 1404ق.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
مظهرى، محمد ثناءالله، التفسیر المظهری، تحقیق غلام‏نبی تونسی، پاکستان، مکتبة رشدیه، 1412ق.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب اسلامیه، 1374ش.