کاربست نظریه زوج  سوره ها در فهم سوره های مزّمّل و مدّثّر

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد

2 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد

چکیده

نظریه «نظام زوجی سوره­‌های قرآن» از جمله کوشش­‌های جدید حوزۀ علوم قرآن در اثبات نظم قرآن کریم است. در این نظریه، ارتباط وسیع و ضروری میان دو سوره از قرآن مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی و با هدف نمایش اقسام روابط محتوایی بین زوج سوره مزّمّل و مدّثّر درصدد پاسخ­گویی به این پرسش است که آیا برای نظریۀ نظام زوجی سوره­‌های قرآن، شواهد محکم و مستدلی وجود دارد یا خیر؟ بر این اساس تلاش شده تا  ابعاد مختلف پیوند لفظی و معنایی این دو سوره مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و نقش این گونه مطالعات در فهم عمیق­تر و دقیق­تر دو سوره تبیین شود. بررسی­‌ها نشان می دهد، ارتباطی همچون آغاز و انجام مشترک دو سوره، الفاظ و مضامین مشترک و یا قریب به یکدیگر، خطاب­‌های مشترک، دستور به انجام عمل و ذکر پیامد ترک آن، توجّه به ابعاد مختلف جامعۀ اسلام و... فرضیۀ قرینه گونی، ساختار این دو سوره را تقویت می­کند. بیشتر ارتباطات این دو سوره را موضوعات مشترکی تشکیل می دهند که در هر یک از این دو سوره، از دو زاویه متفاوت به آن­ها پرداخته شده، به گونه‌ای که مکمل یکدیگرند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Twin Surahs Theory Application in al-Muzzammil and al-Muddaththir Surahs

نویسندگان [English]

  • Ahmad Zare Zardini 1
  • Meysam khalili 2
1 .
2 .
چکیده [English]

The theory of the "Qur’anic Twin Surahs" is one of the new efforts of Qur’anic science in proving the Qur’anic order. In this theory, the vast and essential relationship between the two Qur’anic surahs is considered. This research by using a descriptive-analytical method with the aim of displaying different kinds of relationships between al-Muzzammil and al-Muddaththir Twin Surahs, try to answer this question: “Is there any convincing evidence for this theory?” Accordingly, we tried to examine various verbal and semantic dimensions of these two surahs and the role of these studies is explained in a deeper and more accurate understanding of these two surahs. Studies show that a relationship such as the beginning and the end of the two surahs, common or close words and themes, the common addressing, the order to practice and the consequences of its departure, attention to the various dimensions of the Islamic society and so on strengthens the  structural symmetrical hypothesis of these two surahs. Most parts of the relationship between these two surahs are common subjects from different point of view in such a way that they complement each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur’anic Twin Surahs system al-Muzzammil Surah
  • al-Muddaththir Surah
  • Textual Relationships
  • Surah Studies

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ محمد مهدی فولادوند ، چاپ اول ،تهران، دارالقرآن الکریم ، 1415ق.
  2. آقایی، علی، «انسجام قرآن از نظریه تا عمل، مقایسه روش تفسیری فراهی _  اصلاحی»، کتاب ماه دین، ش 144، مهر1388.
  3. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ «رهیافت وحدت موضوعی سوره‌های قرآن در «الأساس فی التفسیر»، پژوهش­های قرآنی، ش 56، 1387.
  4. بویس لیوه ، آنه سیلوی ، «خوانشی از پنجمین سوره قرآن»، مترجم: مرضیه سلیمانی، کتاب ماه دین، ش 149، اسفند1388.
  5. بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوى)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1418ق.
  6. پاکتچی، احمد، تاریخ تفسیر قرآن، تهران: دانشگاه امام صادق ؟ع؟، 1391.
  7. حویزی، عبدعلی جمعه، نور الثقلین، قم، اسماعیلیان، 1415ق.
  8. خامه­گر، محمد، «کارایی نظریه هالیدی در ترسیم انسجام متنی سوره­های قرآن»، پژوهش­های قرآنی، ش 86، بهار1397.
  9. خرقانی، حسن، «تناسب و ارتباط میان سوره های قرآن»، فصلنامه پژوهش های قرآنی ، ش21 و 22، 1379.
  10. راغب اصفهانی ، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، دارالعلم دارالشامیه ، دمشق ، بیروت ،1412ق .
  11. ربین، اری، «رسول پوشانیده، تفسیر کلمات مزّمّل و مدّثّر»، ترجمۀ مرتضی کریمی­نیا، مجله بینات، سال هفتم، ش 27، پاییز 1379.
  12. زارع زردینی، احمد، «بررسی نظم در سوره­های قرآن: کوششی در جهت کشف نظم در سورۀ یاسین»، دو فصلنامه علمی پژوهشی تفسیر و زبان قرآن، سال پنجم، شماره اول، پاییز و زمستان 1395.
  13. زرکشی، بدرالدین محمد، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، دارالمعرفة، بیروت، بی‌تا.
  14. سیوطی، جلال‌الدین ، اسرار ترتیب القرآن،  تحقیق عبدالقادر احمد عطا، دارالکتب العلمیة، بیروت _  لبنان، 1406 ق.
  15. شریفی، مهین، «پژوهشی در خطاب­های خداوند به پیامبر9 در قرآن»، مجله بینات، سال پانزدهم، ش 3، پاییز 1387.
  16. طباطبایی، محمد حسین ، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374ش.
  17. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع ‌البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه محمدجواد بلاغی، ناصرخسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش.
  18. طبری، ابوجعفر محمّدبن­جریر، جامع ­البیان ­عن ­تأویل آی­القرآن، بیروت، دارالمعرفة، 1412ق.
  19. طوسی، محمّدبن­حسن، التبیان ­فی ­تفسیر القرآن، بیروت، دارإحیاءالتراث­العربی، بی­تا.
  20. عزام، محمد، النص الغائب، دمشق، منشورات اتحاد الکتاب العرب، 2001م.
  21. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420.
  22. فیض کاشانى، محمد محسن، مفاتیح الشرائع، کتابخانۀ آیت الله مرعشى نجفى;، قم، چاپ اول، بی‌تا.
  23. قرشی، سید علی اکبر؛ قاموس قرآن ؛ چاپ ششم، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، 1371ش.
  24. قرطبی، محمّد بن احمد، الجامع لأحکام­ القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1364ش.
  25. کویپرس، میشل ، «متن قرآن برخلاف ظاهر، نظم و ساخت محکمی دارد»، کتاب ماه دین، ش 138، فروردین 1388ش.
  26. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، «نشست، قرآن را باید از نو شناخت»، کتاب ماه دین، ش 138، فروردین 1388.
  27. لسانی فشارکی ، محمدعلی ؛ حسین مرادی؛ سوره شناسی: روش تحقیق ساختاری در قرآن کریم، قم: نصایح، 1394.
  28. لطفی، سید مهدی، «پیوستگی متنی سوره­های قرآن»، مطالعات قرآن و حدیث، بهار و تابستان 1390، ش 8.
  29. ماهزاده،جواد، «مصاحبه با میشل کویپرس ، از سرچشمه های داستان کوتاه فارسی تا تفسیر سوره مائده»، مجله بخارا، ش 72-73، دی 1388.
  30. مطهری، مرتضی؛ عدل الهی؛ تهران، صدرا، 1392ش.
  31. نامور مطلق، بهمن، درآمدی بر بینامتنیت، نظریه­ها و کاربردها، تهران، سخن، 1390.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار