پژوهشی تطبیقی در مترادفات قصص قرآنی (نمونه: قصه بنی اسرائیل)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

استادیار دانشگاه گلستان

چکیده

موضوع این مقاله تکرار قصه های قرآنی مربوط به بنی اسرائیل و کلمات مترادفی است که گاه در بین قصه ها تغییر می کند؛ از جمله موضوعاتی که در این مقاله بررسی شده علت تغییر نقل قول هایی است که در قرآن کریم مشاهده می شود.
در این مقاله به بررسی ترادف خاصی که در قرآن وجود دارد پرداخته شده و برای این اندیشه که فرهنگ خاص قرآنی باعث به وجود آمدن برخی مترادفات شده شواهدی ذکر شده است.
قرآن کریم که کتاب حکمت است ساحت مقدس آن خالی از هر گونه لغو و بیهوده است و برای آوردن هر حرف و کلمه‌ای هدفی دارد و این گونه نیست که در نقل یک داستان کلمه ای را جابجا و یا تبدیل کند و هدفی از آن نداشته باشد؛ لذا این تحقیق به دنبال کشف برخی از این اهداف است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Research on the Synonyms of the Qur’ānic Stories (Example: the Story of Banī Isrā’īl)

نویسنده [English]

  • Mahdi Muhammadnezhad
چکیده [English]

The subject of this article is the repetition of the Qur’ānic stories concerning the Children of Isrā’īl and the synonym words that sometimes vary among the stories. Of the subjects studied in this article is the reason for the variation of the quotes observed in the Holy Qur’ān.
In this article a particular synonym existing in the Qur’ān is examined and some proofs have been pointed out for the idea that the particular Qur’ānic culture has caused the emergence of certain synonyms.
As a book of wisdom, the Holy Qur’ān has a sacred realm free from any frivolity and vanity and has a purpose for providing any letter and word. It never happens that it would replace or transfer a word in relating a story without a purpose; thus, this research seeks to unveil some of these purposes.       

کلیدواژه‌ها [English]

  • synonyms of the Qur’ān
  • stories of the Qur’ān
  • story of Banī Isrā’īl
  • repetition of the stories
  1. ابن زنجلة، عبد الرحمان بن محمد، حجّة القراءات، تصحیح و تحقیق سعید الأفغانی، دار الرسالة.
  2. ابن منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب‏، دار صادر، بیروت‏‏، چاپ سوم، 1414ق.
  3. بابایی، علی اکبر و دیگران، مکاتب تفسیری، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1381ش.
  4. کرمانی، تاج القراء، محمود بن حمزة بن نصر، أسرار التکرار فی القرآن المسمى البرهان فی توجیه متشابه القرآن لما فیه من الحجة و البیان، تصحیح و تحقیق عبد القادر أحمد عطا أحمد عبد التواب عوض، دار الفضیلة، بی‌تا.
  5. جرجانی، ابو بکر عبد القاهر بن عبد الرحمان بن محمد، المفتاح فی الصرف، تصحیح و تحقیق علی توفیق الحَمَد، مؤسسة الرساله، بیروت، چاپ اول، 1407ق/ 1987م.
  6. خانى، رضا _ حشمت الله ریاضى‏، ترجمه بیان السعادة فى مقامات العبادة،مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام‏نور، تهران، چاپ اول، 1372ش.
  7. خطیب اسکافی، ابو عبد الله محمد بن عبد الله، درّة التنزیل وغرّة التأویل، تصحیح و تحقیق محمد مصطفى آیدین، جامعة أم القرى، وزارة التعلیم العالی سلسلة الرسائل العلمیة الموصى بها (30) معهد البحوث العلمیة، مکة المکرمه، چاپ اول، 1422ق/ 2001م.
  8. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن‏، تحقیق صفوان عدنان داودى، ناشر: دارالعلم _ الدار الشامیه، دمشق _ بیروت‏، چاپ اول، 1412ق.
  9. رجبی، محمود و دیگران، روششناسی تفسیر قرآن، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
  10. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، دار الکتاب العربی‏، بیروت‏، چاپ سوم، 1407ق.
  11. صدر، محمد باقر، دروس فی علم الأصول، نشر اسلامی، قم.
  12. طریحى، فخر الدین‏، مجمع البحرین‏، تحقیق سید احمد حسینی، کتاب‌فروشى مرتضوى، تهران‏، چاپ سوم، 1375ش.
  13. طوسى، محمد بن حسن‏، التبیان فى تفسیر القرآن‏، با مقدمه شیخ آقابزرگ تهرانى و تحقیق احمد قصیر عاملى، دار احیاء التراث العربى، بیروت‏، بی‌تا.
  14. قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن‏، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ ششم، 1371ش.
  15. کنانی، ابو عبد الله محمد بن إبراهیم، کشف المعانى فى المتشابه من المثانى، تحقیق عبد الجواد خلف، دار الوفاء، المنصوره، چاپ اول، 1410ق/ 1990م.
  16. مرادی، ابو محمد بدر الدین حسن بن قاسم، الجنى الدانی فی حروف المعانی، تصحیح و تحقیق فخر الدین قباوة، محمد ندیم فاضل، دار الکتب العلمیه،  بیروت، چاپ اول، 1413ق/ 1992م.
  17. مصطفوى، حسن‏، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، بنگاه ترجمه و نشر کتاب‏، تهران‏، 1360ش.