واکنش‌های انسان در برابر نقمت‌ها در قرآن

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 دانشجوی رشته تفسیر قرآن مجید

چکیده

قرآن کریم با نگاهی جامع به انسان علاوه بر دیدن ویژگی‌های مثبت به خصوصیات منفی وی نیز اشاره کرده است. بررسی واکنش‌های مثبت و منفی انسان در برابر نقمت‌ها در قرآن و تحلیل آن می‌تواند در سعادت انسان راهگشا باشد.
خواندن خالصانه خداوند، توجه به مبدأ و معاد و فراموش کردن غیرخدا از جمله رفتارهای مثبت انسان در برابر حوادث است؛ چنان‏که یأس و ناامیدی، سوءظن به خدا و روی‏گردانی از ایمان، از جمله واکنش‌های نکوهیده شمرده شده است. روش تحقیق در این مقاله بنیادی بوده و بر مبنای تحلیل محتوا می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Man’s Reactions toward the Retributions in the Qur’ān

نویسندگان [English]

  • Zeinab Roostaei 1
  • Zahra Ansari 2
1 University of Science and Education of the Holy Quran
چکیده [English]

The Qur’ān has, with an inclusive perspective, referred to man’s negative features besides considering his positive ones. Study of man’s positive and negative reactions toward the retributions in the Qur’ān and their analysis can be directive toward man’s happiness.
Sincere call to God, heedfulness of the origin and return (mabda’ and ma‘ād), and forgetting all other than God are among man’s positive behavior toward incidents; while, disappointment and hopelessness, mistrust in God, and turning away from faith are considered among the blameworthy reactions. The research method in this article is fundamental and based on content analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • man’s negative reaction
  • humankind’s inner nature
  • man’s positive reaction
  • retribution and suffering
قرآن کریم، ترجمه سید محمد رضا صفوی.
_ نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، انتشارات انقلاب اسلامی، تهران، 1370ش.
1. ابن منظور، لسان العرب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1988م.
2. جوادی­آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، تنظیم حسن واعظی محمدی، نشر اسراء، قم، چاپ سوم، 1386ش.
3. ________________ ، انسان از آغاز تا انجام، تحقیق و تنظیم مصطفی موسوی، نشر اسراء، قم،  1386ش.
4. حائری شیرازی، محی الدین، انسان شناسی، انتشارات شفق، قم،  1372ش.
5. زمخشری، محمود بن عمر، تفسیر کشاف، ترجمۀ مسعود انصاری، ققنوس، تهران، 1389ش.
6. سبحانی، جعفر، خدا و نظام آفرینش، تلخیص و تنظیم رضا استادی، انتشارات توحید، قم، 1366ش.
7. سید بن طاووس، علی بن موسی، الإقبال بالأعمال الحسنة، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1367ش.
8. طباطبایی، سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بی تا.                                  
9. فخر رازی، ابو عبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، المکتبة التوفیقیة، قاهره، 1406ق.
10. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، انتشارات اسوه، قم، 1414ق.
11. قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ یازدهم، 1386ش.
12. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، انتشارات خرم، قم، 1414ق.
13. کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح و تحقیق علی اکبر غفاری، دارصعب و دار التعارف، بیروت، چاپ چهارم، 1401ق.
14. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار:، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
15. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1416ق.
16. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب، تهران، چاپ هفدهم، 1377ش.
17. ________________ ، پیام قرآن، دار الکتب، تهران، 1386ش.
18. نصری، عبدالله، مبانی انسان شناسی در قرآن، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تهران، 1379ش.