حفاظت و ارائه میراث فرهنگی در حرم رضوی

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

کارشناس ارشد ایران‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

موزه‌ها در دوره مدرن نتیجه برخی سازوکارها بودند که از قرن‌ها پیش در جهان روی داد. پژوهشگران بر این باورند مجموعه‌ها، زیربنای موزه‌ها را شکل دادند و این مجموعه‌ها را در کاخ‌ها، کلیساها و قصرهای دوره رنسانس پیگیری نمودند. در ایران برای اولین بار ناصرالدین شاه در قرن نوزده، موزه‌ای را در کاخ گلستان آماده ساخت.
در این پژوهش، با تکیه بر آستان قدرس رضوی به عنوان مجموعه‌ای مقدس آمیخته با هنر و صنعت ایرانی، دلیل شکل‌گیری و همچنین ارائه آثار آن به مخاطبان و زائران را بر اساس اسناد تاریخی و با روش پژوهش تاریخی بررسی خواهیم کرد و تاریخ موزه در ایران را از زاویه‌ای دیگر روایت می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Preservation and Presentation of Cultural Heritage in the Razavi Holy Shrine

نویسنده [English]

  • Maryam Rafi’i Atani
چکیده [English]

Museums in the modern era have been the outcome of  some mechanisms taken place in the world since centuries ago. Researchers believe that collections constitute the foundations for museums and that they have traced these collections back into palaces, churches, and mansions of the Renaissance period. In Iran, Nāṣir al-Dīn Shāh prepared a museum in Gulistan Palace for the first time in 19 th  century and since he had obtained its model  in his travel to Europe, collections and keeping collections in Iran was not studied as it should have been; and the history of museum in Iran was merely traced back to this museum. Relying on Astan Quds Razavi as a collection of Iranian art and industry, this research will examine the reason for the development of this collection and present its works to the addresses and the pilgrims on the basis of the historical documents and with the historical research method and recount the history of museum in Iran from an alternative perspective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Razavi Holy Shrine
  • a brief history of museum
  • the Holy Shrine’s edifices
  • Astan Quds Razavi Museum
  • objects given as gift
  1. منابع فارسی

    1. اسکندربیک ترکمان، تاریخ عالم‌آرای عباسی، به کوشش فرید مرادی، نگاه، تهران، ش1390.
    2. اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان صنیع‌الدوله، مطلع الشمس، انتشارات پیشگام، تهران، 13۶2ش.
    3. امام، سید محمدکاظم، مشهد طوس: یک فصل از تاریخ و جغرافیای تاریخی خراسان، انتشارات کتابخانه ملی ملک، تهران، 13۴8ش.
    4. بارنز، الکس، سفرنامه بارنز: سفر به ایران در عهد فتحعلی‌شاه قاجار، ترجمه حسن سلطانی‌فر، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، مشهد، 13۶۶ش.
    5. جلالی، میثم، «سنگ یادمان واقعه توپ بستن حرم امام رضا7»،‌ فصلنامه مشکوة، ش 117، زمستان 1391.
    6. حاجی داود، سفرنامه حاجی داود (زائری از بمبئی به مشهد)، ترجمه سید حسین رئیس‌السادات، مؤسسه انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، 137۶ش.
    7. حکیم الممالک، علینقی، روزنامه سفر خراسان، چاپخانه حیدری، تهران، 13۵۶ش.
    8. خراسانی شهیر بهروی، محمدحسن بن محمدتقی، الحدیقة الرضویه، شرکت چاپخانه خراسان، مشهد، 132۶ش.
    9. زنگنه، ابراهیم، حرم رضوی و رویدادهای مهم آن، خورشید شرق، مشهد، 1390ش.
    10. سانسون، سفرنامه سانسون: وضع کشور شاهنشاهی ایران در زمان شاه سلیمان صفوی (تحقیق و مطالعه دقیق درباره آداب و اخلاق و حکومت ایران)، ترجمه تقی تفضلی، انتشارات ابن سینا، تهران، 13۴۶ش.
    11. سایکس، سرپرسی، ده هزار میل در ایران، ترجمه حسین سعادت نوری، انتشارات کتابخانه سینا، تهران، 133۶ش.
    12. فریزر، جیمز بیلی، سفرنامه فریزر (معروف به سفر زمستانی)، ترجمه منوچهر امیری، انتشارات توس، تهران، 13۶۴ش.
    13. قصابیان، محمدرضا، تاریخ مشهد (از پیدایش تا آغاز دوره افشاریه)، نشر انصار، تهران، 1377ش.
    14. کارگر، محمدرضا، «جایگاه انسان در موزه»، موزه‌ها، ش 21، 1378ش.
    15. کاویانیان، احتشام، کتاب شمس‌الشموس یا تاریخ آستان قدس، اداره کل فرهنگ و هنر خراسان، مشهد، 13۵۴ش.
    16. کرزن، جرج ناتانائیل، ایران و قضیه ایران، ترجمه وحید مازندرانی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 13۴9ش.
    17. کلاویخو، سفرنامه کلاویخو، ترجمه مسعود رجب‌نیا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 13۴۴ش.
    18. گرین‌هیل، الیان هوپر، «موزه و دانش بشری: موزه چیست؟»، ترجمه مهرداد وحدتی، موزه‌ها، ش 2۶، 1379ش.
    19. محبوب فریمانی، الهه، تاریخ کتابخانه آستان قدس رضوی (برپایه اسناد از صفوی تا قاجار 907- 132۴ق)، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، 1390ش.
    20. مجله حرم (ویژه موزه‌های آستان قدس رضوی)، شهریور 1392ش.
    21. موسوی، علی، «هند و اروپائیان در ایران: مقدمه‌ای بر پیشینه و باستان‌شناسی مسئله هند و اروپایی»، باستان‌شناسی و تاریخ، ش 2۶ و 27.
    22. نظامنامه و کاتالوگ موزه ملی ایران، برج حوت اوی ئیل 129۵ هجری شمسی/ شهر جمادی الاولی 133۵ هجری قمری.
    23. نقدی، رضا، «موقوفات آستان قدس رضوی در عصر صفوی»، ویژه‌نامه وقف آستان قدس رضوی.
    24. وامبری، آرمینیوس، زندگی و سفرهای وامبری (دنباله سیاحت درویشی دروغین)، ترجمه محمدحسین آریا، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1372ش.

    منابع انگلیسی

    1. Abt, Jeffrey, "the origins of the public museum" in A companion to museum studies, edit Sharon Macdonald, Oxford: Blackwell Pub, 2011.
    2. Bennett, Anthony, The birth of the museum: history, theory, politics, New York & London: Routledge Pub, 1995.
    3. Fraser, James Baillie, Narrative of a journey into Khorasan in the years 1821 and 1822, Edinburg: Oliver and Boyd Pub, 1834.
    4. Moser, Stephanie, "Archeological representation: the consumption on and creation of the past" in The Oxford handbook of archaeology, edit Barry Cunliffe, Chris Gosden and Rosemary A. Joyce, Oxford: Oxford University press, 2009.

    مصاحبه‌ها

    1. علی سوزنچی، معاونت موزه آستان قدس رضوی، 27/9/ 1392.
    2. مصاحبه با حشمت کفیلی، مسئول گنجینه قرآن و نفایس خطی موزه آستان قدس رضوی، 27/9/1392.