ظرافت‌های علمی و ادبی آیۀ ارضاع

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ الهیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

نویسنده در این مقاله به تناسب توانایی خود و به کمک روایات و یافته‌های بسیار شگفت‌انگیز پزشکی، موفق به استخراج دوازده نکتة زرین از آیة 233 سورۀ بقره (آیه ارضاع) گردیده که بدون شک برداشت‌های این آیه، حداقل برای عرضه به دنیای نوین حقوق خانواده، بسیار مؤثّر خواهد بود.

از این آیۀ شریفه، نکته‌های مزبور از باب تعدد دالّ و مدلول و حتی وحدت دالّ و تعدد مدلول قابل استفاده است. افزون بر این، به چند پرسش ظریف و در عین حال دارای آثار فقهی و حقوقی، به طور استدلالی پاسخ داده شده است.
بر اساس مفاد این آیه، قوانین خانواده براساس حقوق فطری و طبیعی استوار شده است، نه بر روال حقوقِ موضوعه وقرارداد ناپایدار بشری.
یافته‌های شگفت‌انگیز پزشکی و عزم جدّی سازمان بهداشت جهانی در خصوص ضرورتِ تغذیۀ ارزان، پاک و پیشگیرانة شیر مادر از انواع بیماری‌های خطر آفرین جسمی و روانی مادر و فرزند، مؤیّدی بر مفاهیم بلند موجود در آیة ارضاع است.
برایند یافته‌های این مقاله، اثبات لزوم شیردهی به مدّت بیست و یک ماه به حکم اوّلی فقهی و آن هم از باب ضرورت عقلی و سمعی جلب منفعت و دفع ضرر و نیز از باب وصل و تشریک و تناسب حُکمی، میان معطوف و معطوف علیه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scientific and Literary Delicacies Inferred from the Āya of Irzā’

نویسنده [English]

  • Amīr Hamza Sālār Zā’ī
چکیده [English]

In this article, the author has extracted 15 valuable scientific and literary points from the Qur’anic verse of irzā’ (lactation), which can be of great influence on the modern family rights.
Under the provision of this verse, family laws are to be devised according to the natural and innate rights rather than on the basis of the statutory law and unstable human contracts.
The outcome of the findings of this article proved the necessity of lactation for 21 months according to the primary legal ruling, and as such, on the basis of rational and traditional necessity, attracting benefits and repelling losses as well as judicial relation, contribution, and association between the attendant (ma‘tūf) and the attendee (ma‘tūfun ‘alayh).

کلیدواژه‌ها [English]

  • to suffer harm (tazārr)
  • mothers (wālidāt)
  • task
  • right
  • infant
  • relation
  1. ابراهیم السری، ابواسحاق، تهذیب معانی القرآن، تعلیق و تخریج عرفان بن سلیم، بیروت، المکتبة العصریه، 1427ق.
  2. ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، قاهره، دار الحدیث، 1423ق.
  3. ابومنصور، حسن بن زین الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه، 1363ش.
  4. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، قم، طلیعة النور، 1427ق.
  5. الجزری، محمد (ابن اثیر)، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، چاپ چهارم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1367ش.
  6. خراسانی، محمد کاظم، کفایة الاصول، قم، موسسة النشر الاسلامی، 1423ق.
  7. الدرویش، محی الدین، اعراب القرآن و بیانه، چاپ دوم: نجف، مطبعة سلیمان زاده، 1428ق.
  8. رازی، محمد بن ابی‌بکر، مسائل الرازی من غرائب آی التنزیل، تهران، دفتر نشر الکتاب، 1404ق.
  9. راهنمای حمایت از تغذیه با شیر مادر در بخش کودکان و نوزادان بیمارستانها، ترجمة سوسن سعدوندیان، چاپ اول: مشهد، نشر سخن گستر، 1387ش.
  10. صافی، محمود، الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و بیانه، بیروت، دارالرشید، 1411ق.
  11. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو، 1418ق.
  12. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم، منشورات ذوی القربی، 1387ش.
  13. العقیلی الهمدانی المصری، عبدالله بن عقیل، شرح ابن عقیل علی الفیة ابن مالک، تحقیق محمد محی‌الدین عبدالحمید، تهران، انتشارات ناصرخسرو، 1384ق.
  14. فیض کاشانی، محسن، تفسیر الصافی، چاپ سوم: تهران، مکتبة الصدر، 1415ق.
  15. مصطفی، ابراهیم و...، المعجم الوسیط، چاپ پنجم: تهران، مؤسسة الصادق، 1426ق.
  16. نادری، عزت الله و سیف نراقی، مریم، روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، تهران، انتشارات بدر، 1375ش.
  17. نراقی، محمد مهدی، مشکلات العلوم، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367ش.
  18. Breastfeeding Handbook for Physician, American Academy of Pediatrics. Page,29-34.