چگونگی تسلط شیطان بر قوای بینشی و گرایشی انسان و پیامدهای تربیتی آن از منظر قرآن

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم

2 استادیار علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

چکیده

این پژوهش به بررسی چگونگی تسلط شیطان بر قوای بینشی و گرایشی انسان و پیامدهای تربیتی آن از منظر قرآن با روش توصیفی - تحلیلی پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که شیطان برای نفوذ در حوزه شناختی انسان از روش‌های ایجاد غفلت، صحنه‌‌پردازی، سرگرم کردن و ابتلای به آرزوهای طولانی دنیوی، به راه انداختن مجادله در بین مومنان و ایجاد مغالطه در مسیر شناخت و رشد هویت حقیقی متربی استفاده می‌کند. همچنین عمده روش‌های شیطان جهت نفوذ درحوزه گرایش‌ها، زینت دادن افکار و عقاید باطل، امکانات مادی، و اعمال زشت، تحریک میل جاودانگی، تحریک قدرت‌طلبی،ایجاد ترس، ایجاد حزن و افسردگی، می‌باشند. فرایندی که شیطان این مداخله‌ها را صورت می‌دهد متنوع است به گونه‌ای که ازیک الگوی خطی مستقیم برخوردار نیست. در هر مورد شیطان تلفیقی از روش‌های مستقیم و غیر مستقیم و نیز عناصر شناختی و گرایشی را به کار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

How the Devil Dominates Human Vision and Inclination and its Educational Consequences from the Qur'an Perspective

نویسندگان [English]

  • roohollah shahryari 1
  • sa Skarimzadeh 2
1 didijb fidi djdjv
2 ostad
چکیده [English]

This study examines how the devil dominates human vision and inclination and its educational consequences from the Qur'an perspective with a descriptive-analytical method. The findings show that the devil uses negligence, histrionics, entertainment and long-term worldly desires, arguing among believers and creating fallacies in the path of recognizing and developing the true identity of the educator to influence the human cognitive realm. The devil also uses methods such as influencing tendencies, embellishing false thoughts and ideas, materialism, unfair deeds, stimulating the desire for immortality, stimulating power-seeking, and forming fear, sadness, and depression. The devil uses a variety of processes for these interventions and it does not use a straight linear pattern. In each case, the devil uses a combination of direct and indirect methods, as well as cognitive and tendency elements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the devil domination
  • vision realm
  • tendency realm
  • human education

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی.
  2. ابن منظور، محمد بن مکرم‏، لسان­ العرب‏، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1408ق.
  3. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1404ق.
  4. تمیمى­آمدى، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم‏، تصحیح مهدی رجائى، دار الکتاب الإسلامی، قم‏، 1410ق.
  5. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج8، تنظیم حسن واعظی محمدی، اسراء، قم، چاپ دوم، 1386ش.
  6. جوادی آملی، عبدالله ، تفسیر تسنیم، ج12، اسراء، قم، چاپ دوم، 1388ش.
  7. جوادی آملی، عبدالله ، تفسیر تسنیم، ج20، اسراء، قم، 1389ش.
  8. جوادی آملی، عبدالله ، تفسیر تسنیم، ج28، اسراء، قم، 1392ش.
  9. جوادی آملی، عبدالله ، تفسیر تسنیم، ج3 و10، اسراء، قم، چاپ چهارم و دوم، 1387ش.
  10. جوادی آملی، عبدالله ، تفسیر تسنیم، ج 2، اسراء، قم، 1378ش.
  11. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیه، دار العلم، بیروت، 1404ق.
  12. حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثنا عشری، میقات، تهران، 1363ش.
  13. خندان، علی‌اصغر، منطق کاربردی، سمت، تهران، 1396ش.
  14. خوانساری، جمال­الدین محمد، شرح غرر الحکم و درر الکلم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، 1366ش.
  15. دستغیب، عبدالحسین، استعاذه، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ شانزدهم، 1392ش.
  16. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامۀ دهخدا، دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1377ش.
  17. شریف رضى، محمد بن حسین‏، نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، هجرت‏، قم، 1414ق.
  18. شکر، عبدالعلی، «وسوسۀ شیطان و راه‌های مقابله با آن از منظر قرآن»، پژوهش‌نامۀ معارف قرآنی، شمارۀ 18، 1394ش، ص 63_ 90.
  19. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(صدر المتألهین)، تفسیر القرآن الکریم، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1419ق.
  20. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(صدر المتألهین)، المبدأ و المعاد، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، 1354ش.
  21. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(صدر المتألهین)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، ترجمۀ محمد خواجوی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1366ق.
  22. صافی، محمود بن عبدالرحیم، الجدول فی اعراب القرآن، دار الرشید _ مؤسسة الایمان، دمشق _ بیروت، چاپ چهارم، 1418ق.
  23. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، 1417ق.
  24. طباطبایی، سید محمدحسین ، تفسیر المیزان، ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ بیست و نهم، 1389ش.
  25. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1408ق.
  26. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مؤسسۀ نشر اسلامی وابسته به جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، 1424ق.
  27. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، نور الثقلین، اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، 1415ق.
  28. فتحعلی، محمود، مجتبی مصباح و حسن یوسفیان، فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی؛ زیر نظر آیت‌الله مصباح یزدی، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، چاپ دوم، 1391ش.
  29. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، مؤسسة الاعلمی، بیروت، 1408ق.
  30. فقیهی، سید احمد، روش‌های تربیت اخلاقی در المیزان، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، 1393ش.
  31. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1414ق.
  32. قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا، کنز الدقائق و بحر الغرائب، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1368ش.
  33. قنبری، بخشعلی، «تقریری نو از شیطان در مثنوی»، نامۀ الهیات، سال دوم، شمارۀ 3، 1387ش، ص 22_ 41.
  34. قنبری، حیدر، داستان­های شگفت‌انگیزی از ابلیس و شیطان، یقظه، قم، چاپ بیستم، 1396ش.
  35. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، دار الحدیث، قم، 1419ق.
  36. گرونلند، نرمان ­ادوارد، هدف­های رفتاری برای تدریس و ارزشیابی، ترجمۀ امان ­الله صفوی، رشد، تهران، 1392ق.
  37. گنجی، حمزه، روان‌شناسی عمومی، ویرایش هفتم، ساوالان، تهران، 1394ش.
  38. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، الوفاء، بیروت، 1404ق.
  39. محمدی­آشنانی، علی، ابلیس دشمن قسم‌خورده، بوستان کتاب، قم، 1394ش.
  40. مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس، دار الفکر، بیروت، 1414ق.
  41. مصباح یزدی، محمدتقی، به سوی او، تحقیق و ویرایش محمدمهدی نادری قمی، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟ق؟، قم، چاپ چهارم، 1390ش.
  42. مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟ق؟، قم، چاپ پنجم، 1391ش.
  43. مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380ش.
  44. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‌، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1416ق.
  45. معین، محمد، فرهنگ فارسی، امیر کبیر، تهران، چاپ هشتم، 1371ش.
  46. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1382ش.
  47. مؤدب، سیدرضا و حسین سالمی، «چگونگی نفوذ شیطان در قوای ادراکی آدمی و اقسام کنش‌های آن از منظر قرآن با تأکید بر دیدگاه امام خمینی؟ق؟»، انسان‌پژوهی دینی، شمارۀ 43، 1399ش، ص 205_ 221.
  48. موسوی خمینی، سید روح‌الله، آداب الصلاة، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی؟ق؟، تهران، چاپ هفتم، 1378ش.
  49. میرجلیلی، علی­محمدو محمد عظیمی ده­علی، «معناشناسی اقسام خطوات الشیطان در قرآن کریم»، مشکوة، شمارۀ 133، 1395ش، ص73_ 90.
  50. میرزا خسروانی، علی رضا، تفسیر خسروی، چاپ دکتر سیدمهدی بدیعی، تهران، 1390ش.
  51. نجارزادگان، فتح الله، رهیافتی بر اخلاق و تربیت اسلامی، معارف، قم، 1388ش.
  52. همدانی، مصطفی، «فراگرد ارتباط شیطان و انسان از منظر قرآن کریم»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شمارۀ 34، 1396ش، ص 167_ 201.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار