جستارى دربارۀ شر و عدل آفریدگار از منظر قرآن

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

سردبیر و مدیر مسئول

چکیده

در منظومۀ اصول عقاید اسلامی آفریدگار جهان عدل مطلق و احسن الخالقین است، از سوی دیگر وقوع حوادثی ویرانکننده مانند سیل و زلزله  با آن عقیده ناسازگار به نظر میرسد. مقاله در پاسخ این شُبهه نوشته شده و نشان میدهد که این رویدادها طبیعی و اجتنابناپذیر است و در راستای یکی از سنتهای قطعی خداوند که آزمون انسان است میباشد، تا معلوم شود آدمی در هر پیشامد و موقعیت چه رفتاری دارد.
اگر نگاهی گسترده _ نه موردی خاص _ و از بالا به حوادث جهان داشته باشیم میبینیم چنان که از آیات قرآن برمیآید آنچه ما شر میخوانیم نه تنها ضروری است، بلکه در نظام کلی دنیا «خیر» است، یا اگر برای گروهی شر است در کل خیر آن بیش از شرش میباشد، و خیر و شر مانند دو قطب مثبت و منفی در مدار الکتریکی است که به ظاهر مخالفاند امّا برای ایجاد برق و روشنایی مددکار یکدیگراند.
شر واقعی از شیطان و نفس بدفرمای است که «شر اخلاقی» است، و تباهی افراد و خانوادهها و جامعه از آن است، و از آن بدتر ظلمی که مستکبران با جنگافروزی به کشورهای دیگر میکنند، نه از حوادثی نادرالوقوع مثل زلزله.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Inquiry into the Creator’s Justice and Evil from the Qur’an’s Perspective

نویسنده [English]

  • Muhammad Mahdi Rukni Yazdi
چکیده [English]

Two Islamic tenets of the Creator of the world are absolute justice and the Best of creators. On the other hand, devastating incidents such as floods and earthquakes seem to be incompatible with those tenets. The article is written in response to this misconception and shows that these incidents are natural and inevitable and are in line with one of the definite Divine precedents, i.e., human trial, in order to reveal what conduct man would show in any situation and incident.
If we have a panoramic look – and not a close-up glance – at the world incidents, we would see that, as implied from the verses of the Qur’an, what we call evil is not only necessary, but is also good in the overall world order; or if it is evil for some, its goodness is generally more than its evil, like the positive and negative poles in an electric circuit.
The real evil comes from Satan and the misleading self, which is “moral evil”, leading families and the society to destruction and worst of all, it is the injustice that the arrogant powers do to other countries with their belligerence, rather than the rare incidents like earthquakes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • good and evil
  • verses of the Qur’an
  • human trial
  • Divine justice
  • good and evil as two poles of the world of being
قرآن
نهج البلاغه
ابن منظور، جمالالدین، لسان العرب، بیروت، 1408.
خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، انتشارات دوستان، 1377.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، سیر بیسلوک، مباحثی در زمینه دین و فلسفه و زبان، عدل الهی و مسئله شر، انتشارات معین، 1370.
الخزاعی النیشابوری، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1375.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم سیدمحمد باقر موسوی همدانی دفتر انتشارات اسلامی، 1389.
طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، دارالمعرفه، بیروت.
مطهری، مرتضی، عدل الهی، انتشارات اسلامی، 1361.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، 1353.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین احمد، کشف الاسرار و عُدَّة الابرار، تهران، 1339.