بررسی تقدّم و تأخّرِ جار و مجرورها (مطالعه موردی قرآن کریم)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه الهیات (علوم قرآن و حدیث) دانشگاه پیام نور، تهران

3 عضو گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

چکیده

تقدیم و تأخیر یکی از شیوههای بیانی قرآن و از اسباب اجمال آن است که بر اعجاز، زیبایی روش و اسلوب قرآن ‌کریم دلالت دارد. با وجود این، برخی از مستشرقان مدعی شده­اند تقدیم و تأخیرهای قرآن به ویژه تقدیم و تأخیر جار و مجرور، موجب سردرگمی ‌مخاطب میشود. بر این اساس، بررسی انواع و مصادیق گوناگون تقدیم و تاخیر جار و مجرور در قرآن کریم، نشان می­دهد که این موضوع به فهم بیشتر آیات و آشنایی با روش و فنون بلاغت و فصاحت و در نهایت درک بهتر اعجاز قرآن می­انجامد. افزون بر این، همۀ حروف جر کارکرد یکسانی ندارند، بلکه پاره­ای به علت نقش و جایگاه برتر و تعدادی نیز، به جهت همسویی با سیاق آیات قبلی، بر یکدیگر مقدم شدهاند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of the Priority and Posteriority of Jārr and Majrūrs (Case Study of the Holy Qur’an)

نویسندگان [English]

  • Qader Qaderi 1
  • Hamzeh Haji 2
  • Ja’far Sadri 3
1
2
3
چکیده [English]

Priority and posterity are one of the expressive styles of the Qur’an and among its means of brevity, which denote the inimitability and beauty of style of the Holy Qur’an. Nevertheless, some of the orientalists have claimed that the Qur’an’s priority (taqaddum) and posterity (ta’akhkhur), especially the priority and posterity of jar and majrūr (a preposition and the word it governs) have caused confusion among the addressees. Accordingly, examining various types and evidences of priority and posterity of jar and majrūr in the Holy Qur’an shows that this would result in understanding most of the verses and familiarization with style and art of rhetoric and eloquence and finally better understanding the Qur’an’s inimitability. In addition, all the prepositions do not have the same functions; rather, some of them have become prior over others due to their superior role and status and a number due to their conformity with the context of previous verses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Qur’an
  • jar and majrūr
  • priority and posterity
  • expressive style of the Qur’an

مراجع

قرآن کریم.
آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن الکریم و السبع المثانی، بیروت، دار الفکر، 1978م.
ابن­جماعه، بدر الدین، کشف المعانی فی المتشابه من المثانی، تحقیق عبدالجواد خلف، کراچی، سلسلة منشورات جامعة الدراسات الإسلامیة، 1990م.
اسکافی، الخطیب،درة التنزیل و غرة التأویل، بیروت، دار الآفاق الجدیدة، چاپ دوم، 1981م.
انصاری، زکریا، فتح الرحمن بشرح ما یلتبس من القرآن، تحقیق علی محمد الصابونی، بیجا، مکتبة الصابونی، 1985م.
باقلانی، ابوبکر محمد بن الطیّب، اعجاز القرآن، تحقیق سید احمد صفر، بی جا، بی نا، بی­تا.
بقاعی، ابراهیم بن عمر،نظم الدرر فی تناسب الآیات والسور، تحقیق عبدالرزاق غالب المهدی، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1995م.
جرجانی، عبدالقاهر، أسرار البلاغة، ترجمه‏ جلیل تجلیل، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1361ش.
جمعی از محققین، فرهنگنامه علوم قرآنی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1394ش.
زرکشی، بدرالدین،  البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالمعرفة، 1391ق.
زمخشرى، جارالله محمود بن عمر،الکشاف، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، 1407ق.
سامرایی، فاضل صالح، التعبیر القرآنی، بغداد، دار جامعة بغداد، 1986م.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، لمسات بیانیة فی نصوص من التنزیل، بغداد، دار الشؤون الثقافیة العامة، 1999م.
سیوطی، جلال الدین، الإتقان فی علوم القرآن، قم، مکتبة فخرالدین، 1380ش.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الخصال، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1362ش.
عسکری، ابوهلال، الصّناعتین، تحقیق علی محمّد جباوی و محمّد ابوالفضل ابراهیم، بیجا، داراحیاء الکتب العربیّة، 1903م.
علوى مهر، حسین، روشها و گرایشهاى تفسیرى، قم، سازمان اوقاف و امور خیریه، 1381ش.
کرمانی، محمود بن حمزه،البرهان فی توجیه مشابه القرآن، تحقیق دکتر سید جمیلی، بیجا، مرکز التراث للنشر، 1997م.
مطعنى، عبدالعظیم، خصائص التعبیر القرآنی و سماته البلاغیه، قاهره، مکتبة الوهبة، 1992م.
مؤدب، سید رضا، روشهاى تفسیر قرآن، قم، انتشارات اشراق، 1380ش.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار