بررسی محتوایی «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

علامه حسن مصطفوی، طی ده سال کتاب التحقیق فی کلمات القرآن الکریم را به زبان عربی و به ترتیب الفبا در  چهارده جلد، به نگارش درآورد. مؤلف در آن، واژه‌های قرآن را بر حسب ریشه کلمات تنظیم کرده و ابتدا توضیحات کتاب‌هاى معتبر لغت و ادب درباره آن واژه را نقل نموده، سپس در قسمت «و التحقیق»، به بیان نظر خود  پرداخته است. در ذیل بسیارى از واژه‌های اعجمى، ریشه آنها را آورده، ذیل هر واژه، آیه و آیاتى را که آن کلمه و یا هم ریشه‏هاى آن، در آن قرار دارد، احصا کرده است. به فراخور معنی واژه‏ها، شیوه خاصی در پیش گرفته که غالب آن عبارت است از: ارجاع به واژه‌های دیگر، استفاده از آرای دیگران، در نظر گرفتن اصل واحد در همه واژه‌ها، توجه به بحث اشتقاق، علوم بلاغی و صرف و نحو.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Examination into the Context of Al-Tahqiq fi Kalamāt al-Qur’ān al-Karim

نویسندگان [English]

  • Sāhib‘ali Akbari 1
  • Fātima Muharrami Dawri 2
چکیده [English]

‘Allāma Hasan Musṭafavi authored Al-Tahqiq fi Kalamāt al-Qur’ān al-Karim in Arabic and in an alphabetical order in fourteen volumes within ten years. He has organized the words of the Qur’ān in terms of their roots. First, he has given the definitions of valid lexicons and literary books concerning the word, and then he has given his own view in Wa al-Tahqiq section. Under many of the non-Arabic words, he has given their roots and under every word he has enumerated the verse and verses in which that word or the words with the same root have been used. Reference to another word; using opinions of others; taking into consideration the same principle in all words; and paying attention to derivation, rhetorical sciences, and morphology and syntax are among the discourses brought up under each word.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Tahqiq fi Kalamāt al-Qur’ān al-Karim
  • Hasan Musṭafavi
  • single words of the Qur’ān
  • lexicons of the Qur’ān
  1. 1.     قرآن کریم
  2. تونجی، محمد، المعرب و الدخیل فی اللغة العربیة و آدابها، دار ‌المعرفه، بیروت، 1۴2۶ق.
  3. جوهری، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح (تاج اللغة و صِحاح العربیّة)، تحقیق و تصحیح احمد عبدالغفور عطّار، بیروت: دار العلم للملایین، بی­تا.
  4. خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامۀ قرآن و قرآن پژوهی،  دوستان [و] ناهید، تهران، 1377ش.
  5. عسکری، ابو‌هلال حسن‌بن‌عبدالله، الفروق اللغویه، دار‌الکتب‌ العلمیه، بیروت،1۴21ق.
  6. عقیقى بخشایشى، عبد‌الرحیم، طبقات مفسران شیعه‏، نوید اسلام، بی جا، 1382ش.
  7. فاخوری، حنّا، الجامع فی تاریخ الادب العربی،  دار‌الجیل، بیروت، 199۵م.
  8. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران،  13۶0ش.