نقش مبارزاتی سادات حسینی از آغازخلافت عباسیان تا شهادت امام رضا(ع)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی – گروه تاریخ اسلام

چکیده

سادات در مخالفت با بنی‌امیه در کنار بنی‌عباس بودند، تا اینکه عباسیان به سال 132ق با بهره گیری از شعار «الرضا من آل محمد» باعث فروپاشی دولت امویان گردیدند. با روی کار آمدن عباسیان، علویان کنار زده شدند. سادات که خود را در زوال بنی‌امیه سهیم می‌دیدند، جنبش‌هایی را علیه خلافت عباسیان به‌وجود آوردند.
با آغاز به خلافت رسیدن عباسیان، شاخه حسنی نقش فعال‌تر و دامنه‌دارتری را علیه عباسیان ایفا نمودند.
هر چه از آغاز خلافت عباسیان می‌گذرد حضور سادات حسینی در صف مخالفان حکومت بیشتر و پررنگ‌تر می‌شود تا جایی که در دوره مأمون تقریباً هر دو شاخه از سادات (حسنی و حسینی) در کنار همدیگر نقش فعالی در برخورد با حکومت داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Combative Role of the Descendants of Imam al-Husayn (A.S.) from the beginning of the Abbasid Caliphate until the Martyrdom of Imam al-Rizā (A.S.)

نویسنده [English]

  • Rizā Ja‘farī Nawqāb
چکیده [English]

Descendants of the Imams (sādāt) in the Umayyad period were in coordination with the Abbasids in opposition to the ruling system, until in 132/749 the Abbasids caused the collapse of the Umayyad rule with the slogan “Al-Rizā min Āl-i Muhammad” (Al-Rizā [A.S.] is from the household of Muhammad [S.A.W.]). Once the Abbasids took office, the Alavids were suppressed. Considering themselves as involved in toppling the Umayyads, the sādāt launched movements against the Abbasid’s caliphate. When the Abbasids took over the caliphate, the Hasanī branch of the movement played a more active and extensive role against the Abbasids. The further the Abbasid caliphate went on, the more considerable and outstanding the Husaynī sādāt participated in the opposition against the ruling system, to the extent that, in Ma’mūn’s period, both branches of the Hasanī and Husayī sādāt took up a more active role together in confronting the government (hukūma).

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Imams of the Shī‘a
  • Imam al-Rizā (A.S.)
  • Husaynī sādāt (descendants of Imam Husayn – A.S.)
  • Hasanī sādāt (descendants of Imam Hasan – A.S.)
  • combative role of sādāt
  • Abbasid caliphate
  1. العقیقی، ابن نسابه، کتاب المعقبین من ولد الامام امیرالمؤمنین، تحقیق محمد الکاظم، نشر کتابخانه آیةالله مرعشی، قم، چاپ اول: 1380ش.
  2. ابن اثیر، عزالدین شیبانی، الکامل فی التاریخ، دار صادر، بیروت، 1385ق.
  3. اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، نشر فرهنگ اسلامی،تهران، چاپ دوم: همان، دارالکتب، قم، چاپ دوم: 1385ق.
  4. اشعری، ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، بی‌جا، چاپ دوم: 1405ق.
  5. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق دکتر سهیل زکار و دکتر زرکلی، دارالفکر، بیروت، چاپ اول: 1420ق.
  6. بخاری، ابونصر، سر السلسلةالعلویة فی انساب السادة العلویه، تحقیق مهدی رجایی، نشر کتابخانه آیةالله مرعشی، قم، چاپ اول: 1432ق.
  7. براقی نجفی، سیّد حسین، تاریخ کوفه، ترجمه سعید راد رحیمی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول: 1381ش.
  8. حسن، حسن ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام، ترجمه ابوالقاسم پاینده، انتشارات جاویدان، تهران، چاپ پنجم: 1362ش.
  9. حسینی (عاملی)، جعفر مرتضی، زندگی سیاسی هشتمین امام، ترجمه سیدخلیل خلیلیان، نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1362ش.
  10. سیوطی، عبدالرحمان ابوبکر، تاریخ الخلفاء، دارالقلم، بیروت، چاپ اول: 1406ق.
  11. ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، عیون اخبار الرضا7، ترجمه علی‌اکبر غفاری، تهران، چاپ پنجم: 1389ش.
  12. القرشی، باقر شریف، حیاة الامام موسی بن جعفر7، نشر الآداب، نجف، چاپ دوم: 1389ش.
  13. ذهبی، شمس‌الدین، سیر اعلام النبلاء، مؤسسة الرساله، بیروت، چاپ سوم: 1405ق.
  14. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، بی‌تا.
  15. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، نشر التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  16. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج47 و 48، نشر مکتبة الاسلام، تهران، 1396ق.
  17. مسعودی، ابوالحسن، مروج الذهب، دارالهجره، قم، چاپ دوم: 1404ق.
  18. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة الائمه، ترجمه رسولی محلاتی، انتشارات علمیه الاسلامیه، تهران، بی‌تا.
  19. یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، دار صادر، بیروت، بی‌تا.