نقد و بررسی دیدگاه آیة الله معرفت در نسخ نشدن آیه نجوی (مجادله/12)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

. استادیار دانشکده تفسیر و معارف قرآن قم

چکیده

آیه نجوی از آیاتی است که در نسخ آن اختلاف نظر وجود دارد. گروهی از معاصران حکم آیه را منسوخ نمی‌دانند. استاد معرفت; از کسانی است که در آخرین نظریاتش نسخ آیه را منکر شده و معتقد است حکم آیه حکم حکومتی است که برای شرایط خاص، شخص خاص و زمان خاص تشریع می‌شود، قانون شریعت نیست که تغییر نکند. و آیه نجوی دارای پیامی همیشگی و پا برجاست، تا مراجعه به سران مسئول در مسائل کلان و ارزشمند کشوری و دینی بوده باشد، نه در مسائل ریز و کم‌ارزش. با این حال، سیاق آیات و قرائن و شواهدی که در آنهاست، روایات فراوان و اجماع علما، نسخ آیه  را تایید می‌کند. روایات متعدد و معتبری دلالت دارد بعد از نزول آیه مذکور، تنها علی(ع) به آن عمل کرد و آن‌گاه نسخ شد. این آیه به اتفاق نظر علمای فریقین، فضیلتی برای آن حضرت است. این مقاله به  نقد و بررسی دیدگاه استاد در اِحکام  آیه نجوی پرداخته و با دلائل متقن به ویژه روایات، نسخ آیه را اثبات نموده و این حقیقت  - که خداوند این آیه را فرو فرستاد تا ولیّ خود (علی) را به سبب فضیلتی که برای دیگر اولیائش قرار نداده است از آنان جدا نماید - به خوبی تبیین می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of the Viewpoint of Ayatollah Ma‘rifat concerning the Non-Abrogation of the Verse of Najwā (Sūrat al-Mujādila, Verse 12)

نویسنده [English]

  • Sayyid ‘Abd al-Rasūl Husaynīzāde
چکیده [English]

verse of najwā (secret talk) is among the verses that is controversial in its abrogation. Some of the contemporary scholars do not regard the ruling of this verse as abrogated. Ayatollah Ma‘rifat is among those who have denied the abrogation of the verse in his latest views, believing that the ruling in this verse is an administrative one that has been legislated for specific conditions, a specific person, and a specific time and that ruling is not legal law (shari‘ā) that shall not be altered. The verse of najwā contains a permanent and established message. This article, with firm evidence, especially from among traditions, proves the abrogation of the verse and well explains the fact that God revealed this verse in order to distinguish His walī,Imam ‘Alī (A.S.), from His other awliyā because of the excellence that He has granted to him.

کلیدواژه‌ها [English]

  • abrogation
  • verse of najwā
  • verse of ishfāq
  • abrogation of a ruling
  • excellences of Imam ‘Alī (A.S.)
  • Ayatollah Ma‘rifat

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. آلوسى، محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانى، تحقیق محمدحسین عرب، بیروت، دارالفکر، 1997م.
  3. ابن ابى حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، چاپ اول، بیروت، المکتبة العصریة، 1999 م.
  4. ابن العربی، ابوبکر محمد بن عبداللَّه، احکام ‏القرآن، تحقیق على محمد البجاوى، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
  5. ابن العربی، قاضی ابوبکر، العواصم و القواصم فی تحقیق مواقف الصحابه بعد وفاه النبی9، قاهره، مکتبه السنه، بی‌تا.
  6. ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، منهاج السنةالنبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، تحقیق محمد رشاد سالم، سعودی، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیه، 1406ق - 1986م.
  7. ابن جوزى، عبدالرحمن بن على، ناسخ القرآن و منسوخه، تحقیق حسین سلیم اسد، بیروت، دارالثقافة العربیه، 1990 م.
  8. ابن حبان، صحیح ابن حبان، تحقیق شعیب الأرنؤوط، چاپ دوم: 1414ق/1993م.
  9. ابن حجر، أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، دار المعرفة - بیروت، 1379).
  10. ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون (مقدمة ابن خلدون، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چهارم.
  11. ابن عاشور، محمد طاهر، التحریر و التنویر، (نرم افزار جامع التفاسیر).
  12. ابن کثیر، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، نشر دارالمعرفه.
  13. ابوحیان، محمدبن یوسف، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت، دارالفکر، 1992 م.
  14. بحرانى، سید هاشم، البرهان فى تفسیر القرآن، تحقیق گروهى از محققان، بیروت، موسسة اعلمى، 1999 م.
  15. بیضاوى، عبداللَّه بن عمر، تفسیر البیضاوى، بیروت، اعلمى، 1990 م.
  16. ترمذی، سنن الترمذی، تحقیق و تصحیح عبدالرحمن محمد عثمان، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت، 1403 - 1983م.
  17. ثعلبی نیشابوری، احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1422ق.
  18. جبرى، عبدالمتعال، لا نسخ فى القرآن لماذا، قاهره، مکتبة وهبه، 1980 م.
  19. جنابذه، سلطان محمد، بیان السعاده، چاپ دوم: بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، 1408ق.
  20. حویزى،  شیخ عبدعلى بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق سید هاشم رسولى محلاتى، چاپ چهارم: قم، اسماعیلیان، 1373 ش.
  21. خازن، على بن محمد، لباب التاویل فى معانى التنزیل‏، تصحیح محمد على شاهین‏، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1995 م.
  22. خطیب، عبدالکریم، التفسیر القرآنى للقرآن، قاهره، دارالفکر العربى.
  23. خویى، ابوالقاسم، البیان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم، بیروت، دارالزهراء، 1987م.
  24. زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، المکتبة العصریه، 1425ق.
  25. زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن‏حقائق غوامض التنزیل، قم، ادب الحوزه، 1414ق.
  26. السخاوى‏، على بن محمد بن عبد الصمد، جمال القراء و کمال الإقراء، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیه‏، 1419ق/1999م.
  27. سمرقندى، نصر بن محمد، تفسیر السمرقندى (بحرالعلوم) تحقیق محمدعلى معوّض، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1993م.
  28. شاذلی، سید بن قطب بن ابراهیم،‏ فى ظلال القرآن‏، بیروت- قاهره‏، دارالشروق، ‏1412ق‏.
  29. سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، بیروت، دارالمعرفه، 1992م.
  30. ــــــــــ ، الاتقان فى علوم القرآن، تحقیق دکتر مصطفى دیب البغا، چاپ دوم: بیروت، دار ابن‏کثیر، 1993 م.
  31. شوکانى،  محمد بن على بن محمد، فتح القدیر، بیروت، دارالمعرفه.
  32. طباطبایى، محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم: قم، اسماعیلیان، 1412ق.
  33. طبرسى، فضل بن الحسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1986م.
  34. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان، تحقیق صدقى جمیل عطار، بیروت، دارالفکر، 1995م.
  35. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، چاپ سوم: بیروت، دار احیاء التراث العربى‏، 1420ق‏.
  36. فراهیدی، خلیل بن احمد، ترتیب کتاب العین، اعداد محمد حسن بکایی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1414م.
  37. فیروزآبادى، محمد بن یعقوب، بصائر ذوى التمییز فى کتاب اللّه العزیز، بیروت، المکتبة العلمیه.
  38. قرطبى،  محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، چاپ پنجم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1994م.
  39. مراغى، احمد مصطفى، تفسیرالمراغى، چاپ دوم: بیروت، داراحیاءالتراث العربى، 1985م.
  40. مصطفى زید، النسخ فى القرآن الکریم، بیروت، دارالفکر.
  41. معرفت، محمدهادى، التمهید فى علوم القرآن، چاپ دوم، قم، مرکز مدیریت حوزه، 1408 ق.
  42. ــــــــــ ، «نوآوری‌ها و نظرات جدید»، بینّات، ش44، ص67.
  43. ــــــــــ ، «نسخ در قرآن در تازه‌ترین دیدگاه‌ها»، بینّات، شماره۴۴، سال یازدهم، ص۱۰۷- ۹۹.
  44. ابن العربى، ابوبکر محمد بن عبداللَّه، الناسخ والمنسوخ فى القرآن الکریم، تحقیق زکریا عمیرات، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1997 م.
  45. حاکم نیشابوری، محمد بن محمد، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق یوسف مرعشی، بیروت، دارالمعرفه، 1406ق.
  46. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، علوم القرآن عند المفسرین، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1375ش.
  47. مکى بن ابى‏طالب قیسی، الایضاح لناسخ القرآن و منسوخه، تحقیق احمد حسن فرحات، جده، دارالمناره، 1986م.
  48. ملاحویش آل غازى، عبدالقادر، بیان المعانى، دمشق، مطبعة الترقى، 1382ق.
  49. میبدى، رشید الدین ابوالفضل، کشف الاسرار و عد‌ّة الابرار، به کوشش على اصغر حکمت، چاپ ششم، تهران، انتشارات دانشگاه، 1376ش.
  50. نحاس، احمد بن محمد، الناسخ والمنسوخ فى کتاب‏اللّه عزّوجلّ، تحقیق سلیمان ابن ابراهیم، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1991م.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار