حشر حیوانات از دیدگاه علامه طباطبایی و فخر رازی

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

بنیاد پژوهشهای اسلامی – گروه کلام جدید و دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

حشر حیوانات یکی از مسائل مطرح در بحث معاد است. قرآن‏کریم با تشبیه حیوانات به انسان‌ها، حشر را برای آنها ثابت کرده است. از دیدگاه علامه طباطبایی شباهت حیوانات به انسان‌ها در برخورداری از شعور و گونه‌ای قدرت تعقل است و دلیل حشر آنها هم احقاق حقوق است. فخررازی به صورت تلویحی این شباهت را پذیرفته است، اما در مورد هدف حشر اظهار نظر مشخصی نکرده است. اثبات اختیار، تکلیف و حقوق خاص، از جمله پیامدهای پذیرش حشر حیوانات است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Animals’ Resurrection from the Viewpoint of ‘Allāma Tabātabā’ī and Fakhr Rāzī

نویسنده [English]

  • ruhollah zynali
faculty member of Islamic knowledge group in hakim sabzevari university.
چکیده [English]

The animals’ resurrection is one of the issues brought up while discussing about Resurrection. Likening animals to human beings, the Holy Qur’ān has proved their resurrection. From the viewpoint of ‘Allāma Tabātabā’ī, the similarity of animals to human beings is in their enjoyment of consciousness (shu‘ūr) and a kind of reasoning power; and the reason behind their resurrection is petition of rights. Fakhr Rīzī has implicitly accepted this similarity; however, he has not made any specific comment about the purpose of the animals’ resurrection. Proof of free will, obligation, and special rights is among the outcomes of accepting animals’ resurrection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • animals’ resurrection
  • similarity of animals to human beings
  • purpose of resurrection
  • outcomes of animals’ resurrection
  • the purpose of resurrection
  1. قرآن کریم.
  2. ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، بیروت، دار المرتضی، بی‌تا.
  3. ـــــــــــــــ ، من لایحضره الفقیه، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیه، 1393ق.
  4. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ سوم: بیروت،دار صادر، 1414ق.
  5. اشعری، ابوالحسن، اللمع فی الردّ علی اهل الزیغو البدع، تصحیح حموده غرابه، قاهره، بی‌نا، 1955م.
  6. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، 1416ق.
  7. جوهری، اسماعیل بن حماد، صحاح اللغة و تاج العربیه، تصحیح امیل بدیع یعقوب، بیروت، مکتبة لبنان، 1993م.
  8. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات فی غریب القرآن، دمشق، بیروت، دار العلم، الدار الشامیه، 1412ق.
  9. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم: قم، جامعة المدرسین، 1417ق.
  10. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم: تهران، ناصر خسرو، 1372ش.
  11. طریحى، فخر‌الدین، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، چاپ سوم: تهران، کتابفروشی مرتضوی، 1375ش.
  12. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  13. عروسى حویزى، عبدعلى بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم: قم، انتشارات اسماعیلیان، 1415ق.
  14. فخرالدین‌ رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، چاپ سوم: بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
  15. ـــــــــــــــ ، محصل افکار المتقدمین و المتأخرین، بیروت، دار الکتاب العربی، 1404ق.
  16. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، چاپ دوم: قم، انتشارات هجرت، 1410ق.
  17. فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق حسین اعلمی، چاپ دوم: تهران، انتشارات الصدر، 1415ق.
  18. قاضی عبدالجبار، شرح الأصول الخمسه، تصحیح عثمان، عبدالکریم، القاهره، مکتبة وهبه، 1384ق.
  19. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، تهران، دار الکتب الاسلامی، بی‌تا.
  20. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز نشر آثار العلامه المصطفوی، 1385ش.