مشکوة

حجیّت احادیث اهل‏بیت‏(ع)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه فردوسى مشهد

چکیده

جایگاه اهل‌بیت پیامبر(ع) و امامان معصوم به ویژه بُعد علمی و حجیّت کلام آنان از موضوعاتی است که مورد توجّه بزرگان اسلام بوده است. این مقاله با استناد به دو منبع مهم قرآن و حدیث (آیة تطهیر و حدیث ثقلین) با نگاهی تحلیلی و توصیفی (با استفاده از منابع اصلی) در مقام اثبات این فرضیه برآمده که: کلام و سخن اهل بیت(ع) همچون کلام پیامبر(ص) نسبت به مسلمانان حجّت و تکلیف‌آور است. نویسنده در استدلال به آیة تطهیر، این را یک امر تکوینی می‌داند که قطعاً تخلّف مراد از اراده خداوند محال است و در مورد استناد به حدیث ثقلین، جداناپذیری قرآن و عترت را، نتیجه محتوای این حدیث می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Authenticity of the Traditions of Ahl al-Bayt (A.S.)

نویسنده [English]

  • ‘Abd al-Karīm ‘ Abd Allāhī

چکیده [English]

The status of the Household of the Prophet (S.A.W.) and the Infallible Imams (A.S.), especially the scholarly dimension of their sayings is among the issues of interest to the dignitaries of Islam. With reference to the two significant Qur’ānic and ḥadīth sources (the verse of taṭhīr and the ḥadīth of thaqalayn), this article undertakes to prove with an analytical and descriptive perspective (using the original sources) the hypothesis that the words and speeches of the Ahl al-Bayt (A.S.) like that of the Prophet (S.A.W.) are authoritative and obligatory for the Muslims. In referring to the verse of taṭhīr as evidence, the writer states that it is impossible for the object of will (murād) to violate the will of Allah; as for ḥadīth of thaqalayn, he regards the inseparability of the Qur’ān and ‘itrat (the progeny of the Prophet – S.A.W.) as the outcome of this ḥadīth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authenticity
  • traditions of the Ahl al-Bayt
  • the verse of taṭhīr
  • ḥadīth of thaqalayn
  1. آلوسى، ابوالفضل شهاب الدین سیدمحمود آلوسى بغدادى، شافعى (م1270ق)، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانى، دارالفکر، بیروت - لبنان 1417ق / 1997 م.
  2. ابن اثیر، مجد الدّین ابوالسّعادات، مبارک بن محمّد بن اَثیر جَزَرِىّ (544 - 606ق)، النّهایة فى غریب الحدیث والأثر، دارالکتبالعلمیّة، بیروت - لبنان، 1418ق/ 1997م.
  3. ابن حَجَر، حافظ شهاب الدّین، ابوالفضل ابن على عَسْقلانى، معروف به ابن حَجَر عَسْقَلانى (773 - 852ق)، الإصابة فى تمییز الصّحابه، چاپ مصر، 1396ق/ 1976م.
  4. ابن سعد، محمّد بن سعد بن منیع زُهرى بَصْرىّ (168 - 230ق)، الطبقات الکبرى، دار صادر للطباعة والنشر، 1377ق/ 1958م.
  5. ابن عبدالبَرّ، ابوعُمر یوسف بن عبدالله بن محمّد ابن عبدالبَرّ قُرْطُبِىّ (368 - 463ق)، الأستیعاب فى مَعرفة الأصحاب، چاپ مصر، 1396ق/ 1976 م.
  6. ابن عساکر، حافظ ابوالقاسم علىّ بن حسن ابن هِبَة الله بن عبدالله شافعى، (499 - 571ق)، تاریخ مدینة دِمَشْق، دارالفکر، بیروت - لبنان، 1415ق.
  7. ابن کثیر، حافظ عمادالدین ابوالفداء اسماعیل ابن کَثیر دِمَشْقِىّ (701 - 771ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت - لبنان، بى‌تا.
  8. ابن منظور، ابوالفضل جمال‌الدّین محمّد بن منظور (630 - 711ق)، لسان العرب، داراحیاء التُّراث العربى، بیروت - لبنان، 1408ق/ 1988 م.
  9. احمد بن حَنْبَل شَیْبانِىّ (164 – 241ق)، مُسنَد الإمام احمد بن حنبل، (دوره شش جلدى)، المکتب الإسلامى، دار صادر، بیروت، 1389ق/ 1969 م.
  10. بروجردى، حاج آقاحسین طباطبایى (1292 - 1381ق = 1340 ش)، جامع أحادیث الشیعة، مطبعه علمیّه قم، 1399ق.
  11. تِرْمِذِىّ، ابوعیسى محمّد بن عیسى بن سوره ترمذى (م 297ق)، سُنَن التّرمِذى، دارالکتب العلمیّه، بیروت - لبنان، 1424ق / 2003م.
  12. تَفْتَازانِىّ، سعدالدّین مسعود بن عُمر بن عبدالله هروى شافعى خراسانى (م791ق)، المُطَوَّل فى شرح تلخیص المفتاح، المکتبة العلمیّة الإسلامیّه، تهران، 1374ق.
  13. جَصّاص، ابوبکر احمد بن على رازى (م370ق)، أحکام القرآن، دارالکتب العلمیّه، بیروت - لبنان، 1415ق.
  14. حاکم نیشابورى، حافظ ابوعبدالله محمّد بن عبدالله (321 - 405ق)، المستدرک على الصّحیحَیْن (دوره چهار جلدى)، دارالکتب العلمیّه، بیروت - لبنان، 1411ق / 1990 م.
  15. حاکم حَسْکانیّ، حافظ ابوالقاسم عُبَیْد الله ابن عبدالله بن احمد بن محمّد (م490ق)، شواهد التَّنزیل، مؤسّسه اَعلمى بیروت - لبنان، 1393ق/ 1974 م.
  16. حکیم، سیدمحمدتقى، الأصول العامّة للفقه المُقارَن، مرکز الطباعة والنشر للمجمع العالمى لأهل البیت‏(ع) چاپ دوم: 1427ق.
  17. خطیب بغدادى، حافظ ابوبکر احمد بن على بن ثابت (392 – 463ق)، تاریخ بغداد، مطبعة السّعاده، بمصر، 1349ق.
  18. ذَهَبِىّ، ابو عبدالله محمّد بن احمد بن عثمان ذَهَبِىّ (673 - 748ق)، دارإحیاء الکتب العربیّه، 1382ق.
  19. راغب اصفهانى، ابوالقاسم حسین بن محمّد ابن مفضل (م 502ق)، المُفردات فى غریب القرآن، کتابفروشى مرتضوى، تهران، بى‌تا.
  20. زَبِیدىّ، محمّد بن عبدالرزاق حسینى یَمانى حنفى، مشهور به سیدمرتضى (1145 - 1205ق)، تاج العروس مِنْ دُرَر القاموس.
  21. زَمَخْشَرِىّ، جارالله محمود بن عمر، حنفى (م528ق)، الکشّاف...، دارالکتاب العربى، بیروت - لبنان، بى‌تا.
  22. سُیُوطِىّ، جلال الدّین عبدالرّحمان بن ابى‏بکر ابن محمّد شافعى (849 - 911ق)، الإتقان فى علوم القرآن، چاپ پنجم: 1422ق.
  23. ـــــــــــــــ ، الدُّرُّ المنثور ...، دارالمعرفة للطباعة و النشر، بیروت - لبنان.
  24. شرف الدین، سیدعبدالحسین (1290 - 1377ق)، المراجعات، تهران، بى‌تا.
  25. طَبَرانِىّ، حافظ ابوالقاسم سلیمان بن احمد طبرانى (260 - 360ق)، المعجم الکبیر، داراحیاء التُّراث العربى، 1404ق.
  26. طبرى، ابوجعفر محمّد بن جَرِیر (224 - 310ق)، جامع البیان...، تحقیق محمود محمّد شاکر، دارالفکر، بیروت، 1415ق.
  27. طبرى، حافظ مُحب‌ّ‌‌الدّین احمد بن عبدالله طبرى (615 - 694ق)، ذخائر العُقبى...، دارالمعرفه، بیروت، 1974 م.
  28. فیروزآبادى، مجدالدّین محمّد بن یعقوب (729 - 817ق)، القاموس المحیط .
  29. قُرْطُبِىّ، ابوعبدالله محمّد بن احمد بن ابى‏بکر (578 - 671ق)، الجامع لأحکام القرآن، دارالفکر للطباعة و النشر، 1414ق.
  30. مُتّقى هندى، علاءالدّین علىّ متّقى بن حسام الدّین هندى (م 975ق)، کنز العُمّال...، مؤسّسة الرّساله، بیروت، 1409ق.
  31. مُسلم نیشابورى (م261ق)، صحیح مُسلم، دارالکتب العلمیّه، بیروت - لبنان، 1419ق / 2006 م.
  32. مقدّس اردبیلى، احمد بن محمّد (م993ق)، مجمع الفائدة و البرهان فى شرح إرشاد الأذهان، چاپ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406ق.
  33. واحدى، ابوالحسن علىّ بن احمد بن محمّد بن علىّ واحدى، أسباب نزول القرآن، چاپ ریاض، عربستان سعودى، 1426ق / 2005م.
  34. هَیْثَمِىّ، احمد بن حَجَر هَیْثَمِىّ مکّى (899 – 974ق)، الصّواعق المُحرقة فى الرَّدّ على‏ أهل البِدَع و الزّندقة، چاپ مصر، 1312ق.
مشکوة

دوره 30، شماره 2 - شماره پیاپی 111
تابستان 1390
صفحه 19-35