مشکوة مشکل‌الحدیث و سهم آن در مجموعه دانش‌های حدیثی
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اقلید
چکیده
سنت به عنوان گسترده‌ترین منبع دریافت قوانین و احکام شرع مقدس اسلام از اهمیت بسزایی برخوردار است. علومی که به این منبع می‌پردازند، علوم حدیثی نامیده می‌شوند که سه بخش «مصطلح الحدیث»، «رجال الحدیث» و «فقه الحدیث» را دربر می‌گیرد. مختلف الحدیث و مشکل‌الحدیث نیز به عنوان شاخه‌های فقه‌الحدیث از طلایه‌داران این رسالت عظیم هستند؛ اما سهم مشکل‌الحدیث در این مجموعه موضوعی است که در مقاله حاضر بررسی خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Mushkil al-Hadīth and its Role in the Collection of Hadīth Sciences
نویسنده [English]
- Muhammad Mahdī Mas‘ūdī
چکیده [English]
Traditions are of great importance as the most widespread source of receiving rules and precepts of the sacred law of Islam. Sciences that deal with this source are called hadīth sciences, which consist of three parts of mustalah al-hadīth (classification of hadīth), rijāl al-hadīth (study of the transmitters of hadīth), and fiqh al-hadīth (science of hadīth which deals with legal judgments). Mukhtalif al-hadīth (contradictory hadīth) and Mushkil al-hadīth (difficult hadīth), as branches of fiqh al-hadīth, are also among the pioneers of this great task, but the contribution of Mushkil al-hadīth in this collection is the topic addressed in the present article.
کلیدواژه‌ها [English]
- Hadīth Sciences
- mushkil al-hadīth
- fiqh al-hadīth
- ikhtilāf al-hadīth
- ابراهیم انس، عبدالحلیم منتصر و...، المعجم الوسیط، دارالدعوة، استانبول، 1410ق.
- ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم، دَرء تعارض العقل و النقل، دارالکنوز الأدبیة، بی‌تا، بی‌جا.
- ابن الجوزی، ابی‌الفرج عبدالرحمان، کشف المشکل من حدیث الصحیحین، دارالوطن، ریاض، 1418ق.
- ابن فارس، ابی‌الحسین احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغة، مکتب الاعلام الإسلامی، قم، 1404ق.
- ابن فورک، ابی‌بکر، مشکل‌الحدیث و بیانه، عالم الکتب، بیروت، 1405ق.
- ابن قتیبه، ابی‌محمد عبدالله بن مسلم، تأویل مختلف الحدیث، دارالکتب العلمیة، بیروت، بی‌تا.
- ابن منظور، لسان العرب، دار احیاء التراث العربی، 1405ق.
- احسانی‌فر لنگرودی، محمد، اسباب اختلاف الحدیث، دارالحدیث، 1385ش.
- انصاری، حسن، سهم سید عبدالله شبّر در نزاع میان اصولی و اخباری، سایت کاتبان (www.kateban.com).
- حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون (به همراه ترجمه لاتین، غوستاف فلوغل)، دار صادر، بیروت، بی‌تا.
- دیلمی، حسن بن ابی‌الحسن، اعلام الدین، مؤسسة آل البیت:، قم، 1408ق.
- حسینی، سید احمد، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آیة الله مرعشی، نشر کتابخانه آیة‌الله مرعشی، قم، 1370و1371ش.
- حماد، دکتر نافذ حسین، مختلف الحدیث بین الفقهاء و المحد‌ّثین، دارالوفاء، مصر، 1414ق.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آل‌البیت:، قم، 1409ق.
- سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، مؤسسة الامام الصادق(ع)، قم، 1422ق.
- صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه، معانی الاخبار، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1361ش.
- الطریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، نشر الثقافة الاسلامیة، 1408ق.
- طباطبایی، سید محمد کاظم، روش فهم حدیث، جزوه درسی دانشکده علوم حدیث، قم.
- طبری، ابی‌جعفر، تهذیب الآثار، مطبعة المدنی، قاهره، 1402ق
- طبری، ابی‌جعفر، تهذیب الآثار (الجزء المفقود)، دراسة و تحقیق علی‌رضا بن عبدالله بن علی‌رضا، دار المأمون للتراث، بیروت، 1416ق.
- الطحاوی، ابی‌جعفر احمد بن محمد بن سلامة، مشکل‌الآثار، مطبعة مجلس دائرة‌المعارف النظامیة، هند، حیدرآباد دکن، 1333ق.
- الطحاوی، ابی‌جعفر احمد بن محمد بن سلامة، مشکل‌الآثار، مؤسسة الرسالة، بیروت، 1415ق.
- الطوسی، ابی‌جعفر محمد بن الحسن، الفهرست، مؤسسة نشر الفقاهة، 1417ق.
- طهرانی، آقا بزرگ، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، دارالاضواء، بیروت، بی‌تا.
- عتر، دکتر نورالدین، منهج النقد فی علوم الحدیث، دارالفکر، دمشق، 1412ق.
- العسعس، ابراهیم، دراسةنقدیة فی علم مشکل الحدیث، بیروت، 1416ق.
- کراجکی، ابوالفتح، کنز الفوائد، دارالذخائر، قم، 1410ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1365ش.
- مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، بیروت، 1411ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق.
- مدنی بجستانی، سید محمود، فرهنگ کتب حدیثی شیعه، شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1385ش.
- مرعشی نجفی، سید محمود، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آیة‌الله مرعشی نجفی، قم، 1383ش.
- موسوی و متقی، میر محمود و حسین، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آیة‌الله مرعشی نجفی، کتابخانه آیة‌الله مرعشی نجفی، قم، 1382ش.
- مسعودی، عبدالهادی، روش فهم حدیث، سمت، 1384ش.
- معارف، مجید، «ضوابط فهم حدیث در لسان اهل بیت:»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال اول، ش1، 1383ش.
- النجدی القمیصی، عبدالله بن علی، مشکلات الأحادیث النبویة و بیانها، المجلس العلمی السلفی، پاکستان، 1406ق.
- نراقی، ملا محمد مهدی، مشکلات العلوم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367ش .
- نجاشی، ابی‌العباس احمد بن علی، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی، 1416ق.
- النعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، مکتبة الصدوق، تهران، 1397ق.
- النووی الشافعی، محی‌الدین ابوزکریا یحیی ابن شرف الدین، التقریب و التیسیر لمعرفة سنن البشیر النذیر فی اصول الحدیث، مؤسسة الکتب الثقافیة، 1406ق.
)