شناخت گویندۀ سخن و تأثیر آن بر وقف در نقل‌های قرآنی

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی

چکیده

در نقل قول‌های قرآن، شخصیت‌های متعدد _ اعم از انسان و غیر انسان _ به سخن درآمده‌اند و در این میان، گاه کیستی صاحب سخن، میان دو یا چند وجه مردّد است. تردید فهمندۀ قرآن در تشخیص صاحب سخن، ذهن وی را به بازیگری می‌کشاند، گرچه گاه، قرینۀ سیاق، وجه راجح را بارز می‌کند.
از دیگر سو، ابهام در شناسایی قائل سخن و اختلاف دربارۀ آن، می‌‌‌تواند به اختلاف در محلّ قطع کلام به وقت تلاوت بینجامد. تحقیق حاضر بر آن است تا با گردآوری و عرضۀ شواهد، اثر اختلاف در کیستی قائلان اقوال را بر تعیین موضع وقف یا نوع وقف آشکار سازد. مدّعا آن است که محلّ وقف در آیات قرآن یا درجۀ اهمیت آن، از اختلافات اهل تفسیر در تشخیص صاحبان سخن، اثر پذیرفته است. افزون بر این، وقف بر واژگانی معیّن، راهکاری برای نشان دادن گسستگی میان قائلان اقوال گشته و انتقال از یک صاحب سخن به دیگری را وضوح بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Speaker Recognition and its Effect on Pause in Qur’anic Quotations

نویسنده [English]

  • Ruhollah Najafi
چکیده [English]

In the Qur'anic quotations, various characters, human and non-human, have spoken and sometimes there is doubt about the source of the speech between two or more sources. The reader's hesitation in recognizing the speaker infects his mind, although sometimes the context reveals the preferred speaker. On the other hand, ambiguity in identifying the speaker and disagreement can lead to differences in the place of pause at the time of recitation. The present study tries to collect and present evidence to reveal the effect of differences in the identity of speakers on determining the position or the type of pause. It is claimed that the place and importance of pause in the Qur'an verses has been influenced by the commentators’ differences in distinguishing the speakers. In addition, pause on certain words has become a way of showing the disconnection between speakers and clarifying the transmission from one speaker to another.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pause and beginning
  • place of pause
  • cause of pause
  • Qur'anic quotations

مراجع

  1. ابن انباری، محمد بن قاسم بن بشار، إیضاح الوقف و الابتداء، تحقیق محیی‌الدین رمضان، مجمع اللغة العربیه، دمشق، 1390ق.
  2. ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، دار الکتاب العربی، بیروت، 1431ق.
  3. ابن عاشور، محمد طاهر، تفسیر التحریر و التنویر، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت، 1420ق.
  4. ابن عطیه، ابو محمد عبدالحق،  المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دار ابن حزم، بیروت، بی‌تا.
  5. ابن مهران، ابوبکر احمد بن حسین، المبسوط فی القرائات العشر، تحقیق سبیع حمزه حاکمی، مطبوعات مجمع اللغة العربیه، دمشق، بی‌تا.
  6. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد، 1366ش.
  7. اخفش اوسط، سعید بن مسعده، معانی القرآن، تحقیق ابراهیم شمس‌الدین، دار الکتب العلمیه، بیروت، 2011م.
  8. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، المکتفی فی الوقف و الابتداء فی کتاب الله عزّ وجلّ، تحقیق یوسف عبدالرحمن المرعشلی، مؤسسة الرساله، بیروت، 1404ق.
  9. زرکشی، بدرالدین محمد بن عبداللّه،  البرهان فی علوم القرآن، تحقیق ابوالفضل الدمیاطی، دار الحدیث، قاهره، 1427ق.
  10. زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، دار الکتاب العربی، بیروت، 1429ق.
  11. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد سالم هاشم، منشورات ذوی القربی، بی‌جا، 1422ق.
  12. شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، دار الکتاب العربی، بیروت، 1430ق.
  13. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسۀ دار المجتبی، قم، 1430ق.
  14. طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری: جامع البیان عن تأویل آی القرآن، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  15. قیسی، ابو محمد مکی بن ابی‌‌‌طالب، الهدایة الى بلوغ النهایة، جامعة الشارقه، شارجه، 1429ق.
  16. نحاس، ابوجعفر احمد بن محمد، القطع و الائتناف، تحقیق عبدالرحمن بن ابراهیم، دار عالم الکتب، ریاض، 1413ق.
  17. واحدی، ابوالحسن علی بن احمد، التفسیر البسیط، جامعة الامام محمد بن سعود، ریاض، 1430ق.

 

1.   ابن انباری، محمد بن قاسم بن بشار، إیضاح الوقف و الابتداء، تحقیق محیی‌الدین رمضان، مجمع اللغة العربیه، دمشق، 1390ق.

2.   ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، دار الکتاب العربی، بیروت، 1431ق.

3.  ابن عاشور، محمد طاهر، تفسیر التحریر و التنویر، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت، 1420ق.

4.  ابن عطیه، ابو محمد عبدالحق،  المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دار ابن حزم، بیروت، بی‌تا.

5.  ابن مهران، ابوبکر احمد بن حسین، المبسوط فی القرائات العشر، تحقیق سبیع حمزه حاکمی، مطبوعات مجمع اللغة العربیه، دمشق، بی‌تا.

6.  ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد، 1366ش.

7.  اخفش اوسط، سعید بن مسعده، معانی القرآن، تحقیق ابراهیم شمس‌الدین، دار الکتب العلمیه، بیروت، 2011م.

8.  دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، المکتفی فی الوقف و الابتداء فی کتاب الله عزّ وجلّ، تحقیق یوسف عبدالرحمن المرعشلی، مؤسسة الرساله، بیروت، 1404ق.

9.   زرکشی، بدرالدین محمد بن عبداللّه،  البرهان فی علوم القرآن، تحقیق ابوالفضل الدمیاطی، دار الحدیث، قاهره، 1427ق.

10.زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، دار الکتاب العربی، بیروت، 1429ق.

11.سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد سالم هاشم، منشورات ذوی القربی، بی‌جا، 1422ق.

12.  شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، دار الکتاب العربی، بیروت، 1430ق.

13.طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسۀ دار المجتبی، قم، 1430ق.

14.  طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری: جامع البیان عن تأویل آی القرآن، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.

15.  قیسی، ابو محمد مکی بن ابی‌‌‌طالب، الهدایة الى بلوغ النهایة، جامعة الشارقه، شارجه، 1429ق.

16.  نحاس، ابوجعفر احمد بن محمد، القطع و الائتناف، تحقیق عبدالرحمن بن ابراهیم، دار عالم الکتب، ریاض، 1413ق.

17.واحدی، ابوالحسن علی بن احمد، التفسیر البسیط، جامعة الامام محمد بن سعود، ریاض، 1430ق.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار