بررسی رویکرد تفسیر «مشکاة» اثر محمدعلی انصاری

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تفسیر مشکاة اثری از محمدعلی انصاری است که تاکنون هفده جلد از آن به چاپ رسیده است. رویکرد مؤلف، کشف معنای آیات در جهت تبیین هدف قرآن؛ یعنی «هدایتگری» است. مکتب تفسیری او را باید ادامۀ راه مفسرانی همچون سبزواری در مواهب الرحمن و بلاغی در آلاء الرحمن دانست که رنگ و بوی مباحث لغوی و واژگانی بر آنها غلبه دارد. سعی مؤلف بر آن است تا با توجه به تخصصش در واژه‌شناسی، ابتدا با پرداختن به معنای هر واژه به اوج بلاغت قرآن اشاره کند. وی در تفسیر آیه از تمام ظرفیت‌های ادبی، عقلی، علمی، تربیتی، عرفانی، اجتماعی و...کمک می‌گیرد تا مطالب را برای مخاطب به عینیت درآورد؛ از این رو باید این تفسیر را از جمله تفاسیر اجتهادی-جامع نامید. استفاده از اشعار عربی و فارسی نیز در این تفسیر، فراوان به چشم می­خورد. مؤلف مشکاة، روایات تفسیری و غیر تفسیری بسیاری را ذکر می‌کند و نگاهی گسترده به نهج‌البلاغه نیز دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methodology of “Tafsir Meshkat” by Mohammad Ali Ansari

نویسندگان [English]

  • Hossein Barati 1
  • Mohammad Hasan Rostamī 2
چکیده [English]

Tafsir Meshkat is a work by Mohammad Ali Ansari and seventeen volumes have been published so far. The author's approach is to discover the verses’ meaning in order to explain the purpose of the Qur'an; guidance. His commentary school should be considered as a continuation of the path of commentators such as Sabzavari in Mawāhib Al-Raḥmān and Balaqi in Ala' al-rahman, in which lexical issues prevail. The author tries to point to the rhetoric of the Qur'an according to the meaning of each word because of his specialty in lexicography. In interpreting a verse, he uses all literary, intellectual, scientific, educational, mystical and social capacities to make the material objective to the audience; therefore, this interpretation should be called jurisprudence and comprehensive interpretations. The use of Arabic and Persian poems in this commentary is also abundant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tafsir Meshkat
  • Ansari
  • interpretive method
  • commentary school
  • Qur’anic Sciences

مراجع

قرآن کریم.
نهج­البلاغه‏، تصحیح دکتر صبحی صالح، انتشارات هجرت، قم، 1404ق.
انصاری، محمدعلی؛ مشکاة (تفسیر قرآن)؛ ج 1، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1392ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 2، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1392ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 4، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1396ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 5، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1393ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 7، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1394ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 10، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1396ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 11، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1396ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 12، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1397ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 13، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1397ش.
­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ؛ ­­ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ ج 15، مشهد، انتشارات بیان هدایت نور، 1398ش.
بابایی، علی­اکبر، مکاتب تفسیری، انتشارات سمت/ پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه، تهران، 1381ش.
بحرانی، سید هاشم،  تفسیر البرهان، تصحیح قسم الدراسات الإسلامیة مؤسسة البعثة، مؤسسه بعثت، قم، 1374 ش.
حر عاملی، محمدبن­حسن،  وسائل الشیعه، مؤسسة آل البیت؟عهم؟، قم، 1409 ق.
خویی، سید ابوالقاسم،  البیان فی تفسیر القرآن، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئى‏، بی­نا، قم، بی­تا.
رضایی اصفهانی، محمدعلی، منطق تفسیر قرآن، مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، 1385 ش.
طباطبایى، سید محمد حسین،  المیزان فی تفسیر القرآن الکریم، دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ چهاردهم، 1417 ق.
کلینى، محمد بن یعقوب،  الکافی، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق‏.
معرفت، محمدهادی،  التمهید، مؤسسة النشر الاسلامى‏، قم، چاپ دوم، 1415ق.
­­__________ ، تاریخ قرآن، انتشارات سمت، تهران، چاپ پنجم، 1382ش.
موسوی سبزواری، سید عبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مؤسسۀ اهل بیت؟عهم؟، قم، چاپ دوم، 1409ق.
مهریزی، مهدی، «روایات تفسیری شیعه؛ گونه­شناسی و حجیت»، علوم حدیث، دورۀ 15، شمارۀ 1، بهار 1389ش.
 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار