بررسی قرآنی _ روایی راهکار تقواپیشگی برای مقابله با اضطراب و تحصیل آرامش

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشگاه یاسوج حوزه مشهد

2 حوزه مشهد-دانشگاه یاسوج

چکیده

< p>یکی از راهکارهای بسیار مهم قرآنی و روایی برای مقابله با اضطراب و تحصیل آرامش، تقواست، به گونه‌ای که در آیات و روایات نکات بسیاری دربارۀ آن یاد شده است. این تحقیق با روش تحلیل اطلاعات و مقارنۀ آراء در پی تبیین کیفیت مقابله با اضطراب و دستیابی به آرامش از طریق تقواپیشگی است. بر این اساس ابتدا مقدمات اساسی راهکار تقوا تبیین می‌شود، پس از آن کیفیت رفع اضطراب و تحصیل آرامش از طریق تقوا و در نهایت مراتب تقوا و نقش هر یک در تحصیل آرامش مورد بحث قرار می‌گیرد. از جمله نتایج تحقیق آنکه: 1_ از مقدمات اساسی راهکار تقوا، ترک غفلت، برانگیختن انگیزه‌های درونی همسو با اهداف الهی و حضور قلب است. 2- در کیفیت رفع اضطراب از طریق تقوا می‌توان پنج حوزه را معرفی کرد که تقوا نقشی بسزا در تحصیل آرامش و رفع اضطراب دارد: تبدیل مجهولات به معلومات؛ خارج کردن از بن‌بست‌ها؛ تسهیل در کسب رزق و روزی؛ جبران کردن اشتباهات پیشین و جذب کردن امدادهای الهی. 3_ مراتب تقواپیشگی به طور کلی به سه بخش تقسیم می‌شود: انجام واجبات و ترک محرمات؛ انجام مستحبات و ترک مکروهات و ذکر کثیر خداوند متعال. مرتبۀ سوم بیش از مراتب دیگر در تحصیل آرامش و رفع اضطراب تأثیرگذار است.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Qur''''''''''''''''anic and Traditions Study of Piety Technique to Deal with Anxiety and Achieving Peace

نویسندگان [English]

  • Mohammad Daneshnahad 1
  • Mohammad Hasan Vakili 2
1 Mashhad hozeh
2 Mashhad hozeh
چکیده [English]

< p >Piety is one of the most important Qur''''anic and tradition techniques to deal with anxiety and peace, as many points about it have been mentioned in Qur''''anic verses and traditions. This study seeks to explain the quality of coping with anxiety and achieving peace through the piety techniques with information analysis and comparison of votes’ methodology. Accordingly, at first the basic principles of the piety technique are explained, and then the quality of anxiety relief and achieving peace through the piety technique and finally the levels of piety and the role of each in achieving peace are discussed. Among the results of the research are: 1- One of the basic preconditions of the piety technique is to leave neglect, activate inner desires and the presence of the heart. 2- Regarding the quality of relieving anxiety through piety, five areas can be introduced that piety has a significant role in achieving peace and relieving anxiety: turning unknowns into information; getting out of deadlocks; facilitate earning a living; compensate for past mistakes and seek divine help. 3- The level of piety technique is generally divided into three types: performing duties and abstaining from prohibitions; doing recommended and abandoning abominable and praise God Almighty a lot.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Piety
  • anxiety
  • Tradition
  • Leaving Neglect
  • Peace
  • Qur''''an

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن بابویه، محمد بن علی، فضائل الاشهر الثلاثه، کتاب‌فروشی داوری، قم، 1396ق.
  3. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول‏، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ‏ قم، 1404ق.
  4. ابن فارس، احمد‌، معجم مقاییس اللغه‌، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم‌، 1404ق.
  5. بحرانى، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن،‏ مؤسسۀ بعثت، قم، 1374ش.
  6. بهایى، محمد بن حسین، منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح‏، ترجمۀ على بن طیفور بسطامی، انتشارات حکمت‏، تهران، 1384ش.
  7. تمیمى آمدى، عبد الواحد، غرر الحکم و درر الکلم‏، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1410ق.
  8. ثقفى، ابراهیم بن محمد، الغارات، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1410ق.
  9. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسة آل البیت؟عهم؟، قم، 1409ق.
  10. حسن زاده آملى، حسن، هزار و یک کلمه‏، بوستان کتاب، قم، 1381ش.
  11. 11. حسینی تهرانى، ‏سید محمدحسین، مهر تابان‏، انتشارات ملکوت نور قرآن‏، مشهد، 1426ق.
  12. حکیمى، محمدرضا، محمد حکیمى و علی حکیمى، الحیاة، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران، 1380ش.
  13. حلاج دهقانی، عادل، «راهکارهای الهی در تعلیم و تربیت برای از بین بردن اضطراب و استرس»، نامۀ الهیات، شمارۀ 11، 1389ش، ص 21_ 42.
  14. دیلمی، احمد و مسعود آذربایجانی، اخلاق اسلامی، دفتر نشر معارف، قم، 1380ش.
  15.  راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، دار العلم، بیروت، 1412ق.
  16. راوندى، سعید بن هبة الله، الخرائج و الجرائح‏، مؤسسۀ امام مهدى؟عج؟، قم، 1409ق.
  17. زحیلى، وهبه، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج‏، دار الفکر، دمشق، 1411ق.
  18. سبزوارى، محمد، ارشاد الاذهان الى تفسیر القرآن‏، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، 1419ق.
  19. شاهقلیان، مهناز، پرویز آزادفلاح و علی فتحی آشتیانی، «بررسی پردازش‌های فراشناختی با توجه به ابعاد اضطراب و زودانگیختگی»، ‌ پژوهش در سلامت روان‌شناختی، شمارۀ 8، 1390ش، ص 13_ 21.
  20. شهید ثانى، زین الدین بن على، منیة المرید، مکتب الإعلام الإسلامی، قم، 1409ق.
  21. ‏صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنّة، فرهنگ اسلامی، قم، 1406ق.
  22. طباطبایى، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمۀ محمد باقر موسوی همدانی، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1374ش.
  23. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران، 1372ش.
  24. عده‌ای از نویسندگان، الأُصول الستة عشر، دار الحدیث الثقافیه، قم، 1423ق.
  25. على بن الحسین، امام چهارم؟ع؟،  الصحیفة السجادیه، دفتر نشر الهادى، قم، 1376ش.
  26. فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضی، ‏تفسیر الصافی، مکتبة الصدر، تهران، 1415ق.
  27. فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضی، الوافی،‏ کتابخانۀ امام امیر المؤمنین على؟ع؟، اصفهان، 1406ق.
  28. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، دار الکتاب، قم، 1363ش.
  29. کاشانى، محمود بن على، ‏مصباح الهدایة و مفتاح الکفایه، نشر هما، تهران، بی‌تا.
  30. کرل، ایوان، «اضطراب و هیجان؛ تنش‌های زندگی کنونی و زیان‌های آن»، پیام یونسکو، شمارۀ 73، 1354ش.
  31. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1407ق.
  32. لیثى واسطى، على بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، دار الحدیث، قم، 1376ش.
  33. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1403ق.
  34. مجلسى، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1404ق.
  35. مجلسى، محمدتقى، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، مؤسسۀ فرهنگى اسلامى کوشانپور، قم، 1406ق.
  36. مدرّسى، محمدتقى، من هدى القرآن‏، دار محبی الحسین‏؟ع؟، تهران، 1419ق.
  37. مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف‏، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1424ق.‏
  38. مکارم شیرازى، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه‏، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1371ش.
  39. منسوب به امام ششم؟ع؟، جعفر بن محمد، ‏مصباح الشریعه، انتشارات اعلمى‏، بیروت، 1400ق.
  40. ولیخانی، احمد و علی فیروز آبادی، «بررسی اضطراب مرگ در چارچوب الگو‌های دلبستگی در بیماران سرطانی: یک مطالعۀ مقایسه‌ای»، روان‌شناسی سلامت، شمارۀ 16، 1394ش، ص 43_ 64.
  41. هاشمى خویى، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، مکتبة الإسلامیه، تهران، 1400ق.
  42. هرگنهان، بى. آر، مقدمه‌اى بر نظریه‌هاى یادگیرى، ترجمۀ على‌اکبر سیف، انتشارات دانا، تهران، 1374ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار