تحلیل زبانی سورۀ احزاب با تکیه بر آوامعنایی

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج - ایران.

2 دانشیار علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج - ایران.

3 استاد علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج - ایران.

چکیده

طبق دانش آوامعنایی حروف و کلمات، حامل معانی ذاتی­اند؛ از این رو دانش یادشده، شیوۀ بیان آوایی متن و ارتباط آن با معنا، مضمون و مقتضیات سخن را مورد توجه قرار می‌دهد. آوامعنایی لازمۀ تحلیل زبانی متن است که عبارت از دستیابی به کارکرد واحدهای کوچک‌تر در درون واحد بزرگ‌تر است که در گرو یافتن غرض متن است. در سوره‌های قرآن، یافتن غرض سیاق‌ها، مقدمه‌ای برای تحلیل متن از حیث کارکردهای اجزای آن، یعنی القای معنا توسط حروف و الفاظ است که این مسئله، ضرورت انجام تحقیق است. در بررسی سورۀ احزاب به روش تحلیلی به دست آمده که موضوع کانونی این سوره، اطاعت از خداوند و رسول و اهل بیت(ع) است و موضوع هر سیاق در ارتباطی تنگاتنگ با این موضوع کانونی قرار دارد و در مجموع غرض سوره را که عبارت از اصلاح سبک زندگی مؤمنان است، برآورده می‌کند. معناشناسی آوایی سوره بیانگر هماهنگی اعجازآمیز میان الفاظ با محتوا و موضوع کانونی سوره است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Al-Ahzab Surah Linguistic Analysis Based on Semantic Phones

نویسندگان [English]

  • Hamideh Hassani Hossein Abadi 1
  • Delara Nemati Pirali 2
  • Susan Alerasoul 3
  • abdolmajid talebtash 2
1 Islamic Azad University, Karaj Branch
2 Islamic Azad University Karaj Branch
3 Islamic Azad University Karaj Branch
چکیده [English]

According to the semantics, letters and words carry intrinsic meanings; therefore, this knowledge considers the phonetic expression of the text and its relationship with the meaning, content and requirements of speech. Phonetics is a necessary linguistic analysis of the text, which is to achieve the function of smaller units within a larger unit, which depends on finding the purpose of the text. In the Qur'an, finding the purpose of contexts is a prelude to the text analysis in terms of functions of its components, that is, the meaning induction by letters and words, which is a necessity for research. In reviewing Al-Ahzab surah, the following results are achieved: The main subject of the surah is obedience to God, the Prophet and his household, the subject of each context is closely related to this main subject, and finally, the purpose of the surah is to modify the lifestyle of the believers. The phonetic semantics of the surah indicates the miraculous harmony between the words and the content and the central theme of the surah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semantic phones
  • Al-Ahzab Surah context
  • linguistic analysis
  • obedience to God and the Prophet
  • relationship between meaning and context
  • central subject

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ علی مشکینی، الهادی، قم، 1381ش.
  2. آزادی، پرویز و سهیلا نیکخواه، «سبک‌شناسی سورۀ واقعه بر اساس تحلیل زبانی»، دوفصلنامۀ پژوهش‌های زبان‌شناختی، سال هفتم، شمارۀ پیاپی13، 1397ش.
  3. ابن جزری، ابوالخیر محمد بن محمد، درآمدی بر علم تجوید، حضور ، قم، 1376ش.
  4. ابن درید، جمهرة اللغه، دار العلم للملایین، بیروت، 1987م.
  5. ابن‏عاشور، محمدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت، 1420ق.
  6. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، دارالمعرفه، بیروت، بی­تا.
  7. انیس، ابراهیم، اصوات اللغویه، مکتبة نهضة مصر، مصر، 1950م.
  8. بازرگان، عبدالعلی، نظم قرآن، قلم، تهران، چاپ دوم، 1375ش.
  9. بیگلری، حسن، سرّ البیان فی علم القرآن، کتابخانۀ سنایی، بی­جا، بی­تا.
  10. پاکتچی، احمد، روش تحقیق با تکیه بر حوزۀ علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق؟ع؟، تهران، 1395ش.
  11. جاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، دار و مکتبة الهلال، بی‌جا، بی­تا.
  12. الحمد، غانم قدوری، الدراسات الصوتیة عند علماء التجوید، دار عمار، بی‌جا، بی­تا.
  13. خامه­گر، محمد، اصول و قواعد کشف استدلالی غرض سوره­های قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 2018م.
  14. خرقانی، حسن، «عوامل پدیدآورنده ضرب‌آهنگ در قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، شمارۀ 84، 1396ش.
  15. رجبی، محمود، روش تفسیر قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، 1383ش.
  16. رکنی یزدی، محمدمهدی، آشنایی با علوم قرآنی، آستان قدس، مشهد، چاپ اول، 1379ش.
  17. زیبایی، منیر و سیدحسین حسینی، «تحلیل کارکرد ساخت آوایی در سورۀ محمد در القای معنا»، پژوهش‌های ادبی قرآنی، سال ششم، شمارۀ اول، 1397ش.
  18. ستوده­نیا، محمد رضا، بررسى تطبیقى میان تجوید و آواشناسى، رایزن، تهران، 1378ش.
  19. السعران، محمود، علم اللغة مقدمة للقاری العربی، دار الفکر العربی، قاهره، 1997م.
  20. سیبویه البدوی، محمود، الوجیز فی علم التجوید، بی‌نا، بی‌جا، بی­تا.
  21. صفوی، کورش، درآمدی بر زبان‌شناسی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1360ش.
  22. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمۀ سیدمحمدباقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، 1374ش.
  23. عباس، حسن، خصائص الحروف العربیة و معانیها، اتحاد الکتاب العرب، 1989م.
  24. عکبری، ابوالبقاء، اللباب فی علل البناء و الاعراب، بی‌نا، بی‌جا، بی­تا.
  25. علامی، ابوالفضل، پژوهشی در علم تجوید، یاقوت، قم، چاپ سوم، 1381ش.
  26. علی بسه، محمود، فتح المجید شرح کتاب العمید فی علم التجوید، دار العقیده، اسکندریه، 1425ق.
  27. فراستخواه، مقصود، زبان قرآن، علمی و فرهنگی، تهران، چاپ اول، 1376ش.
  28. فلاح، ابراهیم و سجاد شفیع­پور، «کاربردشناسی نشانه­های آوایی در نظام معنایی قرآن کریم (تحلیل موردی سورۀ مرسلات)»، پژوهش­های قرآنی در ادبیات، شمارۀ 3، 1394ش.
  29. فلاح، عبدالشکور، زینة ‌القرآن، آستان قدس، مشهد، 1383ش.
  30. قهرمانی‌نژاد شایق، بهاءالدین و محمدجواد جاوری، «بررسی اعجاز لفظی و هنری قرآن کریم و ارتباط آن با آوامعنایی»، پژوهش­های ادبی _ قرآنی، سال چهارم، شمارۀ 3، 1395ش.
  31. قویمی، مهوش، آوا و القا رهیافتی به شعر اخوان ثالث، هرمس، تهران، 1383ش.
  32. مدرسی قوامی، گلناز، آواشناسی بررسی علمی گفتار، سمت، تهران، 1390ش.
  33. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، 1415ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار