بررسی تأثیر دل‌بستگی ایمن در شکل‌گیری هوش هیجانی و انس دینی کودکان در سنین 1-3 سالگی، از دیدگاه آموزه‌های دینی و روان‌شناسی

نوع مقاله : علمی _ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، رئیس آکادمی علوم قرآن

2 کارشناس ارشد علوم قرآنی از دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

دل‌بستگی، پیوند عاطفی عمیقی است که بین هریک از ما و افراد خاصی برقرار می‌شود. از منظر روان‌شناسان، دل‌بستگی ‌ایمن در سنین 1-3 سالگی بین فرزند و والدین، نقش مهمی در رشد و پرورش عاطفی، افزایش هوش و الگوگیری دینی فرزند از والدین دارد. در آموزه‌های دینی نیز گفتار و رفتار مودت‌آمیز در خانواده، مورد تأکید قرار گرفته است.
این جستار به‌روش توصیفی _ تحلیلی از نوع هم‌بستگی و به‌صورت تطبیقی انجام یافته است. هدف جستار واکاوی نقش سبک‌های دل‌بستگی در پرورش هوش عاطفی، انس دینی و بررسی میزان ارتباط و پیوند دل‌بستگی ایمن با پرورش دینی کودک بوده و یافته‌ها نشان‌دهندۀ آن است که توجه به نیازهای عاطفی فرزند، مهرورزی و گفتار محبت‌آمیز، موجب شکل‌گیری دل‌بستگی ایمن و افزایش هوش هیجانی ‌شده و والدین را به‌عنوان قهرمانان زندگی، به الگوی کودک تبدیل می‌کند و رفتار و گفتارِ دین‌دارانه آنان، موجب انس ‌دینی کودک با خداوند متعال و گرایش به آموزه‌های دینی می‌‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Secure Attachment Effect on Emotional Intelligence and Religious Empathy Formation in 1-3 Year Old Children, Religious Teachings and Psychology Perspectives

نویسندگان [English]

  • Ali Mohammadi Ashnani, 1
  • Robabeh Azizi 2
1 assistant professor of Qur’anic Sciences and Education University, Head of Berlin Academy of Qur’anic Sciences
2 M.A in Qur'an Sciences; University of Qur'an Sciences and Education
چکیده [English]

Attachment is a deep emotional bond that is established between people. According to psychologists, safe attachment between children and parents at the age of 1-3 plays an important role in children's emotional growth and development, increasing intelligence and religious modeling from parents. In religious teachings, polite speech and behavior in the family have been emphasized.
The findings of this study, which was conducted with the aim of analyzing the role of attachment styles in the development of emotional intelligence and religious acceptance, and to examine the connection between children’s secure attachment and religious upbringing in a descriptive-analytical correlational and comparative method, indicate that the child’s attention to the emotional needs, affection and loving speech will lead to the secure attachment formation and increase emotional intelligence. This makes parents, as heroes of life, role models for the child, and their religious behavior and speech make the child’s bond with the Almighty God and religious teachings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • secure attachment
  • emotional intelligence
  • child's emotional needs
  • child's relationship with God
  • parents’ Affectionate behavior
  • religious teachings
  1. قرآن کریم.
  2. آزادی، مهران و مریم محمدطهرانی، «هوش ‌هیجانی و سبک‌های دل‌بستگی، روان‌شناسی تحولی»، روان‌شناسان ایرانی، سال هفتم، شماره 25 ، 1389ش.
  3. ابن ‌أبی ‌الحدید، عبدالحمید بن ‌هبةالله، شرح نهج ‌البلاغة لابن ‌أبی ‌الحدید، به‌تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مکتبة آیة‌الله المرعشی ‌النجفی، قم، چاپ اول، 1404ق.
  4. ابن ‌بابویه، محمد بن ‌على، من لایحضره‌ الفقیه، به‌کوشش علی‌اکبر غفارى، دفتر انتشارات ‌اسلامى، قم، چاپ دوم، 1413ق.
  5. ابن منظور، محمد بن ‌مکرم، لسان العرب، تحقیق: جمال‌الدین میردامادی، دار الفکر، بیروت، 1414ق.
  6. اتکینسون، ریتا ال و دیگران، زمینۀ روان‌شناسی هیلگارد، مترجمان محمدنقی براهنی و دیگران، تهران، رشد، چاپ چهاردهم، 1390ش.
  7. احمدی، محمدرضا، «نقش صلۀ رحم در بهداشت روانی»، معرفت، شمارۀ46، 1380ش.
  8. اخوت، احمدرضا و فاطمه فیاض، اصول و مهارت‌های تربیت کودک (2 تا 7 سال)، انتشارات قرآن و اهل ‌بیت نبوت؟عهم؟، تهران، چاپ اول، 1395ش.
  9. اسماعیلی ‌یزدی، عباس، فرهنگ تربیت، قم، چاپ سوم، دلیل ما، 1390ش.
  10. اعرافی، علیرضا، فقه تربیتی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، چاپ دوم، 1387ش.
  11. باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تعلیم و تربیت اسلامی، مدرسه، تهران، 1385ش.
  12. بحرانى اصفهانى، عبدالله بن نورالله‏، عوالم العلوم و المعارف و الأحوال _ الإمام علی بن أبی‌طالب؟ع؟‏، مستدرکها محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، مؤسسة الإمام المهدى؟عج؟‏، قم، چاپ دوم، 1382ش.
  13. برک، لورا، روانشناسی رشد، سیدیحیی محمدی، انتشارات ‌رشد، تهران، 1389ش.
  14. حسینی‌زاده، علی، سیرۀ تربیتی پیامبر و اهل‌بیت؟عهم؟، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، چاپ هفتم، 1388ش.
  15. حیدری ‌نراقی، علی‌‌محمد، والدین و فرزندان، مهدی نراقی، تهران، چاپ سوم، 1384ش.
  16. خوانین‌زاده، مرجان و دیگران، «مقایسۀ سبک دل‌بستگی دانشجویان دارای جهت‌پذیری مذهبی درونی و بیرونی»، مجله روان‌شناسی رشد (ویژه‌نامۀ روان‌شناسی و دین)، سال‌ نهم، شماره 3، 1384ش.
  17. داودی، محمد، سیرۀ تربیتی پیامبر و اهل‌بیت؟عهم؟، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، 1383ش.
  18. زارعان، محمدجواد، «تربیت دینی، تربیت لیبرال»، معرفت، شمارۀ 33، 1379ش.
  19. شمس‌‌آبادی، روح‌الله، «هنجاریابی و بررسی ساختارهای عاملی پرسش‌نامۀ هوش‌هیجانی بار_ اون و دانش‌آموزان متوسطه دختر و پسر شهرستان مشهد»، پایان‌‌نامۀ ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران، 1383ش.
  20. شعاری‌نژاد، علی‌اکبر، روان‌شناسی رشد، اطلاعات، تهران، چاپ پنجم، 1364ش.
  21. شهابی‌زاده، «بررسی ارتباط بین سبک‌های دل‌بستگی نسبت به والد و سبک دل‌بستگی بزرگ‌سال با سبک دل‌بستگی به خدا در دانشجویان»، پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 1383ش.
  22. صادقی، منصوره‌ سادات و علی مظاهری، «کیفیت ارتباط والد _ فرزند پیش‌شرط تربیت ‌دینی فرزندان»، خانواده‌پژوهی، شماره نهم، 1386ش.
  23. طباطبایى، سیدمحمدحسین، تفسیر ‌المیزان، ترجمۀ محمدباقر موسوى همدانى، دفتر انتشارات ‌اسلامى حوزۀ علمیۀ قم‏، قم، چاپ پنجم، 1374ش.
  24. طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین،‏ تحقیق احمد حسینى اشکورى، تهران، مرتضوى، چاپ سوم، ‏1375ش.
  25. فراهیدی، خلیل ‌بن ‌احمد، العین، هجرت، قم، چاپ دوم، 1410ق.
  26. فلسفی، محمدباقر، گفتارهای مرحوم استاد فلسفی، تنظیم و تلخیص حسین سوزنچی، چاپ و نشر بین‌الملل، چاپ اول، تهران، 1386ش.
  27. فروید، زیگموند، روان‌تحلیل‌گری و هیستری، ابراهیم خواجه‌ نوری، شفق، تهران، 1974م.
  28. فیومى، سعید صلاح‏، الإعجاز الطبی فی القرآن الکریم‏، مکتبة القدسی للنشر و التوزیع‏، قاهره، چاپ اول.
  29. قائمی، علی، خانواده و مسائل عاطفی کودکان، امیری، چاپ دوم، تهران، 1373ش.
  30. کلینى، محمد بن ‌یعقوب، الکافی، صححه و علق علیه على‌اکبر غفارى، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
  31. متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الأقوال، تحقیق: محمود عمر دمیاطی، 1419.
  32. محمدی ری‌‌شهری، محمد، حکمت‌نامۀ کودک، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
  33. مصطفوی، سیدحسن، التحقیق فی کلمات القرآن ‌الکریم، دار الکتب العلمیه، بیروت، 1430ق.
  34. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه،‏ دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374ش.
  35. هنری ماسن، پاول و دیگران، رشد و شخصیت کودک، ترجمۀ مهشید یاسایی، ماد، تهران، چاپ نهم، 1374ش.
  36. Argyle, M. (2000). Psychlogy and religion: An introduction. London: Routedge.
  37. Fogel, L.p. (2007) childhood and attachment. Oxford University P
  38. Hoge, D. R., Petrillo, G. H. & Smith, E. L. (1982). Transmission of religiious and social values from parents to teenage children. Journal of Marriage and the Family, 44, 569- 580.
  39. Hunsberger, B. (1985). Parent-university Student agreement on religious and non relogious issues. Journal for the Scientific Study of Religion, 24, 314- 320.
  40. Golman, D. (1995). Emotional intelligence. New York. Bantman Book, 42-47.
  41. Golman, Dboyatzis, R & Mckee. A (2001). Primal leadership: The Hidden driver of Great Performance Hardward Business Review, December.
  42. Graqvist, P.(1998). Religiousness and Perceived Childhood Attachment: on the Question of Compensation or Correspondence. Journal of the Scientific Study of the Religion, 38, 254-273.
  43. Kirkpatrick, L. A. (1992). An Attachment-Theory Approach to the Psychology or Religion. The International Journal for the Religion, 2, 3-24
  44. Kirkpatrick, L. A. (1994). The Role of Attachment in Religious Belief and Behavior. Advances in Personal Realationship, 5, 239-256
  45. Kirkpatrick, L. A. (1998). God as a Substitute Attachment figure: A longitudinal Study of Adalt Attachment Style and Religious Change in College Students. Personality and Social Psychology Bulletin, 24, 961-973.
  46. Kirkpatrick, L. A. (1999). Handbook of Attachment: Theory, Research and Clinical Application. NY: Guilford P
  47. Kirkpatrick, L. A.,& Shaver, P. R. (1992). An Attachment Theoretical  Approach to Romantic love and Religious Belief. Personality Bulletin. 18,  226-275.
  48. Mantymaa, M. (2006). Early Mother-Infant Interaction, MD Thesis, Medical School Temper University Hospital.
  49. Richter,L. (2004). The importance of Caregiver-Child Interactions for the Survival and Healthy Development of Young Children: A R Geneva, Switzerland, World Health Organization (WHO), Department of Child and Adolescent of Young Children.
  50. Sroufe, L. A. (1983). Individual Patterns of Adaptation from Infancy to Preschool. In M. Perlmutter (Ed). Minnesota Symposium on Child Psychology (Vol. 16., pp. 41-85). Minneapolis: University of Minnesota Press.
  51. Teti, D.M & Gelfand, D. (1991). Behavioral Competence among Mothers of Infants in the First Year: The Meditational Role of Maternal Self-Efficacy, Child Development, 62(5), 918-926.