گونه‌شناسی و کاربست احادیث تحکیم خانواده

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شیراز (نویسندۀ مسئول).

2 عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث، دانشگاه قم.

چکیده

در احادیث معصومان(ع) برای اعمال و افعال انسان در حیطه‌­های فردی و اجتماعی و نقش­‌هایی مانند: پدر، مادر، فرزند و همسر ارزش­گذاری­‌های گوناگونی صورت گرفته است. مسئلۀ اصلی پژوهش حاضر این است که ارزش اعمال معطوف به خانواده در احادیث- مثلًا برابر دانستن ارزش نیکو همسرداری زن با «جهاد» به چند گونه قابل تقسیم است و کاربست آن چه تأثیری در تحکیم خانواده دارد؟ براساس روش تحلیل محتوای احادیث و گونه­‌شناسی، دست‌کم ده­‌گونه ارزش­‌گذاری اعمال شناسایی شد. نتایج تحلیل نشان‌­دهندۀ آن است که هر عمل صالح فردی و اجتماعی در بستر خانواده ارزش و تأثیر خاص دارد که با گونه‌­شناسی احادیث ارزش اعمال و سپس باورمندی و ایمان به گونه­‌های شناسایی­‌شده، کانون خانواده گرم و ماندگار خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Typology and Application of Family Consolidation Traditions

نویسندگان [English]

  • Youssef Farshadnia 1
  • Gholamhossein Arabi 2
1 PhD student, Qur'an and Tradition Sciences, Shiraz University (corresponding author)
2 Faculty member of Qur'an and Tradition Department, University of Qom
چکیده [English]

In traditions, there have been various valuations for human actions and deeds in individual and social domains as well as in roles such as father, mother, child, husband and wife. The main question of the research is that when the value of family-oriented actions in traditions- for example, the value of being a good wife is equal to fight for God- lead to how many types can it be divided into and what effect does its use have on family consolidation? Based on the method of tradition content analysis and typology, at least ten types of valuing actions were identified. The results show that every individual and social righteous deed in the family has a special value and impact, which with the tradition typology, the value of actions and then belief and faith in the identified types of the family will be warm and everlasting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • tradition typology
  • tradition application
  • value of deeds
  • family consolidation

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن بابویه، محمّد بن علی، الأمالی، تحقیق: قسم الدّراسات الإسلامیة، مؤسّسة البعثة، قم، 1417ق.
  3. ابن بابویه، محمّد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‌، دار الشّریف الرّضی للنشر، قم، 1406ق.
  4. ابن بابویه، محمّد بن علی، الخصال، محقّق و مصحّح على اکبر غفارى، جامعۀ مدرّسین، قم، 1362ش.
  5. ابن بابویه، محمّد بن علی، عیون أخبار الرّضا؟ع؟‌، تحقیق: الشیخ حسین الأعلمی، مؤسّسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1404ق.
  6. ابن بابویه، محمّد بن علی، من لا یحضره الفقیه‌، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم، قم‌، 1413ق.
  7. باردن، لورنس، تحلیل محتوا، ترجمۀ ملیحه آشتیانی و محمّد یمنی‌دوزی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 1375ش.
  8. برقی، احمد بن محمّد، المحاسن، تحقیق: جلال‌الدین محدّث، دار الکتب الإسلامیة، قم، 1371ق.
  9. بستان (نجفی)، حسین، «راهکارهای تحکیم خانواده در قرآن و حدیث»، رسانه و خانواده، سال دوم، شمارۀ 5، 1391ش.
  10. ترمذی، محمّد بن عیسى، الجامع الکبیر، تحقیق: بشار عواد معروف، دار الغرب الإسلامی، بیروت، 1998م.
  11. حرّ عاملی، محمّد بن الحسن، وسائل الشّیعة إلى تحصیل مسائل الشّریعة، تحقیق: الشیخ عبدالرحیم الربّانی الشیرازی، دار احیاء التّراث العربی، بیروت، بی­تا.
  12. خشنود، حسین و دیگران، «کارکرد باورهای اعتقادی (توحید ـ معاد) بر رفتار فردی»، قرآن و طب، دورۀ چهارم، شمارۀ 5، 1398ش.
  13. خطیب بغدادی، أحمد بن علی، تاریخ بغداد، تحقیق: الدکتور بشار عواد معروف، دار الغرب الإسلامی، بیروت، 1422ق.
  14. دیلمی، حسن بن محمّد، إرشاد القلوب؛ المنجی من عمل به من ألیم العقاب، تحقیق: السّیّد هاشم المیلانی، دار الأُسوة للطباعة و النشر، تهران، 1417ق.
  15. راوندی، فضل الله بن على‌، النوادر للراوندى‌، دار الکتاب، قم، بی­تا.
  16. زینبی، رقیه و مبین صالحی، «دین­داری و تاب­آوری؛ نقش واسطه­ای امیدواری»، روان‌شناسی و دین، سال پانزدهم، شمارۀ 1، پیاپی 57، 1401ش.
  17. سمرقندی، نصر بن محمّد، تنبیه الغافلین، دار ابن کثیر، بیروت، 1413ق.
  18. شریف الرّضی، نهج البلاغة، تحقیق: الدکتور صبحی الصالح، دار الکتاب اللبنانی، بیروت، بی­تا.
  19. شعیری، محمّد بن محمّد، جامع الأخبار، مطبعة حیدریة، نجف، بی­تا.
  20. طبرسی، الحسن بن فضل، مکارم الأخلاق، تحقیق: محمّد الحسین الأعلمی، مؤسّسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، بی­تا.
  21. ­طیّب، عبدالحسین، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، اسلام، تهران، 1378ش.
  22. فیض کاشانى، محمّد محسن بن شاه مرتضى‌، الوافی، کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین على؟ع؟، اصفهان، 1406ق.
  23. قرائتی، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن، تهران، 1383ش.
  24. قرائتی، محسن، «عوامل تحکیم خانواده در قرآن و روایات»، ره­توشه، شمارۀ 6، 1400ش.
  25. کریمی­نژاد، هاجر و دیگران، «تدوین مدل تاب­آوری خانواده براساس دیدگاه متخصّصان خانواده، زوجین و پژوهش­ها»، فصلنامۀ فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، سال سیزدهم، شمارۀ 46، 1398ش.
  26. کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی‌اکبر‌ غفاری و محمّد آخوندی،
    دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1407ق.
  27. متّقی هندی، علی بن حسام‌الدین بن قاضی، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، تحقیق: بکری حیانی و صفوة السقا، مؤسّسة الرسالة، بیروت، 1401ق.
  28. مجلسی، محمّد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدُرر أخبار الأئمة الأطهار، تحقیق: السّید إبراهیم المیانجی و محمّد الباقر البهبودی، دار الإحیاء التراث العربی، بیروت، 1403ق.
  29. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسّسة آل البیت لإحیاء التّراث، قم، بی­تا.
  30. محمّدی ری­شهری، محمّد، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، ترجمۀ حمیدرضا شیخی، مؤسّسۀ علمى فرهنگى دارالحدیث، قم، 1389ش.
  31. محمّدی ری‌شهری، محمّد و دیگران، دانشنامۀ قرآن و حدیث، مؤسّسۀ علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، 1391ش.
  32. مفید، محمّد بن محمّد، الأمالی (للمفید)، تحقیق و تصحیح: حسین استادولى و على‌اکبر غفارى، کنگرۀ شیخ مفید، قم، 1413ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار