پدیدۀ علم‌زدگی و پاسخ به چند شبهۀ دکتر سها مؤلّف «نقد قرآن»

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران (نویسندۀ مسئول).

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران.

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران.

چکیده

پدیدۀ «علم­‌زدگی» یکی از پیامدهای مکتب اومانیسم است و بر علم به­‌عنوان تنها مبنای شناخت هستی تکیه دارد. این مبنای فکری در شناخت برخی موضوعات، به­‌ویژه مباحث فرامادّی­‌ای مانند الهیّات، ناکارآمد بوده و سبب کج­فهمی­‌هایی شده است. مؤلّف کتاب نقد قرآن نیز براساس دیدگاه یادشده، در برخی آیات قرآن شبهاتی ایجاد کرده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی­­_ ­تحلیلی پس از بررسی پدیدۀ علم‌­زدگی و خاستگاه آن، ناظر به برخی شبهات ادّعایی کتاب نقد قرآن، به­‌تناسب سه پاسخ ارائه کرده ­است:
1. تعارض برخی گزاره‌­های قرآنی با یافته‌­های علوم تجربی ظاهری است. 2. یافته‌­های علوم طبیعی دربارۀ برخی گزاره‌­های قرآنی هنوز به نتیجه نرسیده ­است. 3. برخی گزاره‌های قرآنی از نوع درون­‌دینی بوده و در علوم تجربی دلیلی بر ردّ آن­ها وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Scientism and Answering to Dr. Soha Doubts, "Qur'an Criticism" Author

نویسندگان [English]

  • Hossein Rezaei 1
  • Mahmoud Vaezi 2
  • Ramin Azhdari 3
1 PhD, Quran and Tradition Sciences, University of Tehran (corresponding author)
2 Associate Professor, Department of Qur'an and Tradition Sciences, University of Tehran
3 PhD student, Qur'an and Tradition Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

Scientism is one of the consequences of the humanism school and relies on science as the only basis for the world knowledge. This intellectual basis has been ineffective in understanding some topics, especially metamaterial topics such as theology, and has caused misunderstandings. The author of "Qur'an Criticism" has created doubts in some verses based on this point of view. This research, after investigating the scientism and its origin, has provided three answers in accordance with some of the alleged doubts of "Qur'an Criticism" using a descriptive-analytical method: 1. The conflict between some Quranic propositions and the findings of experimental sciences is only on the surface. 2. The findings of natural sciences about some Qur’anic propositions have not yet been concluded. 3. Some Qur’anic propositions are intra-religious type and empirical science has no reason to reject.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur'an and science
  • scientism
  • humanism
  • Qur'an criticism
  • Soha

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، المحقّق: علی محمّد البجاوی، دار الجیل، بیروت، 1412ق.
  3. ابن عساکر، الحافظ أبی القاسم علی بن الحسن، تاریخ مدینة دمشق، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت، 1397ق.
  4. ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، دار الفکر، بیروت، 1399ق.
  5. ابن منظور، محمّد بن مکرّم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، ۱۴۱۴ق.
  6. اعرافی، غلامرضا، نقد و بررسی تئوری عصریت معرفت دینی، مرکز فرهنگ و معارف اسلامی، تهران، 1389ش.
  7. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، 1378ش.
  8. جوادی آملی، منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی، پایگاه اینترنتی نشر اسراء، قم، 1386ش.
  9. جوادی آملی، نسبت دین و دنیا؛ بررسی نظریۀ سکولاریسم، اسراء، قم، 1381ش.
  10. حرّ عاملی، محمّد بن الحسن، وسائل الشّیعة إلى تحصیل مسائل الشّریعة، دار إحیاء التّراث العربی، بیروت، 1429ق.
  11. خطیری یانه­سری، مرتضی، «ماجرای غم‌انگیز علم‌زدگی»، علوم انسانی اسلامی صدرا، شمارۀ سی و پنجم، 1399ش.
  12. خیراللهی، زهرا و حسین رضایی، «بررسی انتقادی شبهات کتاب نقد قرآن پیرامون آیات مربوط به جنین­شناسی»، پژوهش­های قرآن و حدیث، دورۀ پنجاه و یکم، شمارۀ 2، 1397ش.
  13. خیراللهی، زهرا و دیگران، «بررسی انتقادی برخی شبهات پزشکی دکتر سها پیرامون آیاتی از قرآن کریم و سنّت نبوی»، قرآن و طب، دورۀ چهارم، شمارۀ ۲، 1398ش.
  14. راغب اصفهانی، حسین بن محمّد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، الدار الشامیة ، 1412ق.
  15. سها، نقد قرآن، ویرایش دوم، 1393ش.
  16. سیّد قطب، إبراهیم حسین الشّاربی، فی ظلال القرآن، دار الشّروق، بیروت­ـ القاهرة، 1412ق.
  17. طباطبایی، سیّد محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، منشورات اسماعیلیان، قم، 1417ق.
  18. طوسی، محمّد بن حسن، إختیار معرفة الرّجال المعروف برجال الکشّی، مؤسسة آل البیت؟عهم؟ لإحیاء التّراث، قم، 1382ش.
  19. غفوری، محمّد، «بررسی مفهومی علم سکولار و علم دینی»، پیک نور (علوم انسانی)، دورۀ چهارم، شمارۀ 1، 1385ش.
  20. قشیری نیشابوری، الحافظ أبی الحسین مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، دار إحیاء التّراث العربی، بیروت، 1426ق.
  21. کلینى، أبوجعفر محمّد بن یعقوب، الکافی، دار الحدیث، قم، 1387ش.
  22. محیطی اردکان، محمدعلی، «پیشینۀ رابطۀ علم و دین در اسلام و غرب»، معرفت، شماره 188، مرداد 1392ش.
  23. مصطفوی، حسن، التّحقیق فی کلمات القرآن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1368ش.
  24. معارف، مجید و دیگران، «مطالعۀ انتقادی شبهات کتاب "نقد قرآن" دربارۀ خلقت کوه‌ها در قرآن کریم و نهج‌البلاغه»، پژوهش­های علم و دین، سال دهم، شمارۀ 2، پاییز و زمستان 1398ش.
  25. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، دار الکتاب الاسلامیه، تهران، 1374ش.
  26. مهدوی آزادبنی، رمضان، «علم­زدگی و بحران در علوم انسانی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دورۀ شانزدهم، شمارۀ 50، 1391ش.
  27. هابرماس، یورگن، شناخت و علاقه­های انسانی، ترجمۀ ناصرالدین علی تقویان، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1400ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار