بایسته‌‌های روان‌شناختی آرامش و دل‌بستگی پایدار میان همسران براساس آیۀ 21 سورۀ روم

نوع مقاله : علمی _ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعة المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی امام خمینی(رح)، مدرسۀ عالی تفسیر (نویسندۀ مسئول).

2 فارغ‌التحصیل سطح چهار رشتۀ تفسیر تطبیقی، حوزۀ علمیۀ خواهران، مؤسّسۀ آموزش عالی معصومیه(عها).

10.22034/mishkat.2024.194047

چکیده

ازدواج، سنگ بنای اولیۀ تشکیل‌ خانواده و وسیله‌ای برای حفظ دین انسان و تکامل اوست. در آیۀ 21 سورۀ روم، خلقت هر یک از همسران از نشانه‌های الهی و خاستگاه آرامش و دل­بستگی میان آنان معرّفی شده است. امّا هر یک از دو عنصر آرامش و دل‌‍بستگی آسیب‌­پذیر بوده و برای استمرار و پایداری آن­ها به الزامات روان­شناختی خاصّی نیاز است. مسئلۀ اصلی پژوهش حاضر، تبیین بایسته‌های آرامش و دل­بستگی پایدار میان همسران از دیدگاه قرآن و آموزه‌های روان­شناسی با بهره‌گیری از قراین موجود در آیۀ 21 سورۀ روم است. پژوهش به شیوۀ گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای و روش پردازش توصیفی ­_  ‌تحلیلی صورت گرفته ‌است. براساس یافته‌های پژوهش، توجّه به بُعد قلبی آرامش و اصالت دادن به زن در تأمین آن، از جمله بایسته‌های روان­شناختی پایداری آرامش میان همسران است. همچنین توجّه به خاستگاه و منشأ الهی عشق میان زوجین، تمرکز بر جنبه‌های اخلاقی­­ _ انگیزشی دل­‌بستگی و نیز تعمیم عشق به همۀ شئون خانواده از بایسته‌های روان­شناختی تداوم دل‌بستگی میان همسران دانسته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Psychological Requirements of Peace and Stable Attachment between Spouses Based on Verse 21 of Rum Surah

نویسندگان [English]

  • Ehsan Ebrahimi 1
  • Narjes Al-Sadat Mohseni 2
1 , Assistant Professor, Al-Mustafa International University, Imam Khomeini Higher Education Center, Tafsir Higher School (Corresponding author)
2 graduate of the 4th level of comparative interpretation, Sister’s seminary, Masumieh Institute of Higher Education
چکیده [English]

Marriage is the cornerstone of family formation and a means to preserve human religion and his evolution. In "Rum" Surah, verse 21, spouses’ creation is a divine sign and the origin of peace and attachment between them; But peace and attachment are vulnerable and for their continuity and stability, special psychological requirements are required. The main problem of this research is to explain peace and stable attachment requirements between spouses from the Qur'an and psychology teachings point of view, using the "Rum" Surah verse 21 evidence, with collecting library data and descriptive-analytical processing method. According to the findings, paying attention to the heart dimension of peace and giving authenticity to the wife in providing it is one of the psychological requirements for the peace stability between spouses. Also, paying attention to the divine origin of love between spouses, focusing on the moral-motivational aspects of attachment, as well as love generalization in all family matters, have been considered as psychological requirements for the attachment continuation between spouses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family peace
  • stable attachment
  • spouses’ relationships
  • marriage wisdom
  • verse 21 of Rum Surah
  • psychological requirements

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی.
  2. ابن‌عاشور، محمّد طاهر، تفسیر التّحریر و التّنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، مؤسّسة التّاریخ العربی، بیروت، چاپ اوّل، 1420ق.
  3. ابن‌قیّم جوزیه، شمس‌الدّین محمّد، مدارج السّالکین بین منازل ایّاک نعبد و ایّاک نستعین، دار الحدیث، القاهرة، بی‌تا
  4. ابن ‌منظور، محمّد بن مکرّم، لسان العرب، دار الفکر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق.
  5. ابوالفتوح رازی، حسین، روض ‌الجنان و روح ‌الجنان فی تفسیر القرآن، بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اوّل، 1408ق.
  6. استوتزل، ژان، روان‏شناسى اجتماعى، ترجمۀ على‏محمّد کاردان، سمت_ مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانى، تهران، چاپ ششم، 1385ش.
  7. برونو، فرانک، فرهنگ توصیفی اصطلاحات روان‌شناسی، طرح نو، تهران، چاپ سوم، 1384ش.
  8. بستان، حسین، خانواده در اسلام، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، چاپ اوّل، 1390ش.
  9. بورنستین، ف، روش‌هاى درمان مشکلات زناشویى، ترجمۀ حسن توزنده­جانى و نسرین کمال‌پور، مرندیز، مشهد، چاپ اوّل، 1380ش.
  10. پناهی، علی­احمد، نقش زن و مرد در خانواده با رویکرد اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، چاپ اوّل، 1398.
  11. پیاژه، ژان، دیدگاه پیاژه در گسترۀ تحوّل روانى به ضمیمۀ آزمون­های عملیّاتی در پژوهش‌های ژنتیک و بالینی، ترجمه و گردآوری محمود منصور و پریرخ دادستان، بعثت، تهران، چاپ اوّل، 1376ش.
  12. ثعلبی، احمد بن محمّد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، دار إحیاء التّراث‌ العربی، بیروت، چاپ اوّل، 1422ق.
  13. جرجانی، السیّد الشّریف علی بن محمّد، التّعریفات، ناصرخسرو، تهران، بی‌تا.
  14. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد پنجم، چاپ اوّل، 1382ش.
  15. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد نهم، چاپ اوّل، 1385ش.
  16. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد هفدهم، چاپ اوّل، 1388ش.
  17. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 22، چاپ اوّل، 1389ش.
  18. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 31، چاپ اوّل، 1393ش.
  19. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 35، چاپ اوّل، 1394ش.
  20. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 39، چاپ اوّل، 1395ش.
  21. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 46، چاپ اوّل، 1397ش.
  22. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 48، چاپ اوّل، 1397ش.
  • جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، قم، جلد 64، چاپ اوّل، 1401ش.
  1. جوادی آملی، عبدالله، حقّ و تکلیف، اسراء، قم، چاپ سوم، 1388(ب)ش.
  2. جوادی آملی، عبدالله، حقوق خانواده، اسراء، قم، بی‌تا.
  3. جوادی آملی، عبدالله، دروس خارج تفسیر قرآن کریم: ( portal. esra. ir) وبگاه بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء.
  4. جوادی آملی، عبدالله، دروس خارج فقه نکاح: ( portal. esra. ir) وبگاه بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء.
  5. جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینۀ جلال و جمال، اسراء، قم، چاپ نوزدهم، 1388(الف)ش.
  6. جوادی آملی، عبدالله، مبادی اخلاق در قرآن، اسراء، قم، چاپ ششم، 1387ش.
  7. حرّ عاملی، محمّد بن حسن، تفصیل وسائل الشّیعة إلى تحصیل مسائل الشّریعة‌، مؤسّسة آل‌البیت، قم، چاپ اوّل، 1409ق.
  8. راغب‌ اصفهانی، حسین، مفردات ألفاظ القرآن، دار الشامیة، بیروت، چاپ اوّل، 1412ق.
  • زحیلی، وهبه، التّفسیر المنیر فی العقیدة و الشّریعة و المنهج، دار الفکر، دمشق، چاپ دوم، 1411ق.
  • سالارى‌فر، محمّدرضا، خانواده در نگرش اسلام و روا­­ن­شناسى، پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه، قم، چاپ پنجم، 1388ش.
  • سالارى‌فر، محمّدرضا، روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه، قم، چاپ پنجم، 1393ش.
  • سمرقندی، نصر بن محمّد، تفسیر السّمرقندی المسمّی بحر العلوم، دار الفکر، بیروت، چاپ اوّل، 1416ق.
  • سوزان نولن و دیگران، زمینۀ روان‏شناسى اتکینسون و هیلگارد، مترجم: حسن رفیعی و مجتبی دلیر، نشر ارجمند، تهران، چاپ نهم، 1402ش.
  • سیّد قطب، فى ظلال القرآن،‏ دار الشّروق‏، بیروت، چاپ سی­وپنجم، 1425ق
  • سیف، علی‌اکبر، روا­­­ن­شناسی پرورشی، نشرآگاه، تهران، چاپ پنجم، 1380ش.
  • شجاعی، محمّدصادق، درآمدی بر روا­ن­شناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی، بی‌نا، بی­جا، 1389ش.
  • شریعتمداری، علی، مقدّمۀ روا­ن­شناسی، مشعل، بی‌جا، 1369ش.
  • شولتز، دوان، نظریّه‌های شخصیّت، ترجمۀ یوسف کریمی و دیگران، نشر ارسباران، تهران، چاپ پنجم، 1384ش.
  • صادقی ‌تهرانی، محمّد، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنّة، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ دوم، 1406ق.
  • صدوق (ابن‌بابویه)، محمّد بن علی، من لایحضره الفقیه، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرّسین حوزه، قم، چاپ دوم، 1413ق.
  • ضیایی بیگدلی، محمدحسین، روان­شناسی تحلیلی، دارالعلم، بی‌جا، 1383ش.
  • طباطبایی، محمّدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسّسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، 1390ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصرخسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.
  • طریحی، فخرالدّین، مجمع البحرین، مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1416ق.
  • طوسی، محمّد، التّبیان فی تفسیر القرآن، دار إحیاء التّراث العربی، بیروت، چاپ اوّل، بی‌تا.
  • عبدالسّلام زهران، حامد، علم ‏النّفس ‏الإجتماع، عالم الکتب، القاهرة، چاپ پنجم، 1984م.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، هجرت، قم، چاپ دوم، 1410ق.
  1. فضل‌الله، محمّدحسین، من وحی القرآن، دار الملاک، بیروت، چاپ اوّل، 1419ق.
  2. فیّومی، احمد بن محمّد، المصباح المنیر فی غریب الشّرح الکبیر للرّافعی‌، منشورات دار الرّضی، قم، چاپ اوّل، بی‌تا.
  3. قرائتی، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن، تهران، چاپ اوّل، 1388ش.
  4. قرشی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371ش.
  5. قرطبی، محمّد، الجامع لأحکام القرآن، ناصرخسرو، تهران، چاپ اوّل، 1364ش.
  6. کاشانی، فتح‌الله، منهج الصّادقین فی إلزام المخالفین، کتاب­فروشی اسلامیه، تهران، چاپ اوّل، بی‌تا.
  7. کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، اسلامیه، تهران، چاپ دوم، 1407ق.
  8. مازلو، آبراهام، انگیزش و شخصیّت، ترجمۀ احمد رضوانی، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اوّل، 1367ش.
  9. مجلسی، محمّدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار؟عهم؟، مؤسّسة الوفاء، بیروت، 1404ق.
  10. مصباح یزدی، محمّدتقی، اخلاق در قرآن (ج3)، مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، چاپ اوّل، 1394ش.
  11. مصباح یزدی، محمّدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، چاپ اوّل، 1391ش.
  12. مصباح یزدی، محمّدتقی، رستگاران، مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، چاپ اوّل، 1388ش.
  13. مصباح یزدی، محمّدتقی، سجّاده‌های سلوک، مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، چاپ اوّل، 1390ش.
  14. مصباح یزدی، محمّدتقی، فلسفۀ اخلاق، مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟رح؟، قم، چاپ اوّل، 1389ش.
  15. مصطفوی، حسن، التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم، مرکز الکتاب للتّرجمة و النّشر، تهران، چاپ اوّل، 1402ق.
  16. مطهّری، مرتضی، مجموعۀ آثار (ج13): نقدی بر مارکسیسم، بی‌نا، بی‌جا، 1358ش.
  17. معین، محمّد، فرهنگ فارسی معین، امیرکبیر، تهران، چاپ هفدهم، 1380ش.
  18. مغنیة، محمّدجواد، التّفسیر الکاشف، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ اوّل، 1424ق.
  19. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، تهران، چاپ دهم، 1371ش.
  20. میبدی، احمد بن محمّد، کشف الأسرار و عدّة الأبرار، امیرکبیر، تهران، چاپ پنجم، 1371ش.
  21. نجفی، محمّدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار إحیاء التّراث العربی، بیروت، چاپ اوّل، 1404ق.
  22. نورى، محمّد، روا­ن­شناسى عمومى، پیام نور، تهران، 1387ش.
  23. هاشمى رفسنجانى، اکبر، تفسیر راهنما: روشى نو در ارائۀ مفاهیم و موضوعات قرآن، بوستان کتاب، قم، چاپ اوّل، 1386ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار