وقف فرش به حرم امام رضا پیشینه و شیوه ‏ها (از صفویه تا اواخر قاجار)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مرمّت اشیای تاریخی و فرهنگی، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر تهران

2 کارشناس ارشد فرش

چکیده

حرم مطهر امام رضا از مهم‏ترین اماکن مذهبی مسلمانان، به ویژه شیعیان است که همواره مورد توجه واقفان بوده است؛ به طوری که وقف در دوره‏های مختلف تاریخی، به‏ویژه از دورۀ صفویه به این سو، نقش بسزایی در تأمین نیازهای حرم مطهر و اماکن وابستۀ آن داشته است. در این میان، مفروشات در کنار لوازم کاربردی دیگر، مانند وسایل روشنایی، بخش مهمی از موقوفات حرم را به خود اختصاص داده است. بررسی‏ها نشان می‏دهد تاکنون پژوهش‏های بسیاری در راستای شناخت و معرفی موقوفات حرم مطهر امام رضا از جنبه‏های گوناگون به انجام رسیده، اما به وقف فرش بر حرم مطهر به طور خاص پرداخته نشده است. بر این اساس در پژوهش حاضر، پیشینۀ تاریخی وقف فرش بر حرم مطهر امام رضا7، همچنین انواع شیوه‏های وقف فرش و انواع فرش‏های وقفی با هدف شناخت جایگاه وقف در تأمین مفروشات حرم مطهر از دورۀ صفویه تا اواخر دورۀ قاجار بررسی شده است. این مقاله، پژوهشی تاریخی است و بر پایه مطالعات کتابخانه‏ای، اسنادی و میدانی صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Carpet Endowment to the Imam Riḍā's (A.S.) Shrine, Background and Methods From Safavid to Late Qajar

نویسندگان [English]

  • Mona Soltani 1
  • Sayyid Hasan Ahmadi 2
1
2
چکیده [English]

Imam Riḍā's (A.S.) Holy Shrine is one of the most important religious places for Muslims, especially the Shi’ites, which benefactors have always pay attention to it. So that endowment has played a significant role in meeting the needs of the Holy Shrine and affiliated places in various historical periods, especially from Safavid period. Carpets, along with other functional accessories, such as lighting fixtures, are significant parts of Shrine's endowments. Studies show that many researches have been carried out in various aspects in the field of recognition and introduction of the endowments of the Imam Riḍā’s (A.S.) holy shrine, but not dedicated to the carpet endowment. Accordingly, in this study, the historical background of carpet endowment for the Holy Shrine of Imam Riḍā (A.S.), as well as different types of carpets endowment and all kinds of endowed carpets has been studied to determine the status of endowment in providing the Shrine carpets from Safavid to the late Qajar. This article is a historical research based on library, documentary and field studies. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shrine of Imam Riḍā (A.S.)
  • endowment documents
  • Carpet
  • carpet endowment

مراجع

انزابی‏نژاد، رضا و همکاران، بیست وقف‏نامه از خراسان، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول، 1388.
حسن‏آبادی، ابوالفضل، «بررسی تحلیلی جنبه‏هایی از مصرف موقوفات آستان قدس رضوی در دوره صفویه»، پژوهش‏نامه مطالعات اسنادی و آرشیوی (جستاری در وقف‏نامه‏ها و اسناد وقفی موقوفات آستان قدس رضوی)، سال اول، ش 1، 1391.
خانی‏زاده، مهدی، «معرفی یکی از موقوفات آستان قدس رضوی (موقوفه عتیقی)»، پژوهش‏نامه مطالعات اسنادی و آرشیوی (جستاری در وقف‏نامه‏ها و اسناد وقفی موقوفات آستان قدس رضوی)، سال اول، ش 1، 1391.
دهخدا، علی‏اکبر، لغت‏نامۀ دهخدا، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1343.
سلطانی، منا، «تاریخچۀ حفاظت و مرمت فرش در آستان قدس رضوی»، دانشورز (ویژه‏نامۀ موزه تخصصی فرش آستان قدس رضوی)، سال سیزدهم، ش6، شمارۀ پیایی 91، 1391.
کتابچه موقوفات آستانه رضوی (مجدالملک)، کتابخانه آستان قدس رضوی، شماره ثبت 9071، 1285 ق.
همدانی مستوفی، اسماعیل، آثار الرضویه، نسخۀ چاپ سنگی کتابخانه آستان قدس رضوی، 1317 ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار