معنای واژه «ص-ل-ح» و مشتقات آن در قرآن

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر تهران

چکیده

یکی از عوامل برداشت صحیح از آیات قرآن، شناخت معانی واژه های آن می باشد. در این کار باید به عرف خاص و معانی معهودی که در قرآن برای برخی الفاظ است توجه شود. از طرفی الفاظ قرآن کریم بر معانی رایج آن‌ها در عصر نزول حمل شود. دراین پژوهش، در بارۀ معنای واژه «ص_ ل_ ح» و مشتقات آن در قرآن بحث شده است. از بررسی و جمع‌بندی مطالبی که در کتاب‌های لغت و تفسیر در بارۀ واژه «ص_ ل_ ح» و مشتقات آن گفته شده است، و همچنین توجه به مجموع آیاتی که در آن‌ها این کلمات به کار رفته است، مى‌توان گفت که واژه «ص_ ل_ ح» به معنای  شایستگی  است. واژه مزبور و مشتقات آن در قرآن نیز شاید به این معنا آمده است که وقتی هدف‌های انسان را در نظر می‌گیریم، اگر فردی یا عملی یا رابطه‌ای شایستگی داشت؛ یعنی ویژگی‌هایی داشت که بتواند هدف مورد نظر انسان را تأمین نماید، این واژه بر آن اطلاق می‏شود. حال گاهی دربارۀ اهدافی غیر از هدف و کمال نهایی انسان مطرح می‏شود، و گاهى دربارۀ هدف و کمال نهایی انسان.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Meaning of the Word Ṣa La Ḥa in the Qur’ān

نویسنده [English]

  • Majid Salehi
چکیده [English]

One of the elements of having the right impression of the verses of the Qur’ān is the recognition of the meanings of its words. To this end, the specific convention and the customary meanings that exist in the Qur’ān for some words are to be taken into consideration. On the other hand, the words of the Holy Qur’ān are taken as their common meanings in the age of Revelation. In this research, the meaning of the word ṣa la ḥa and its derivatives in the Qur’ān are discussed about. By studying and summing up the material stated in lexicons and books of interpretation about the word ṣa la ḥa and its derivatives and in regard to all the verses in which these words are employed, it can be said that the word ṣa la ḥa means righteousness. The above word and its derivatives in the Qur’ān are perhaps employed with the meaning that when we take human goals into consideration, if a man, or an action, or a relation is righteous; that is if it has features that can provide for the goal sought by man, this word is applied to it. Nevertheless, it is sometimes brought up concerning goals other than human’s ultimate goal and perfection and sometimes concerning human’s ultimate goal and perfection.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • peace
  • the Qur’ān
  • semantics
  • righteousness. The Viewpoint of the Narrators of Traditions (Rijāl) of Qum School of Ḥadīth on “Sound and Weak Ḥadīth”

مراجع

1. آل سعدى، عبدالرحمان بن ناصر‏، تیسیر الکریم الرحمن، مکتبة النهضة العربیة‏، بیروت، 1408ق.
2. ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بی‌جا، بى‌تا.
3. ابن منظور، محمد بن مکرم،‏ لسان العرب، دار صادر، بیروت، 1414ق.
4. ابوالفتوح رازى، حسین بن على، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى‏، مشهد، 1408ق.
5. بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، دار احیاء التراث العربى، بیروت، 1418ق.
6. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، مرکز نشر  اِسراء، قم، 1388ش.
7. حقى بروسوى، اسماعیل‏، تفسیر روح البیان، دارالفکر، بیروت، بى‌تا.
8. خمینى، سید مصطفى، تفسیر القرآن الکریم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، تهران، 1418ق.
9. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دارالعلم الدار الشامیة، دمشق، 1412ق.
10. سمرقندى، نصربن محمد بن احمد، بحرالعلوم‏،بی‌جا، بى‌تا.
11. شریف لاهیجى، محمد بن على‏، تفسیر شریف لاهیجى، دفتر نشر داد، تهران، 1373ش.
12. طباطبایى، محمد حسین، تفسیر المیزان(ترجمه)، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرّسین حوزه علمیه قم،‏ قم، 1374ش.
13.طبرسى، فضل بن حسن،‏ مجمع البیان فى تفسیر القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372ش.‏
14. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین‏، کتاب‌فروشى مرتضوى‏، تهران، 1375ش.
15. طنطاوى، سید محمد، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بی‌جا، بى‌تا.
16. طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربى، بیروت، بى‌تا.
17. طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات اسلام‏، تهران، 1378ش.
18. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، انتشارات هجرت‏، قم، 1410 ق‏.
19. فضل الله، سید محمد حسین‏، تفسیر من وحى القرآن، دار الملاک للطباعة و النشر، بیروت، 1419 ق.
20.فیض کاشانى، ملا محسن،‏ تفسیر الصافى، انتشارات الصدر، تهران، 1415ق.
21. فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر، بی‌جا، بى‌تا.
22. قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1371 ش‏.
23. کاشانى، ملا فتح الله‏، تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین، کتاب‌فروشى محمد حسن علمى، تهران، 1336 ش.
24. مدرّسى، سید محمد تقى، من هدى القرآن، دار محبّى الحسین‏، تهران، 1419 ق.
25. مراغى، احمد بن مصطفى‏، تفسیر المراغى‏، دار احیاء التراث العربى، بیروت، بی‌تا.
26. مصطفوى، حسن، ‏ التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1360 ش.
27. _________________، تفسیر روشن‏، مرکز نشر کتاب‏، تهران، 1380 ش‏‏.
28. مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، دار الکتب الإسلامیه،‏ تهران، 1424 ق.
29. نجفى خمینى، محمد جواد، تفسیر آسان، انتشارات اسلامیه‏،‏ تهران، 1398 ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار