طبقه‏بندی علوم مرتبط با تمدن شناسی نوین اسلامی

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

طی دوقرن گذشته ملل اسلامی کم وبیش تحت نفوذ غرب قرارداشته‌اند ودرنتیجه انقلاب‌ها و بحران‌های گوناگونی در کشورهای اسلامی شکل گرفت. هرچند بیشتر این حرکت‌ها نیز تحت تأثیر تمدن غرب بود، به همین دلیل تعداد قابل توجهی از مستشرقان این باور را ترویج کرده‌اند که اسلام درسراشیبی سقوط قرار گرفته است، ولی با اعلان حضور روح تجسد یافته و بازآمده تمدن اسلامی و آغاز حیات آن درجریان انقلاب  اسلامی ایران، تفکر اصیل اسلامی به‌رغم تعدد نحله‌ها، اهداف جمع گرایانه‌ای را در سطح جهان اسلام دنبال کرده و می‌کوشد از تفرقه فاصله گرفته وچالش‌های خود را با جهان مدرن به روش منطقی حل کند و از معبر ارائۀ راه حل به این چالش‌ها، در جهت ارتقاء و به روزسازی خود درحوزه‌های گسترده تمدنی بهره گیرد. البته همه می دانیم این پویایی خلأهای تئوریک زیادی را در زمینه مطالعات تمدنی درجهان اسلام پدیدار کرده و سبب شده است تا اهمیت استراتژیک این نوع از مطالعات و تمدن‌شناسی نمود یابد.
این نوشتارضمن اشاره به تجسد تمدن نوین اسلامی در عصرحاضر و اشاره به نشانه‏های آن، ده حوزه مطالعاتی تمدن شناسی یعنی: مطالعات جهانی‌سازی، مطالعات بین المللی، مطالعات منطقه‏ای، مطالعات سیاسی، مطالعات فرهنگی، مطالعات اقتصادی، مطالعات زیست محیطی، مطالعات رسانه، مطالعات انتقادی و مطالعات اسلامی و ایرانی دخیل دربحث تمدن‌شناسی را، همراه برخی از زیرشاخه‌های هریک، با محوریت طبقه‌بندی این علوم مرتبط با تمدن‌شناسی، مورد کند و کاو قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Classification of Sciences Relating to the New Islamic Civilization Studies

نویسنده [English]

  • Ghulam Reza Jalali
چکیده [English]

During the two past centuries, the Islamic nations have more or less been under the influence of the West and consequently, various revolutions and crises have occurred in the Islamic countries. However, most of these movements were influenced by the Western civilization; for this reason, a considerable number of the orientalists have propagated the belief that Islam is on the brink of collapse; but in the course of the Islamic Revolution of Iran, the genuine Islamic thinking, despite its various schools, has pursued collective goals in the world of Islam and tries to distance from disunity, resolve its challenges with the modern world in a logical manner, and employ it for upgrading itself in widespread civilization fields.
Touching upon the materialization of the new Islamic civilization in the present era and pointing out its signs, this writing is intended to explore into ten fields of civilization studies, that is: globalization studies, international studies, regional studies, political studies, cultural studies, environmental studies, media studies, critical studies, and Islamic-Iranian studies involved in civilization studies, along with the subdivisions of any of them pivoted on the classification of these sciences in relation to civilization studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic civilization
  • civilization studies
  • cosmopolitanism
  • critical studies
  • civilization theories
  • Islamic studies

مراجع

  1.  

    1. ابن خلدون، عبدالرحمان، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، تهران، 13۶۶ش.

    2. استوری، جان، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمۀ حسین پاینده، نشر آگه، 138۶ش.

    3. اسفندیاری، رجبعلی، مطالعات سیاسی، پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی، قم، 1390ش.

    4. 4. اندلسی، قاضی صاعد، التعریف بطبقات الامم _ تاریخ جهانی علوم و دانشمندان تا قرن پنجم هجری، مقدمه، تصحیح وتحقیق دکتر غلامرضا جمشیدنژاد اول، دفتر نشر میراث مکتوب و مؤسسه انتشارات فکرت، تهران، 137۶ش.

    5.  بیرونی، ابوریحان، تحقیق ماللهند، حیدرآباد دکن، 1377ق.

    6.  بین، مایکل، ]ویراستار[، فرهنگ اندیشه انتقادی، از روشنگری تا پسامدرنیته، ترجمه پیام یزدانجو، نشر مرکز، تهران، 1383ش.

    7.  تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی  امام خمینی،] گزیده مقالات کنفرانس[، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، 1377ش.

    8. جلالی، غلامرضا، «برتری فرهنگ وتمدن اسلامی درفلسفه عامری نیشابوری»، مجله حوزه، مرداد _ آبان، ش 10۵_10۶، 1380ش.

    9. 9. حسن، احمد یوسف، تاریخ مصور تکنولوژی اسلامی، ترجمه دکتر ناصر موفقیان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 137۵ش.

    10. دیورینگ، سایمون ]ویراستار[، مطالعات فرهنگی: مجموعۀمقالات، ترجمۀ نیما ملک‌محمدی و شهریار وقفی‌پور، تلخون، تهران، 1382ش.
    11. رأفتی، رضا و دیگران، جهانی شدن و تعلیم و تربیت، استانداری خراسان رضوی، مشهد، معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی _ دفترآموزش وپژوهش، 1390 ش.
    12. زیدان، جرجی ، طبقات الامم اوالسلائل البشریه، مطبعة الهلال، قاهره، 1912م.
    13. سبزواری، محمد باقر، روضة الانوارعباسی_مبانی اندیشه سیاسی وآیین مملکت‌داری، به کوشش نجف لک‌زایی، مرکزمطالعات وتحقیقات اسلامی _پژوهشکده اندیشه سیاسی اسلام، بوستان کتاب، قم، 1381ش.
    14. سریع القلم، محمود،  فرهنگ سیاسی ایران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، 13۶0 ش.
    15. شیرازی، صدرالمتألهین، تصور و تصدیق، ترجمه و شرح انتقادی دکترمهدی حائری یزدی، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، تهران، 13۶0 ش.
    16. شیرازی، قطب الدین، درة التاج، تصحیح سید محمد مشکوه، انتشارات حکمت، تهران، 13۶۵ش.
    17. طوسی، خواجه نصیرالدین، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی_علیرضا حیدری، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، تهران، 13۶9ش.
    18. عامری، ابوالحسن،  الاعلام بمناقب الاسلام، ترجمه احمدشریعتی/حسین منوچهری، مرکز نشر دانشگاهی.
    19. غراب، احمدعبدالحمید، «مفهوم الثقافة الاسلامیة عند ابی الحسن العامری»، المجله، قاهره، شماره ژوئن، 19۶7م.
    20. گرونبام، گوستاو ای فن، وحدت و تنوع در تمدن اسلامی، ترجمه عباس آریان‌پور، کتاب‌فروشی معرفت با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین، تبریز، 13۴2ش.
    21. محسن، مهدی، فلسفه تاریخ ابن خلدون، ترجمه مجید مسعودی، شرکت انتشارات علمی وفرهنگی، تهران، 1373ش.
    22. مصلی‌نژاد، عباس، فرهنگ سیاسی در ایران، فرهنگ صبا، تهران، 138۶ش.
    23. مطهری، مرتضی، یادداشت‌های استادمطهری، انتشارات صدرا، تهران، 1393 ش.
    24. مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ترجمه دکتر علینقی منزوی، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، تهران، 13۶1ش.
    25. همدانی، میرسید علی، ذخیرة الملوک، تصحیح و تعلیق دکترسید محمود انواری، دانشگاه تبریز _ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 138۵ش.

    26. Quigley, C. (1979). The Evolution of Civilizations: An Introduction to Historical Analysis. Indianapolis: Liberty Fund. 146.

    27. Toynbee, A. (1947). A Study of History. Abridgement of Volumes I_ VI by D.C. Somervell. New York & London: Oxford University Press.

    28. Publication: Comparative Civilizations Review Author: Alalykin-Izvekov,VladimirDate published: April 1, 2011 PMID: 104110 ISSN:  07334540 Journal code: CMCR.

    2004، Cultural Studies: Theory and Practice. London، Thousand Oaks and .New York، Chris Barker _ Delhi: SAGE28

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار