مشکوة طبقه‌بندی علوم مرتبط با تمدن شناسی نوین اسلامی
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چکیده
طی دوقرن گذشته ملل اسلامی کم وبیش تحت نفوذ غرب قرارداشته‌اند ودرنتیجه انقلاب‌ها و بحران‌های گوناگونی در کشورهای اسلامی شکل گرفت. هرچند بیشتر این حرکت‌ها نیز تحت تأثیر تمدن غرب بود، به همین دلیل تعداد قابل توجهی از مستشرقان این باور را ترویج کرده‌اند که اسلام درسراشیبی سقوط قرار گرفته است، ولی با اعلان حضور روح تجسد یافته و بازآمده تمدن اسلامی و آغاز حیات آن درجریان انقلاب اسلامی ایران، تفکر اصیل اسلامی به‌رغم تعدد نحله‌ها، اهداف جمع گرایانه‌ای را در سطح جهان اسلام دنبال کرده و می‌کوشد از تفرقه فاصله گرفته وچالش‌های خود را با جهان مدرن به روش منطقی حل کند و از معبر ارائۀ راه حل به این چالش‌ها، در جهت ارتقاء و به روزسازی خود درحوزه‌های گسترده تمدنی بهره گیرد. البته همه می دانیم این پویایی خلأهای تئوریک زیادی را در زمینه مطالعات تمدنی درجهان اسلام پدیدار کرده و سبب شده است تا اهمیت استراتژیک این نوع از مطالعات و تمدن‌شناسی نمود یابد.
این نوشتارضمن اشاره به تجسد تمدن نوین اسلامی در عصرحاضر و اشاره به نشانههای آن، ده حوزه مطالعاتی تمدن شناسی یعنی: مطالعات جهانی‌سازی، مطالعات بین المللی، مطالعات منطقهای، مطالعات سیاسی، مطالعات فرهنگی، مطالعات اقتصادی، مطالعات زیست محیطی، مطالعات رسانه، مطالعات انتقادی و مطالعات اسلامی و ایرانی دخیل دربحث تمدن‌شناسی را، همراه برخی از زیرشاخه‌های هریک، با محوریت طبقه‌بندی این علوم مرتبط با تمدن‌شناسی، مورد کند و کاو قرار داده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Classification of Sciences Relating to the New Islamic Civilization Studies
نویسنده [English]
- Ghulam Reza Jalali
چکیده [English]
During the two past centuries, the Islamic nations have more or less been under the influence of the West and consequently, various revolutions and crises have occurred in the Islamic countries. However, most of these movements were influenced by the Western civilization; for this reason, a considerable number of the orientalists have propagated the belief that Islam is on the brink of collapse; but in the course of the Islamic Revolution of Iran, the genuine Islamic thinking, despite its various schools, has pursued collective goals in the world of Islam and tries to distance from disunity, resolve its challenges with the modern world in a logical manner, and employ it for upgrading itself in widespread civilization fields.
Touching upon the materialization of the new Islamic civilization in the present era and pointing out its signs, this writing is intended to explore into ten fields of civilization studies, that is: globalization studies, international studies, regional studies, political studies, cultural studies, environmental studies, media studies, critical studies, and Islamic-Iranian studies involved in civilization studies, along with the subdivisions of any of them pivoted on the classification of these sciences in relation to civilization studies.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamic Civilization
- civilization studies
- Cosmopolitanism
- Critical Studies
- civilization theories
- Islamic studies
-
ابن خلدون، عبدالرحمان، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، تهران، 13۶۶ش.
-
استوری، جان، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمۀ حسین پاینده، نشر آگه، 138۶ش.
-
اسفندیاری، رجبعلی، مطالعات سیاسی، پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی، قم، 1390ش.
-
4. اندلسی، قاضی صاعد، التعریف بطبقات الامم _ تاریخ جهانی علوم و دانشمندان تا قرن پنجم هجری، مقدمه، تصحیح وتحقیق دکتر غلامرضا جمشیدنژاد اول، دفتر نشر میراث مکتوب و مؤسسه انتشارات فکرت، تهران، 137۶ش.
-
بیرونی، ابوریحان، تحقیق ماللهند، حیدرآباد دکن، 1377ق.
-
بین، مایکل، ]ویراستار[، فرهنگ اندیشه انتقادی، از روشنگری تا پسامدرنیته، ترجمه پیام یزدانجو، نشر مرکز، تهران، 1383ش.
-
تمدن اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی،] گزیده مقالات کنفرانس[، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، 1377ش.
-
جلالی، غلامرضا، «برتری فرهنگ وتمدن اسلامی درفلسفه عامری نیشابوری»، مجله حوزه، مرداد _ آبان، ش 10۵_10۶، 1380ش.
)