نگرش علم الحدیثیِ امام علی(ع)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تفسیر

2 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

چکیده

علم الحدیث یکی از علومی است که برای فهم سخنان معصومین اهمیت فراوانی دارد و خود به دانش های مختلفی از جمله رجال و فقه الحدیث تقسیم می‏شود. سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا ائمه خود به این علم توجه داشته و در سخنانشان مواردی از آن را بیان کرده‏اند یا نه ؟ از این رو در مقاله حاضر نگرش علم الحدیثی امام علی(ع) شامل موارد ذیل بررسی می‏شود:
1- اقدامات امام علی(ع) در زمینه نشر احادیث؛ از جمله تشویق مردم به عمل به سنت پیامبر (ص) و تشویق به فراگیری حدیث و نگارش آن است، چنان که خود امام کتبی در این زمینه دارند. 2- وجود احادیث جعلی در روایات. 3- انواع راویان و انواع احادیث.  ۴-  مبانی امام علی(ع)  درباره حل اختلاف الحدیث، چنان که امام در این زمینه مباحثی را مطرح کرده‏اند که در اینجا بررسی شده است. ۵ - مبانی فهم حدیث که از جمله آنها تصحیح تحریفات در روایات پیامبر (ص) است. ۶- دیدگاه امام(ع) درباره سند احادیث که باید متصل نقل شود. 7-  وجود احادیث  صعب مستصعب  در روایات اما م علی(ع) و دیدگاه امام در این زمینه .
این موارد نشان می دهد که امام علی(ع) مواردی از علم حدیث را در روایات خود نقل کرده و بر آن  تأکید داشته‌اند و این در واقع اهمیت این علم را می رساند و اینکه ائمه(ع)  از ابتدا به این مسئله توجه داشته‏اند.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Imam ‘Alī’s (A.S.) Perspective in Terms of ‘Ilm al-Hadīth

نویسندگان [English]

  • Tāhira Jawkār 1
  • Muhammad Rizā Setūdeniyā 2
چکیده [English]

‘Ilm al-hadith is among the sciences effective in understanding the words of ma‘sūmin (the Prophet and his infallible progeny). This science is divided into various branches such as rijāl (science dealing with transmitters of hadith) and fiqh al-hadith (appreciation of hadith). The question here is whether there are any instances of this science in the sayings of ma‘sūmin. It is in respect to this issue that Imam ‘Ali’s (A.S.) perspective in terms of ‘ilm al-hadith is studied in this article, consisting of the following: 1. Imam ‘Ali’s (A.S.) undertakings in promulgation of ahādith as well as encouraging people to act by the Prophet’s (S.A.W.) tradition and urging people to learn and write [to spread about] hadith; 2. The existence of fabricated ahādith in traditions; 3. Types of transmitters and traditions; 4. Imam ‘Ali’s (A.S.) principles in solving hadith discrepancy; 5. Principles of hadith comprehension, including the correction of distortions in the Prophet’s (S.A.W.) traditions; 6. Imam ‘Ali’s (A.S.) viewpoint concerning the sanad of ahādith; 7. The existence of sa‘b (difficult) and mustas‘ab (very difficult) ahādith in Imam ‘Ali’s (A.S.) narrations and his viewpoint in this regard. These points indicate that Imam ‘Ali (A.S.) has related some instances of ‘ilm al-hadith in his narrations and has emphasized on it as well, which proves the importance of this science from the perspective of the Imams (A.S.).

کلیدواژه‌ها [English]

  • ‘ilm al-hadith
  • Imam ‘Ali (A.S.)
  • writing hadith
  • hadith discrepancy
  1. آقاجمال خوانساری، محمدبن حسین، شرح بر غررالحکم،دانشگاه تهران، تهران، 13۶۶ش.
  2. ابن بابویه، محمدبن علی، الخصال،جامعه مدرسین، قم ،13۶2ش.
  3. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، عیون اخبار الرضا، نشر جهان، تهران، 1378ش.
  4. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، کمال الدین و تمام النعمه، اسلامیه، تهران، 139۵ق.
  5. ابن بابویه،علی بن حسین، الامامة و التبصره،مدرسة الامام المهدی،قم، 1۴0۴ق.
  6. ابن حنبل، احمد، المسند، وزارت اوقاف، مصر، بی تا.
  7. ابن شعبه حرانی،حسن بن علی، تحف العقول،جامعه مدرسین،قم،13۶3ش.
  8. ابوزهره، محمد، الحدیث و المحدّثون،عنایة الامة الاسلامیه، قاهره، 1378ق.
  9. احسانی‏فر  لنگرودی ،محمد، اسباب اختلاف الحدیث، دارالحدیث، قم ، 138۵ش.
  10. احمدی میانجی،علی، مکاتیب الائمه،دارالحدیث،قم، 1۴2۶ق.
  11. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، مکاتیب الرسول،دارالحدیث، قم، 1۴19ق.
  12. بخارى، محمد بن اسماعیل، الصحیح، دار ابن‏کثیر، بیروت، 1۴07ق.
  13. بهبودی، محمدباقر، معرفة الحدیث، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 13۶2ش.
  14. تمیمی آمدی ،عبدالواحدبن محمد، تصنیف غررالحکم،دفتر تبلیغات اسلامی،قم، 13۶۶ش.
  15. ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات،انجمن آثار ملی، تهران، 139۵ق.
  16. حر عاملی، محمدبن حسن، الفصول المهمّه،مؤسسه معارف اسلامی امام رضا،قم، 1۴18ق.
  17. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، وسائل الشیعه،ناس، تهران، 13۶۴ش.
  18. سباعی، مصطفی، السنّــة و مکانتها فی التشریع الاسلامی، بی نا، بیروت، 1۴19ق.
  19. صبحی صالح، علوم الحدیث و مصطلحه، دار العلم للملّایین، بیروت، 1991م.
  20. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، نهج البلاغه، هجرت ،قم، 1۴1۴ق.
  21. صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، مؤسسه نشر اسلامی، تحقیق؛ علی‏اکبر غفاری، قم، 1۴0۵ق.
  22. صفار، محمدبن حسن، بصائرالدرجات،مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، قم، 1۴0۴ق.
  23. طبرسی، علی بن حسن، مشکاه الانوار، المکتبه الحیدریه، نجف 138۵ق.
  24. طوسی، محمدبن حسن، الفهرست، ستاره، قم، 1۴20ق.
  25. قپانچی، سید حسن، مسند امام علی7 ، مؤسسة الاعلمی، بیروت، 1۴21ق.
  26. کراجکی، محمدبن علی، کنزالفوائد، دار الذخائر، قم، 1۴10ق.
  27. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، نزهة الناظر، اسلامیه، تهران ، بی تا.
  28. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی،دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1۴07ق.
  29. متقی هندی، علی، کنزالعمال، مؤسسة الرساله، بیروت، 1۴13ق.
  30. مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول،دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1۴0۴ق.
  31. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، بیروت،1۴03ق.
  32. مفید،محمدبن محمد، الاختصاص، المؤتمر العالمی الالفیة الشیخ المفید، قم، 1۴13ق.
  33. نووی، یحیی بن شرف، التقریب و التهذیب، به کوشش عبدالوهاب عبدالطیف، دارالکتب الحدیثه، 138۵ق.