بازخوانی ترجمه و تفسیر آیات 32 و 33 سورۀ صٓ و دفاع از شخصیت حضرت سلیمان(ع)

نوع مقاله : علمی _ ترویجی

نویسنده

عضو هیئت علمی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی قم

چکیده

از جمله آیاتی که  معرکۀ آرای مترجمان و مفسران قرآن کریم گشته و ترجمه‌ها و تفاسیر متفاوتی از آن ارائه شده، آیات 32 و 33 سورۀ صٓ است. منشأ اختلاف مذکور،  ترجمۀ واژۀ «اوّاب»، در آیۀ 30، ترجمۀ حرف «عن» در جملۀ (عَنْ‏ ذِکْرِ رَبِّی) و همچنین مراجع ضمایر در «توارت» و «ردّوها» است که موجب ارائۀ سه دیدگاه متفاوت شده است. در این مقاله به بررسی و نقد دیدگاه‌های مختلف پرداخته شده و با توجه به ظاهر و سیاق این بخش از آیات، حرف«عن» به معنای تعلیل، واژۀ «اوّاب» به معنای رجوع و حضور دائمی در محضر پروردگار است و با در نظر گرفتن ارتباط بین واژۀ «اوّاب» و دو آیۀ بعد از آن، مرجع ضمایر در «توارت» و «ردّوها»، اسبان مشخص شده است. در این دیدگاه بر خلاف سه دیدگاه دیگر، ضمن رد انتساب اعمال ناپسند به حضرت سلیمان؟ع؟، صدور  هرگونه غفلت و حتی ترک اولی از آن حضرت نفی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Translation and Interpretation Review of Verses 32 and 33 of Ṣād Surah and Defending the Prophet Solomon Character

نویسنده [English]

  • mohammad reza shah sanaiee
چکیده [English]

Verses 32 and 33 of Ṣād surah have been the subject of controversy among the translators and commentators of the Holy Qur'an. The source of the mentioned dispute is the translation of the word "اوّاب" in verse 30, the translation of the preposition " عن " in the sentence (عَنْ‏ ذِکْرِ رَبِّی) ِas well as the references of pronouns in " تورات " and " ردوها " which has presented three different views. In this article, different views have been studied and criticized, and according to the register and context of this part of the verses, the letter " عن " means explanation, the word "اوّاب" means return and constant presence in the presence of God. Considering The connection between the word "اوّاب" and the two next verses, the reference of pronouns in " تورات " and " ردوها " are horses. In this view, unlike the three others, while rejecting the evil deeds of his time and is considered one of the companions of the Imamiyyah consensus. The results of this study indicate that Ibn Mahbub's hadiths are in confrontation with two rival discourses that seek to promote the view of the originality of the uprising or the preference of the dissimulation strategy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ḥasan b. Maḥbub
  • tradition Discourse
  • dissimulation
  • Discourse Analysis
  • Imamiyyah traditions
  1. قرآن کریم.
  2. ابن‏شهرآشوب، محمد بن علی، متشابه القرآن و مختلفه، بیدار، قم، 1369ق.
  3. ابوالفتوح رازى، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوى، مشهد مقدس، 1408ق.
  4. ارفع، سید کاظم‏، ترجمه قرآن، مؤسسۀ تحقیقاتى و انتشاراتى فیض کاشانى، تهران، 1381ش.‏
  5. امین‏، سیده نصرت، ‏مخزن العرفان در تفسیر قرآن، نشر نهضت زنان مسلمان، تهران، 1361ش.
  6. الهى قمشه‏اى، مهدى‏، ترجمۀ قرآن، انتشارات فاطمة الزهراء، قم، 1380ش.
  7. انصاریان، حسین،  ترجمۀ قرآن، اسوه، قم، 1383ش.
  8. آیتى، عبدالمحمد، ترجمۀ قرآن، انتشارات سروش‏، تهران، 1374ش.
  9. برزى، اصغر،  ترجمۀ قرآن، بنیاد قرآن، تهران، 1382ش.
  10. بروجردى، سید محمد ابراهیم‏، ترجمۀ قرآن، صدر، تهران، 1366ش.
  11. برومند، حسین و حامد دژآباد، «بررسی ماجرای سان دیدن حضرت سلیمان از اسبان در قرآن کریم»، دو فصلنامۀ تحقیقات علوم قرآنی و حدیث، سال ششم، شمارۀ 12، 1388ش.
  12. بستانى، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدى، اسلامی، تهران، 1375ش.
  13. پاینده، ابوالقاسم، ترجمۀ قرآن، نشر جاویدان، تهران، 1357ش.
  14. پورجوادى، کاظم‏، ترجمۀ قرآن، بنیاد دایرة المعارف اسلامى‏، تهران، 1414ق.
  15. ثعلبى، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف بتفسیر الثعلبی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1422ق.
  16. حلبى، على‌اصغر، ترجمۀ قرآن، انتشارات اساطیر، تهران، 1380ش.
  17. حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، مؤسسۀ آل‌البیت؟عهم؟، قم، 1413ق.
  18. خلیل بن احمد، کتاب العین، نشر هجرت، قم، 1409ق.
  19. رضایى اصفهانى، محمدعلى و همکاران، ترجمۀ قرآن، مؤسسۀ تحقیقاتى فرهنگى
    دار الذکر، قم، 1383ش.
  20. رهنما، زین العابدین، ترجمۀ قرآن، سازمان اوقاف، تهران، 1354ش.
  21. زحیلى، وهبه، التفسیر الوسیط، دار الفکر، دمشق، چاپ اول، 1422 ق.
  22. سراج، رضا، ترجمۀ قرآن، سازمان چاپ دانشگاه، تهران، 1390ق.
  23. سمرقندى، نصر بن محمد، تفسیر السمرقندى المسمى بحر العلوم، دار الفکر، بیروت، 1416ق.
  24. سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، مرکز الأبحاث العقائدیه، 1409ق.
  25. سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، منشورات رضی، قاهره، 1975م.
  26. صابونى، محمدعلى، صفوة التفاسیر، دار الفکر،  بیروت، 1421ق.
  27. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، فرهنگ اسلامی، قم، 1365ش.
  28. صدوق، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه،  قم، 1413 ق.
  29. طاهرى قزوینى، على‌اکبر، ترجمۀ قرآن، انتشارات قلم‏، تهران، 1380ش.
  30. طباطبایی نجفی، سیدهاشم، التهذیب لمغنی اللبیب، منشورات مکتب طباطبایی، قم، بی‌تا.
  31. طباطبایى، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1390 ق.
  32. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 ش.
  33. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربى‏، بیروت، بی تا.
  34. عهد عتیق و عهد جدید، لندن، 1935م.
  35. فارسى، جلال‌الدین، ترجمۀ قرآن، ‏نشر انجام کتاب‏، تهران، 1369ش.
  36. فخر رازى، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1420 ق.
  37. فضل الله، سید محمد حسین، تفسیر من وحى القرآن، دار الملاک للطباعة و النشر، بیروت، 1419ق.
  38. فولادوند، محمدمهدی، ترجمۀ قرآن، هیئت علمی قرآن کریم، تهران، 1418ق.
  39. قرشی، علی‌اکبر، احسن الحدیث، بنیاد بعثت، تهران، 1375ش.
  40. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، دار الکتاب، قم، 1363 ش.
  41. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق.
  42. گرمارودى، علی، ترجمۀ قرآن،‏ انتشارات قدیانى‏، تهران، 1384ش.
  43. مجتبوی، سید جلال‌الدین، ترجمۀ قرآن، انتشارات حکمت‏، تهران، 1371ش.
  44. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، بنگاه نشر و ترجمه کتاب، تهران، 1360ش. 
  45. مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1425ق.
  46. مقاتل بن سلیمان، تفسیر، تحقیق عبدالله محمود شحاته، دار احیاء التراث، بیروت، 1423ق.
  47. مکارم شیرازى، ناصر، ترجمۀ قرآن، دار القرآن الکریم( دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى)، قم، 1373ش.
  48. مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، دار  الکتب الاسلامیه، تهران، 1374ش.
  49. میبدى، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدّة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، امیر کبیر، تهران، 1371 ش.
  50. نووى جاوى، محمد بن عمر، مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید، دار الکتب العلمیه، بیروت، ‏1417 ق.